Ключевые слова

Anotasiya.
Abctract.
Аннотация.
Kalit so'zlar. Asaka, Qoratepa qishlog'i, Qoraxontepa, Kattaqo'rg'on, Gumbaz.
Keywords. Asaka, Karatepa village, Karakhantepa, Kattakorgan, Gumbaz..
Ключевые слова. Асака, село Каратепа, Карахантепа, Каттакорган, Гумбаз.

Kirish.Qoratepa qishloği Asaka shahrining ğarbiy qismida,joylashgan bôlib,hozirgi vaqtga kelib 20000 dan ortiq kishi istiqomat qiladi. Qishloqni Sirdaryo tarmoģiga mansub bôlgan soy va ariqlar kesib ôtadi.Iqlimi keskin kontinental, qishi sovuq va yozi ancha issiq keladi.Qoratepa deb nomlanishiga kelsak. Yoshi katta insonlarni aytishi bôyicha: "Bizning hududimizda Qoraxon podsho deganlari õtgan ekan. Bir yili yurtga ocharchilik kelibdi, yurt aholisi nochorlikda kepakdan non qilishib yeyishibdi, otlarning hom gôshini yeyishibdi. Buni bilgan podshoh xalqini bunday musibatdan qutqarish uchun omboridagi bor oziq-ovqatni olib chiqib xalqqa tarqatmoqchi bõlganida xalqi: "Biz tekinga bularni olmaymiz "deb olishmagan ekan. Podshoh xalqining ocharchilikdan qanday qutqaramiz deb majlis toplabdi uning 7ta ôğli bor ekan. Ularga bu masalani muhokamaga qõyishibdi. Eng kenja ôģli har birimiz bittadan tepalik qurdiraylik, har bir inson qancha tuproq olib kelsa shunsha buğdoy beramiz debdi. Podshoh va qolganlar ham rozi bôlibdi. Ahli bir arava tuproq olib chiqishsa bir qop buğdoy berishibdi. Shu bohonada sakkizda baland tepalik qurilibdi, ocharchilik ham tugabdi. U tepalik qurilgandan sông, mudofa vazifasini ham bajargan ekan. Yetti aka-uka dushman bostirib kelayotgan paytda ósha tepalikka chiqib,olov yoqib bir-biriga bildirishgan ekan". Bu tepalikni bittasi bizning hududimizda joylashgan. Bu tepalikni xalq Qoraxontepa deyilavir tildan tilga ótgan sari Qoratepaga aylanib ketgan ekan. Qoratepa hududia "Kattaqôrģon", "Behabar", "Gumbaz", "Tuyachi", "Yuzlar", "Chovkan", "Bolalik", "Qurama", mahalla yiģinlari mavjud. Bu ózbeklarning turli uruģlaridan kelib ôtroqlashganini bildiradi.
Asosiy qism. Ijtimoiy hayoti 1898-yil qishloqdan temir yôl ótkan (Bekabod-Andijon temir yôli). Temir yól Gumbazdagi Tuyalanga qabristonining bir chekkasini kesib ôtgan. Aytishlaricha temir yol ishchilari temir izini yotkizishibnhamma ishlarini qilib bólib kechasi uylariga ketishibdi, ertalab kelib qarashsa, temir yol izi buzilib yotga ekan. 2-3kunlari ham bu voqea roy beribdi . Ish shu joyda tôxtab qolibdi. Bu voqea hammani hayron qoldiribdi yolni boshqa yerdan ôtkazib bólmas ekan. Yôlini izlasha -izlasha bir avliyoni yoniga borishibdi. Avliyo "Bir tuya sóyib ehson bervorilar " debdi. Shunday qiloshibdi. An shundan sông temir yól quriloshi dacom etgan ekan. Hozirgi kunda u qabristondan butun Qoratepa aholisi foydalanadi. Qishloqda poyezd tôxtaydigan bôlgan. Qishloqda 45-46-48-maktablar joylashgan. Bu maktablarda yetuk mashhur insonlar kôplab chiqishgan. 46-maktab ôquvchilari fan oyliglari, sport yônalishlarida ham respublika bosqichlariga chiqishgan. Yana hududimizda 2ta davlat maktabgacha talim muassasasi,5-6 ta xususiy boğchalar faoliyat kórsatadi. Bitta katta polikinika( bu polikinika 3ta polikinikani birlashtirgan). Bitta "Turon "nomli ôquv markazi ham bor. Bitta xususiy stamatalogiya markazi faoliyat olib boradi.
Qishloq aholosining asosiy qismi dehqonchilik bilan shuģullanishadi. Yerga buğdoy, poliz ekinlari ekiladi. Deyarli hamma ahloli ôz uyiga kartoshka , pomidor , savzavotlar ekishadi. Keyin bizning hududda har bir honadonda uzum mevalari parvarish qilinadi. Hozirgi paytda trmir yol yonida katta bozor joylashgan . Bu bozorga nafaqat qishloq aholisi, boshqa hududlardan ham savdo-sotiq uchun kelishadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Ôktamjon Maxmudov "Jonajon qishloğim" Andijo