Kendini lider zannedenin izleyeni yoksa, o kişi yalnız yürüyüşe çıkmıştır. John MAXWELL
LİDERLİK
Liderlik; En sade tanımıyla insanları etkileyebilme gücü.
Organizasyon anlamında Liderlik nedir?
Organizasyon anlamında Liderlik nedir?
İşletmenin amaçlarına ulaşabilmek için takipçilerinin istekli katılımını sağlayan sosyal etki süreci.
Genel tanım; Bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için onları harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır.
Liderlik;
Liderlik;
* Kişisel özelliklere bağlı olarak sahip olunan güç,
Karar verme ve verilen kararları uygulayabilme gücü,
Gruba yön verme ve grup içerisinde eşgüdüm sağlama,
Ortak amaçlar doğrultusunda grubu etkileme ve güdüleme
Grupla lider arasında gerçekleşen etkileşim süreci,
Mevcut amaç, yapı, prosedür
ve kuralları değiştirebilme yeteneğidir.
Liderlik Tanım ve Yaklaşımlarının Gelişimi
Yönetim kavramına ilişkin yoğun çalışmaların sanayi devriminin başlamasıyla üretim sistemlerindeki hızlı gelişmelerle ortaya çıktığı düşünülebilir.
Yönetici ve lider kavramını aynı gören bu döneme dayalı anlayışta, liderlik tanımlarında genellikle gücün tek elde toplanması ve kontrol üzerinde durulmuştur.
Özellikle 1900’lü yıllarda liderliğin ne olduğu üzerinde durulmaya başlanmıştır. Bu dönemde karizmatik özelliklerin lider olabilmek için yeterli olabileceği üzerine araştırmalar yapılmıştır. Karizmatik lider, sahip olduğu etkileyici özellikleri ile başkalarını, hedefleri doğrultusunda yönlendirebilir.
Özellikle 1900’lü yıllarda liderliğin ne olduğu üzerinde durulmaya başlanmıştır. Bu dönemde karizmatik özelliklerin lider olabilmek için yeterli olabileceği üzerine araştırmalar yapılmıştır. Karizmatik lider, sahip olduğu etkileyici özellikleri ile başkalarını, hedefleri doğrultusunda yönlendirebilir.
1930’lu yıllardan itibaren liderlik tanımlarında grup kavramı kullanılmaya başlamış ve liderlik; istenilen hedeflere ulaşmak için grup faaliyetlerini bir araya getirme süreci olarak tanımlanmıştır.
Liderlik özellikle 20.yy’da yönetim alanında yoğun bilimsel çalışmaların yapıldığı başat konulardan birisi olmuştur. Liderlik esas itibariyle yönetim biliminin bir konusudur.
Liderlik özellikle 20.yy’da yönetim alanında yoğun bilimsel çalışmaların yapıldığı başat konulardan birisi olmuştur. Liderlik esas itibariyle yönetim biliminin bir konusudur.
Yöneticilik eğitimle kazanılabilen bir beceridir. Alınan eğitim ve tecrübelerle kişi iyi bir yönetici olabilir.
Liderlik ise geleneksel yönetim anlayışından farklı bir kavramdır. Eğitim yoluyla geliştirilebilir olmakla birlikte, insanların doğal yapısı ve kişilikleriyle ilgilidir.
1930-1940’lı yıllarda liderlik özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.
1930-1940’lı yıllarda liderlik özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.
1940’lı yıllarda davranışçı yaklaşımlarda başarılı olmuş liderlerin belli davranışları incelenerek, lider insanların yetiştirilebileceği öne sürülmüştür.Yani “lider olarak doğulur.” ilkesi benimsenmemiştir.
1960’lı yıllarda durumsallık yaklaşımı ortaya çıkmıştır. Liderlik yere ve zamana göre değişen yönetsel bir rol davranışı olarak algılanmış, ortam ve koşullara bağlı olarak, etkili olabilecek liderlik davranışlarının önceden belirlenmesinin mümkün olamadığına dikkat çekilmiştir.
LİDERLİK TÜRLERİ
1. Otokratik--- yetki
2. Karizmatik---kişisel güç
3. Demokrasi---katılım
4. Serbestçi- özgüven ve oto kontrol
LİDERLİK BECERİLERİ
LİDERLİK BECERİLERİ
Segiovanni ve Starrat tarafından yapılan araştırmaya göre liderlik gücünün 4 önemli dayanağı bulunmaktadır;
Liderliğin Kültürel Gücü
Liderliğin Eğitsel Gücü
Liderliğin İnsan Boyutuna İlişkin Gücü
Liderliğin Teknik Gücü
LİDERLİK BECERİLERİ
1) TEKNİK BECERİLER:
İşi yaptırmada kullanılan süreçlerdir. Bilgisayar programlama, bilgisayar kullanımı, bütçe yönetimi gibi…
2) İNSANCIL BECERİLER:
Bireylerle ilişki sürdürme, birey ve örgüte yardım etme olanağı sağlayan ilişki kurma becerileridir.
3) KAVRAMSAL BECERİLER:
Örgüte bütün olarak bakabilme, alt sistemlerin birbirlerine uyum ve birbirlerine olan karşılıklı bağımlılık ve ilişkilerini analiz imkanını veren beceriler. Tanımlama, ölçülme, öğretme ve öğrenimleri zordur. Üst yönetimde kritik önemdedirler.
Liderlikte Güncel Yaklaşımlar ve Öğretim Liderliği
Öğretim liderliği; öğretmenlerin alan bilgisi, genel kütür ve öğretmenlik meslek bilgisine ilişkin yeterliliklerinin yanında, liderliğe ilişkin bilgi, beceri ve kişilik özelliklerinin eğitim ve öğretim faaliyetlerinde kullanılmasıyla ilgilidir.
Okul yöneticilerinin olduğu kadar,öğretmenlerin temel görevi eğitim öğretim faaliyetlerine liderlik yapmaktır.
Kültürel Liderlik ve Öğretim Liderliği
Kültürel Lider, kurumun güçlü ve esnek kültürel yapısının oluşturulması ve geliştirilmesi için çaba gösterir. Kurumun kültürünü içinde bulunduğu toplumun kültürü ile uzlaştıran kişidir.
Öğretmenlerin toplumsal kültürün geliştirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması yolunda okul kültürünün oluşturulmasında ve paylaşılmasında önemli görevleri vardır.
Vizyoner Liderlik ve Öğretim Liderliği
Vizyon kavramı geleceği düşlemek ve tasarlamakla, düşlerle gerçekleri dengeleyebilmek ve kurgulayabilmekle ilişkilidir.
Her kurumda olduğu gibi eğitim ve öğretim kurumlarında da kalite ve saygınlığın artırılabilmesi vizyonun oluşturulabilmesine bağlıdır.
Lider şimdiki durumdan daha iyi bir geleceği öngörebilme yeteneğine sahip olmalıdır.
Öğretim lideri olabilmek aynı zamanda vizyoner lider olmayı gerektirir.
Öğretim lideri olabilmek aynı zamanda vizyoner lider olmayı gerektirir.
Öğretmenlerin vizyoner lider özellikleri taşımaları hem öğrencileri geleceğe hazırlamada önemli bir adım teşkil edecek, hem de okulun kaynaklarının etkili kullanımında önceliklerin belirlenmesine yardımcı olacaktır.
Etik Liderlik
Adalet
Eşitlik
Dürüstlük ve Doğruluk
Tarafsızlık
Sorumluluk
İnsan Hakları
Hümanizm
Bağlılık
Hukukun Üstünlüğü
Sevgi
Etik Liderlik
Etik insanların töresel ya da ahlaksal ilişkilerini davranış biçimlerini ve görüşlerini araştıran bir felsefe dalı olarak tanımlanmaktadır.
Etik liderlik ise etik değer ve ilkeler sahip olmayı gerektiren bir liderlik yaklaşımıdır.
Bu nedenle bireylerde ahlak ve vicdan duygusu önem kazanmaktadır.
Süper Liderlik
Bireylerin öz disiplin anlayışı içerisinde kendilerini yetiştirmeleriyle süper lider olabileceklerini savunmaktadır.
Liderlik kişisel sorumluluk olarak görülmektedir.
Yunus Emre’nin deyişi ile;
İlim ilim bilmektir,
İlim kendin bilmektir.
Sen kendini bilmezsen
Ya nice okumaktır…….
Transformasyonel-Transaksiyonel Liderlik
Transformasyonel liderlik, geleceğe, yeniliğe, değişime ve reforma dönük bir liderlik tarzıdır. Bu nedenle vizyoner liderlikle örtüşmektedir.
Transaksiyonel liderler, bugüne kadar geliştirilen yönetim tekniklerini verimli ve kurallara uygun bir şekilde uygulayan liderlerdir. Bu nedenle transaksiyonel liderler geçmişle günümüzü bağdaştıran liderler olarak görülmektedir.
İzleyenlerin her alanda meydana gelen değişme ve gelişmeler karşısında yönlendirilmesi ve değişime öncülük edilmesi lider liderin temel sorumlulukları arasındadır.
İzleyenlerin her alanda meydana gelen değişme ve gelişmeler karşısında yönlendirilmesi ve değişime öncülük edilmesi lider liderin temel sorumlulukları arasındadır.
Bugüne kadar geliştirilen yönetim tekniklerini bilmesi ve yeri geldiğince uygulaması gerekmektedir.
Entelektüel Liderlik
Entelektüel liderler; yaratıcı, yenilikçi, kendini ve başkalarını motive edebilen, küresel bakış açısına sahip, kendilerini sürekli yenileyebilen, özellikle düşünsel gücü gelişmiş, yüksek eğitimli bireylerdir.
Entelektüel lidere düşen iş sadece görevini yapmak değil, öğrenmek ve herkes için de bir öğrenme ortamı oluşmasına ortam hazırlamaktır.
Liderler bilgi çağında değişme ve gelişmenin lokomotifliğini yapan bireyler olmak durumundadırlar.
Liderler bilgi çağında değişme ve gelişmenin lokomotifliğini yapan bireyler olmak durumundadırlar.
Bu görevlerini gerçekleştirmek için liderlerin entelektüel liderliğe dayalı bir öğretim lideri olarak kendini geliştirmesi ve izleyenlerini entelektüel bir lider olma yönünde cesaretlendirmelidir.
Liderin Kişilik Özellikleri
Eylem tarafından yürütülen çalışmada “temel liderlik özellikleri” belirlenmiştir. Bunlar;
*Özgüven *Tutarlı kişilik *Samimiyet
*Canlılık *Canlı ve yaratıcı zeka *Sağduyu
Goleman tarafından yapılan çalışmada ise etkili liderin özellikleri:
Kişilerin bilinç seviyesinin yükseltilebilmesini temin maksadıyla, kişilerin kendini tanıması sağlanmalı, bunlarla etkili iletişim kurulmalıdır.
2) Kişilerin kendi menfaatlerinin daha ilerisine bakmasına yardım etme:
Liderler, kişilerin ufuklarını genişletmeli, umutlarını güçlendirmelidir. Bunu temin için, kişiler bir araya getirilmeli, umutları gerçekleştirebilmek için ekip çalışmalarına yönlendirilmeli, bu ekipler motive edilebilmelidir.
3) Kişilerin kendi başlarına işler başarmasına yardımcı olma:
Lider, ekibinde bulunanların yaparak öğrenmelerine fırsat tanımalıdır. Lider biraz da olsa kontrolü onlara bırakarak kendi başlarına başarmalarına izin vermelidir. Liderin, ekibindekiler vasıtasıyla yönetmeyi bırakıp, öne çıkıp, “beni izleyin” diyeceği zamanlar da vardır. Böyle bir durum her şeyin kötüye gittiği zamanlar olabilir. Bu haller haricinde, kişilere inisiyatif tanınmalıdır. Sürekli öne çıkıp doğrudan doğruya takım liderine emirler veren yönetici, tüm emir-komuta zincirini zayıflatır; takım liderinin öğrenme tecrübelerini engeller “bu iş bensiz yürümez” diyen zayıf liderler, ekip elemanlarını eğitemezler.
4) Kişileri dönüşümün gerekliliğine inandırma:
4) Kişileri dönüşümün gerekliliğine inandırma:
Lider, statükocu değildir. Her zaman gelişim ister. Organizasyonları geliştirmek ve değiştirmek, öğretim yeteneği ve şahsi esnekliği içerir. Lider, öğrenim ve değişimin giderek birleşen biçimi olduğu sırada, kendinin ve başkalarının endişelerini idare etmeyi sağlayacak duygusal yakınlığı da sağlamalıdır.
6)Örgütü dönüştürecek lideri, kendini oluşturması:
Hareket sözlerden önce gelir. Şeref, sadakat ve özveriden bahseden, ancak bu değerleri gerek görev başındayken gerekse dışarıdayken, bizzat kendisi tatbik etmeyen bir lider başarılı olamaz. Lider model olmalı, ilham verecek motivasyon oluşturmalı, entelektüel istek sağlamalı ve bireysel ilgi göstermelidir. Başarılı liderlik için, ruhsal, zihinsel, duygusal ve fiziki açılımların dengeli kullanımı önemlidir. Bunun için temel değerler; açık olan vizyona, güçlenen ilişkilere ve yenilikçi eylemlere ihtiyaç vardır.
