Kelime, Fransızcadan ödünçlenmiştir (fable: masal). Kelimenin kökeni ise Latince fabula’dır (küçük anlatı): fari-~fat-: söyle-, +ul: (küçültme eki)
Fabl, bir ahlak ilkesini ya da bir davranış kuralını anlatan kısa sembolik hikâyelerdir, didaktik-öğretici bir amaç güdülerek oluşturulmuştur ve gündelik hayata ilişkin dersler verilmektedir.
Olay genellikle orman köy gibi kırsal mekânlarda geçer.
Fablların kahramanları insan dışı varlıklar, genellikle de hayvanlardır. Olay, kişileştirilmiş en az iki hayvanın başından geçer. Bunlardan birisi iyi ahlâklı bir tipi, diğeri kötü ahlâklı bir tipi canlandırır. Fablda ikinci derecede kişiler çok azdır, bazen yoktur. Kişi betimlemesi yoktur
Fabllarda hayali olay ve kahramanların yardımıyla insanlara özgü davranış, değer, düşünce ve tutumlar anlatılmaktadır. Böylece fablda sembolizmin etkisi görülmektedir.
Fabllar kişileştirme/teşhis ve konuşturma/intak sanatları üzerine kurulmaktadır; hikâye kahramanı olan hayvanlar, kendi özelliklerini korumakla birlikte, insan gibi konuşurlar. Esasen fabl, bu özelliği nedeniyle masalımsı eserler arasında yer almaktadır.
Ders veya öğüt eserin bir yerinde, çoğunlukla da sonunda atasözü ya da özdeyiş biçiminde belirtilir.
Fabllarda insanların kusurlu ve gülünç yönleri de doğrudan doğruya eleştiri konusu yapılmaktadır.
Fabllar, çocuklara iyi ve ahlaki davranışlar kazandırma bakımından eğitici yanı güçlü eserlerdir.
Fablın sonunda kıssadan hisse alınabilecek bir dersin onu masaldan ayıran özelliklerinin başında gelir.
Fabllarda sade ve açık bir dil kullanılır.
Fabl planı dört bölümden oluşur:
Serim: Olayın türüne, çıkarılacak derse göre kişileştirilmiş hayvanlar ve çevre tanıtımının yapıldığı bölümdür.
Düğüm: Olay o çevrede verilmek istenen derse göre gelişir. Kısa ve sık konuşmalar vardır. Hemen birkaç konuşma ile olay düğümlenir.
Çözüm: Olay beklenmedik bir sonuçla biter. Fablın en kısa bölümüdür.
Öğüt: Ana fikir bu bölümde öğüt niteliğinde verilir. Bu bölüm kimi zaman başta, kimi zaman sondadır. Kimi zaman da sonuç okuyucuya bırakılır.
Fabl türünün ilk örneklerini Hint edebiyatında Beydeba (Kelile ve Dimne), Yunan edebiyatında Aisopos/Ezop (Ezop Masalları), Fransız edebiyatında ise Jean de La Fontaine/Jan dö La Fonten(La Fonten Masalları) vermiştir. Sadi’nin Gülistan ve Bostan adlı eserlerinde de fabllar mevcuttur.
Türk edebiyatında Şeyhi’nin “Harname”si fabl türüne örnek olarak verilebilir.
Türk edebiyatında ilk fabl çevirilerini La Fonten’den yaptığı çevirilerle Şinasi yapmıştır.
Orhan Veli Kanık, Aisopos/Ezop Masallarından çeviriler yapmıştır.
Nurullah Ataç, Mehmet Fuat Köprülü, Sebahattin Eyüboğlu, Vasfi Mahir Kocatürk fabl ile ilgilenen, bu türde araştırmalarda bulunup çeviriler yapan şahsiyetlerdir.
ABD'li James Thurber/Ceyms Törbır ve İngiliz George Orwell/ Corç Orvıl çağdaş fabl yazarlarıdır.
