Dialektikada Xususiylik umumiylik



Yüklə 315,7 Kb.
tarix01.01.2022
ölçüsü315,7 Kb.
#107100
Sistem

Dialektikada

Xususiylik_ umumiylik

Voqelik _ imkoniyat

Hodisa _ mohiyat

Oqibat _ sabab

Tasodifiylik _ zarurat

yuzaga chiqish shakli hisoblanadi.

Ongimizda mavjud bo'lgan har qanday umumiylik bizning sezgi a'zolarimizga ta'sir etishi uchun, ya'ni yuzaga chiqishi un ma'lum bir shaklni qabul qilishi shart. Yuzaga chiqqan har bir umumiylik aniq bir moddiy shaklga ega bo'lib, u xususiylikka aylanadi.

  • Ongimizda mavjud bo'lgan har qanday umumiylik bizning sezgi a'zolarimizga ta'sir etishi uchun, ya'ni yuzaga chiqishi un ma'lum bir shaklni qabul qilishi shart. Yuzaga chiqqan har bir umumiylik aniq bir moddiy shaklga ega bo'lib, u xususiylikka aylanadi.

Kitob

Harflar


tizimida

Tovushlar

ko'rinishida

Ular orasidagi umumiylik ongimizda, nutqimizda o'zaro munisabatda bo'ladi, ya'ni hayotdagi aniq bir narsa nomi sifatida ongimizda voqealanadi. Shunga ko'ra nutqning turli ko'rinishi-dagi xususiyliklar orasidagi umumiylik aslida ularning tildagi muayyan umumiyligining shakli ekanligi bilan

Ular orasidagi umumiylik ongimizda, nutqimizda o'zaro munisabatda bo'ladi, ya'ni hayotdagi aniq bir narsa nomi sifatida ongimizda voqealanadi. Shunga ko'ra nutqning turli ko'rinishi-dagi xususiyliklar orasidagi umumiylik aslida ularning tildagi muayyan umumiyligining shakli ekanligi bilan

asoslanadi.

"Yuzaga chiqish shakli" deganda tildagi mavhum umumiylikning muayyan

"Yuzaga chiqish shakli" deganda tildagi mavhum umumiylikning muayyan

moddiy shaklda - xususiylik ko'rinishida real hayotga aylanishi, obyektiv borliqqa o'tishi va sezgi a'zolarimizga ta'sir etishi tushuniladi.


TIL

Imkoniyat

Umumiylik

Munisabat


Til va nutq, til birliklari va nutq birliklar orasidagi o'zaro aloqa va munosabatlar diakektikada

Til va nutq, til birliklari va nutq birliklar orasidagi o'zaro aloqa va munosabatlar diakektikada

umumiylik va uning yuzaga chiqish shakli bo'lgan xususiylikning

munosabatlari orqali izohlanadi.

Me'yor- jamiyat tomonidan belgilangan aniqlangan qonuniyatlar imkoniyatlardir.

Me'yor- jamiyat tomonidan belgilangan aniqlangan qonuniyatlar imkoniyatlardir.

Bu tushunchani izohlasak

-Tilning moddiy tomoni haqidagi bizning tasavvurimiz nutqda yuzaga chiqar ekan, u qanday shakl va ko'rinishda voqealanishi jamiyat tomonidan me'yorlashtirilgan.

Jamiyat tomonidan belgilangan qator me'yorlar bor:

Jamiyat tomonidan belgilangan qator me'yorlar bor:

  • TABU- yomon, xunuk, qo'pol so'zlarni ishlatmaslik.
  • EVFIMIZIM-qo'pol so'zlarni boshqa so'zlar bilan aytish. (rixlat etdi,xudo rahmatiga sazovor bo'ldi,ko'z yumdi-o'ldi)

TIL-Imkoniyat, umumiylik, munosabat-lar tizmasi sifatida moddiy hayotdagi tasavvurning ma'lum bir ma'no bilan bog'lanish sifatida ongimizda mavjud.

  • TIL-Imkoniyat, umumiylik, munosabat-lar tizmasi sifatida moddiy hayotdagi tasavvurning ma'lum bir ma'no bilan bog'lanish sifatida ongimizda mavjud.
  • ME'YOR-imkoniyatimizni qanday shakl va ko'rinishlarda yuzaga chiqarish imkonini belgilaydi.
  • NUTQ-bu umumiyliklar me'yor daraja-sidan õtib,aniq moddiy shakl va kòri-nish oladi va xususiylikka aylanadi.

An'anaviy tilshunoslik-bevosita kuza-. tishda berilgan nutqiy hodisalar tahlili bilan shug'ullanadi va dialektik bilish nazaryasining "jonli mushihada" bisqichiga to'g'ri keladi.

  • An'anaviy tilshunoslik-bevosita kuza-. tishda berilgan nutqiy hodisalar tahlili bilan shug'ullanadi va dialektik bilish nazaryasining "jonli mushihada" bisqichiga to'g'ri keladi.
  • Sistem tilshunoslik-bevosita kuzatishda berilmagan umumiylikning õzaro munosabatilarini aniqlash bn mashg'ul bb, dialektik bilish nazaryasi= abstrakt tafakkur bosqichiga tõg'ri kel

An'anaviy tilshunoslikda til va nutq aniq farqlanmaganligi sababli ushbu atamalar biri õrnida ikkinchisini qõllaah keng tarqalgan.

  • An'anaviy tilshunoslikda til va nutq aniq farqlanmaganligi sababli ushbu atamalar biri õrnida ikkinchisini qõllaah keng tarqalgan.
  • Sistem tilshunoslikda esa til va nutq farqlanadi va alohida ta'rif berilib o'sha ma'nolarda ishlatiladi.

Sistem tilshunoslikda tilning o'ziga xos uchta qurilishi

  • Sistem tilshunoslikda tilning o'ziga xos uchta qurilishi

TIL

Fonema


Morfema

Qolip

NUTQ-tovush(harf)-bõg'in-so'z-so'z brikmasi-gap-qo'shma gap-matn.

  • NUTQ-tovush(harf)-bõg'in-so'z-so'z brikmasi-gap-qo'shma gap-matn.
  • Bular nutqning asosiy qurilishi hisoblanadi.


Yüklə 315,7 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin