Bajardi: XUDOYQULOV IBROHIM Tekshirdi: Fan o’qituvchisi NORBEKOV FAZLIDDIN
MIKROIQTISODIYOT fanidan “Mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish” mavzusida
MUSTAQIL ISHI TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSTITETI SAMARQAND FILIALI
121-OORI GURUH TALABASINING
REJA 1
MEHNAT RESURSLARINING SHAKLLANISHI
2
MEHNAT RESURSLARI TAVSIFI
3
MEHNAT RESURSLARIDAN SAMARALI FOYDALANISH YO`LLARI
Mehnat resurslari deb, o‘zining aqliy va jismoniy mehnati bilan ijtimoiy ishlab chiqarishda ishtirok etadigan mehnatga qobiliyatli kishilar to‘plamiga aytiladi. 1. MEHNAT RESURSLARINING SHAKLLANISHI mehnat resurslari o‘ziga iqtisodiyotda mehnat bilan band bo‘lgan kishilarni ham, mehnat bilan band bo‘lmasa ham mehnat qilishlari mumkin bo‘lgan kishilarni xam qamrab oladi. Boshqacha aytganda, mehnat resurslari haqiqiy (real) va potentsial xodimlardir. "mehnat resurslarini shakllantirish" deganda mehnat resurslarining doimiy ravishda yangilanib turishi tushuniladi Mehnat resurslari qanday shakllanishini aniqlash uchun :
birinchidan, mehnat resurslarini 3 ta yirik yosh guruhlari bo‘yicha -mehnatga layoqatli kishilar, mehnatga layoqatli kishilardan yoshroq va mehnatga layoqatli yoshdan kattaroq kishilarni; ikkinchidan, har bir guruh aholi soniga, uning o‘zgarishiga ta’sir qiluvchi omillarni; uchinchidan, mehnat resurslari va aholining tabiiy va mexanik o‘zgarishdagi umumiy va o‘ziga xos tomonlarni ko‘rib chiqiladi.
3. MEHNAT RESURSLARIDAN SAMARALI FOYDALANISH YO`LLARI Iqtisodiyotda hamisha pensiya yoshdagi kishilar mehnatidan foydalanish «nuqta»lari bo‘ladi. Ular orasida yuqori aqliy malaka ishlatishni talab qiladigan faoliyat turlari ham bo‘ladiki, ular insondan yuqori umumta’lim tayyorgarligini va muayyan amaliy tajribani talab qiladi. Ko‘pgina maktab o‘qituvchilari, oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarining muallimlari, shifokorlar, ilmiy xodimlar va boshqa yuqori aqliy faoliyat turlari vakillari borki, ular pensiya marrasidan o‘tgandan keyin ham muvaffaqiyatli mehnat qilib qelmoqdalar. Pensiya yoshining dastlabki besh yilida (erkaklar uchun 60-64 yosh, ayollarda 55-59 yoshda) alohida faollik seziladi. Mehnat resurslarining aksariyat qismini mehnat qilishga layoqatli yoshdagi mehnatga qobiliyatli aholi tashkil etadi. Shuning uchun ham mehnat resurslarining dinamikasiga xos xususiyatlar ko‘proq darajada mehnatga layoqatli yoshdagi aholi bilan bog‘liqdir inson mehnatidan samarali foydalanish uchun uning shaxs sifatidagi talablarini ham esda tutish muhimdir. Bunda quyidagilarni e`tiborga olish muhim hisoblanadi: Mehnat resurslari tavsifi Inson resurslari Soni
Sifati
Рuҳiy fiziologik xolati
Мalaka darajasi
Шaxsiy sifatlari
ishchanlik
chidamlilik
o’zaro munosabat
ko’nikmasi
intizomi
tajribasi
tashabbuskorligi
ma’lumoti
dunёқarashi
Mehnat resurslaridan foydalanish darajasini mehnat unumdorligi, aholini ish bilan bandligi, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarish kabi ko‘rsatkichlarni ifodalaydi E’TIBORINGIZ
UCHUN RAHMAT!
PRODUCTED BY DAVRON
