Arbitraj qarorlarini tan olish va ijroga qaratish

Arbitraj qarorlarini tan olish va ijroga qaratish

Talaba: Poyanov Xumoyun

REJA:

• Arbitraj qarorini qabul qilish.
• Qaroqni tan olish va ijro qilish joyi,muddati.
• Xalqaro tijorat arbitrajlari qarorlarini ijro etish.
• Qarorni tan lish va ijro qilshni rad etish asoslari.

Xalqao tijorat arbitraj qarorlarini tan olish va ijro etilishi bo’yicha xalqaro shartnomalar

Xalqaro tijorat arbitrajlari qarorlarini tan olish hamda ijro etish borasida bir qancha xalqaro shartnomalar mavjud.

Chet davlatsudlari qarorlarini hamda arbitraj sudlari qarorlarini ijro etish bo’yicha XX asr boshlaridan shartnomalar va konvensiyalar qabul qilina boshlandi.

Bularda quidagilarni misol qilib keltirishimiz mumkin.1923-yildagi “ Arbitraj qoidalari to’g’risidagi Jeneva konvensiyasi” hamda 1927-yildagi “Chet el sudlari qarorlarini ijro etish to’g’risidagi Jeneva shartnomasi”.

XX asr o’rtalariga kelib va uning oxirlarida bir qancha xalqaro shartnomalar qabul qilindi. Bulardan eng asosiysi 1958-yildagi Nyu Yorkda imzolangan xalqaro tijoratarbitraj sudlari qarorlarini tan olish hamda ijro etish tog’risidagi Nyu York xalqaro shartnomasidir.

XX asr o’rtalariga kelib va uning oxirlarida bir qancha xalqaro shartnomalar qabul qilindi. Bulardan eng asosiysi 1958-yildagi Nyu Yorkda imzolangan xalqaro tijoratarbitraj sudlari qarorlarini tan olish hamda ijro etish tog’risidagi Nyu York xalqaro shartnomasidir.

1958- yildagi shartnoma arbitraj sudlari qarorlarini tan olish hamda ijro etish borasidagi bir qancha qoidalarni belgilab beradi. Masalan; ushbu shartnomaning 1-moddasida ushbu shartnoma tijorat arbitrajlari qarorlarini tan olish va ijro etish borasidagi talabni ilgari surayotgan davlatning talabi boshqa davlat hududida amalga oshirilib, jismoniy yoki yuridek shaxs ekanligidan qatiy nazar, ularning o’rtasida kelib chiqqan nizoni hal etgan qarorni tan olish hamda ijro etish bo’yicha qo’llaniladi.

1958- yildagi shartnoma arbitraj sudlari qarorlarini tan olish hamda ijro etish borasidagi bir qancha qoidalarni belgilab beradi. Masalan; ushbu shartnomaning 1-moddasida ushbu shartnoma tijorat arbitrajlari qarorlarini tan olish va ijro etish borasidagi talabni ilgari surayotgan davlatning talabi boshqa davlat hududida amalga oshirilib, jismoniy yoki yuridek shaxs ekanligidan qatiy nazar, ularning o’rtasida kelib chiqqan nizoni hal etgan qarorni tan olish hamda ijro etish bo’yicha qo’llaniladi.

Shuningdek shartnomaning 8-moddasida ushbu shartnoma bo’yicha arbitraj sudlari qarorlarini qaysi davlatlar amalga oshirishga majbur ekanligi ham belgilab beriladi. Bu davlatlar qatoriga BMTga a’zo bo’lgan mamlakatlar va uning tashkilotlariga a’zo bo’lgan mamlakatlar hamda bundan keyin unga a’zo bo’lgan mamlakatlar kiritiladi.

• Shuningdek shartnomaning 8-moddasida ushbu shartnoma bo’yicha arbitraj sudlari qarorlarini qaysi davlatlar amalga oshirishga majbur ekanligi ham belgilab beriladi. Bu davlatlar qatoriga BMTga a’zo bo’lgan mamlakatlar va uning tashkilotlariga a’zo bo’lgan mamlakatlar hamda bundan keyin unga a’zo bo’lgan mamlakatlar kiritiladi.

2-Xalqaro tijorat arbitrajlari qarorlarini tan olish

• Xalqaro tijorat arbitrajlari qarorlarini tan olish deganda Arbitraj sudlari qarorlarini ularda belgilangani bo’yicha qanday bo’lsa shundayligicha qabul qilish va tan olishni anglatadi

Tijorat arbitrajlari qarorlarini Tan olishda ularda belgilangan obyektlarni tan olish tushuniladi va ularni ijro etishdan farqli o’laroq ichki qonunchilikdagi zarurat yuzaga kelmaydi. Ushbu qarorlarni tan olmaslik uchun ikki fakt bo’lishi lozim.

Tijorat arbitrajlari qarorlarini Tan olishda ularda belgilangan obyektlarni tan olish tushuniladi va ularni ijro etishdan farqli o’laroq ichki qonunchilikdagi zarurat yuzaga kelmaydi. Ushbu qarorlarni tan olmaslik uchun ikki fakt bo’lishi lozim.

• Qarorning obyekti hisoblanayotgan nizo davlatning ichki qonunchiligi boyicha arbitraj tomonidan xal etilmaydigan nizo bo’lsa.
• Qaror davlatning ommaviy tartibdagi izohiga zid bo’lsa.

3. Xalqaro tijorat arbitrajlari qarorlarini ijro etish

Tan olingan xalqaro arbitraj qarori mamlakat ichki qonunchiligi bo’yicha tartibga solinishi Nyu York konvensiyasi hamda UNCITRAL na’munaviy qonunlarida ham belgilab berilgan. Demakki ijro etilishi kozda tutilgan obyekt davlatning ichki vakolatli organi tomonidan amalga oshiriladi.

Ushbu ijro masalasi da’vogar davlatning ichki organiga quidagilarni taqdim etishi lozim bo’ladi.

Ushbu ijro masalasi da’vogar davlatning ichki organiga quidagilarni taqdim etishi lozim bo’ladi.

• Sudning chiqargan qarorini isbotlovchi dalil.
• Taraflarning o’rtasida tuzilgan shartnomaning asli va uni isbotlovchi dalil.

E’tiboringiz uchun rahmat!!!
E’tiboringiz uchun rahmat!!!