Özel bina iNŞaatlarinda ve İhaleli İŞlerde asgari İŞÇİLİK İncelemesi

ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA ve İHALELİ İŞLERDE ASGARİ İŞÇİLİK İNCELEMESİ (YMM ve SMMM’LERCE RAPOR TANZİMİ)

• Niyazi YAMAÇ

• Emekli SGK Başmüfettişi

• ODA DANIŞMANI

Gerek gerçek kişiler gerekse tüzel kişiler

• Gerek gerçek kişiler gerekse tüzel kişiler

• tarafından yapılan özel bina inşaatı işyerlerinde

• yapılan işçilik incelemesi aşağıda belirtilen

• prensipler dâhilinde yapılır:

a- İşin (inşaatın) bittiği tarihten sonra ve bina

• a- İşin (inşaatın) bittiği tarihten sonra ve bina

• maliyetine, kurum tarafından yayımlanmış

• İşçilik oranı uygulanmak suretiyle yapılır.

b- Bina maliyeti, ruhsatnamede yazılı bulunan

• b- Bina maliyeti, ruhsatnamede yazılı bulunan

• ölçümü ile m² birim maliyet bedelinin çarpımı

• suretiyle bulunur. Bu hesaplamada, her yıl

• inşaatın sınıf ve grubuna göre Bayındırlık ve

• İskan Bakanlığınca tespit edilen m² birim fiyatı

• esas alınır.

c- İnceleme esnasında defter ve belgelerden

• c- İnceleme esnasında defter ve belgelerden

• tespit edilecek bina maliyeti, m² birim maliyeti

• ile inşaat yüzölçümünün çarpılması suretiyle

• bulunan maliyetten fazla ise, bu maliyet esas

• alınır.

d- İnşaat, ruhsatında belirtilen yüzölçümünden

• d- İnşaat, ruhsatında belirtilen yüzölçümünden

• fazla yapılmış veya inşaat sınıf grubu yüksek

• ise, tespit edilen sınıf grup yüzölçümü esas

• alınır.

e-Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın

• e-Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın

• maliyetinin hesaplanmasında o yıl için tespit

• edilen, başladığı yıllardan sonra bitirilmiş

• inşaatlarda ise maliyetinin inşaatın bitirildiği

• yıldan bir yıl önceki yıla ait m² birim fiyatı esas

• alınır.

f- İnşaatın başladığı ve bitirildiği tarih işverence

• f- İnşaatın başladığı ve bitirildiği tarih işverence

• resmi makamlardan alınan belge ile kanıtlanır.

• Yasal süre içinde tescil edilmemiş olan inşaatın

• resmi belge ile kanıtlanmamış olması halinde,

• ruhsat tarihi başladığı tarih olarak kabul edilir.

İhaleli işlerde inceleme özel bina

• İhaleli işlerde inceleme özel bina

• inşaatlarından farklı olarak;

a- İşin kesin kabulünün ya da geçici kabulünün

• a- İşin kesin kabulünün ya da geçici kabulünün

• noksansız yapıldığı tarihten sonra ve işverene

• ödenen Katma değer Vergisi hariç, malzeme

• fiyat farkı ve akreditif bedeli dahil, toplam

• istihkak tutarına işin asgari işçilik oranı

• uygulanmak suretiyle yapılır.

b- İdarece işverene ödemelerin döviz şeklinde

• b- İdarece işverene ödemelerin döviz şeklinde

• yapılması durumunda; döviz tutarı, ödemenin

• yapıldığı tarihte TC Merkez Bankasınca

• belirlenen döviz satış kuru üzerinden Türk

• lirasına çevrilerek istihkak hesaplanır.

c-İhaleli iş birden fazla konuyu kapsıyor olması,

• c-İhaleli iş birden fazla konuyu kapsıyor olması,

• her bir iş için işçilik oranının bilinmesi halinde,

• inceleme işverenin bu husustaki yazılı talebi ile,

• bu işlerin en yüksek asgari işçilik oranı

• uygulanmak suretiyle yapılır.

d- İhale makamı ile yapılmış olan sözleşmede

• d- İhale makamı ile yapılmış olan sözleşmede

• çalıştırılacak işçi sayısı belli ise, öncelikle bu işçilerin

• sigortalı yapılıp yapılmadığı, ücret bordrolarının

• usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve defter

• kayıtlarına intikal edip etmediği, bu işçilerin prime esas

• kazançlarının ve prim ödeme gün sayılarının kuruma

• bildirilip bildirilmediği tespit edilir. Düzenlenen raporda,

• sözleşmede çalıştırılması ön görülen işçi sayısı kadar sigortalının

• çalıştırılıp çalıştırılmadığı, sigortalıların ay be ay aldığı ücretler,

• prim ödeme gün sayısına yer verilir.

a-İşçilik hesaplaması yapılırken, ihale konusu

• a-İşçilik hesaplaması yapılırken, ihale konusu

• işlerde kesin kabulün veya geçici kabulün

• noksansız yapıldığı özel bina inşaatlarında ise

• inşaatın bitirildiği tarihe kadar Kuruma yapılmış

• olan işçilik tutarı esas alınır.

b- İhaleli işlerde ödenen toplam istihkak tutarına, özel

• b- İhaleli işlerde ödenen toplam istihkak tutarına, özel

• bina inşaatlarında, bina maliyetine, asgari işçilik oranı

• uygulamak suretiyle bulunan asgari işçilik miktarı,

• ihaleli işin veya özel bina inşaatının bitirildiği tarihe

• kadar Kuruma yapılmış olan prime esas kazançlar

• toplamı (işçilik tutarı) mukayese edilir. Mukayese

• neticesinde Kuruma, yapılmış olan toplam işçilik tutarının,

• hesaplanan asgari işçilik tutarı ile aynı olması veya daha fazla

• olması halinde bu durum izah edilerek ilişiksizlik belgesi

• verilebileceğine dair rapor tanzim edilebilecektir.

c-Kuruma yapılmış olan prime esas kazançlar

• c-Kuruma yapılmış olan prime esas kazançlar

• toplamının ( işçilik toplamı) inceleme

• sonucunca hesaplanan asgari işçilik miktarında

• az olması durumunda işyeri kayıtlarında

• bulunan,

aa-Alt İşveren (taşeron) tarafından

• aa-Alt İşveren (taşeron) tarafından

• yapılan işler hariç olmak üzere, ünitesi ve işyeri

• numarası belirlenmek suretiyle, işin bazı

• kısımlarını yapan, kanun kapsamındaki diğer

• işverenlerden alınmış malzeme ve işçilik ihtiva

• eden faturalı ödemeler,

bb-5510 kapsamındaki 4/b sigortalıları

• bb-5510 kapsamındaki 4/b sigortalıları

• (faturada TC ve Sosyal Güvenlik sicil numarası

• belirtilmeli ) tarafından işin bir bölümünü

• yanında sigortalı çalıştırmadan bizzat kendisi

• tarafından yapan işyeri sahiplerinden alınmış

• malzeme ve işçilik ihtiva eden faturalar,

cc-Aynı fatura üzerinden malzeme ve

• cc-Aynı fatura üzerinden malzeme ve

• işçilik bedeli ayrı ayrı belirtilmiş olsa dahi

• toplam fatura bedeli,

dd-Nakliye faturaları (malzeme

• dd-Nakliye faturaları (malzeme

• bedelinden ayrı olarak nakliye bedelinin kesin

• şekilde belirlendiği faturalardaki bu nakliye

• bedeli dahil)

ee-İşverenin kurumda tescilli bulunan

• ee-İşverenin kurumda tescilli bulunan

• makine parkındaki araçlarının asgari işçilik

• incelemesi yapılan işyerinde çalışması

• durumunda, mükerrer prim ödenmesine mani olmak

• için, faturaya dayanmayan, hafriyat ve nakliye bedeli,

• hak ediş raporlarında belirli hafriyat ve nakliye bedeli

• kadar nazara alınır. Toplam istihkaktan bu miktar kadar

• düşürülür.

ff- Fatura ve gider belgelerinde yazılı

• ff- Fatura ve gider belgelerinde yazılı

• tutar hak ediş raporunda bu iş için ödenen

• tutardan fazla olması durumunda, aşan kısım

• hesaplamada nazara alınmaz,

gg- İncelemede, yapılan ödemelerin

• gg- İncelemede, yapılan ödemelerin

• Katma Değer Vergisi dışındaki kalan tutar

• nazara alınır.

hh- İncelemede, bu işte çalışan işçilere,

• hh- İncelemede, bu işte çalışan işçilere,

• sigortalılara prime esas kazancın üst sınırının

• üzerinde ücret ödemesinin tespit edilmesi

• halinde, ücret tediye bordrosunda kayıtlı brüt

• ücretler ile Kuruma bildirilmiş olan üst sınır

• arasındaki fark, işin asgari işçilik oranı

• uygulanması suretiyle hesaplanan asgari işçilik

• tutarından düşülür.

ıı- İncelemede salt işçilik ihtiva eden

• ıı- İncelemede salt işçilik ihtiva eden

• faturalar, yine asgari işçilik oranı uygulanarak

• hesaplanan asgari işçilik tutarından düşülür.

ii-İnceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik tutarının,

• ii-İnceleme sonucunda hesaplanan asgari işçilik tutarının,

• Kuruma bu iş için bildirilmiş olan prime esas kazançlar toplamı

• (işçilik toplamı) ile aynı veya daha az olduğundan anlaşılması

• durumunda ilişiksiz belgesi verilmesi hususunda rapor düzenlenir.

• Hesaplanan işçilik tutarının Kuruma bildirilen işçilik tutarından fazla

• olması durumunda Kuruma eksik asgari işçilik bildiriminin söz

• konusu olacağından, aradaki fark işçilik faaliyette bulunulan aylar

• tespit edilebiliyorsa, bu aylar tespit edilemiyorsa faaliyette

• bulunulan son aya mal edilir ve Kanunun 88. ve 89.maddeleri ile

• 102. maddenin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentlerine göre işlem

• yapılması raporda önerilir.

a- Sosyal Güvenlik Kurumunda tescilli devamlı

• a- Sosyal Güvenlik Kurumunda tescilli devamlı

• işyeri işçileri ile yapılarak, hariçten işçi çalıştırılmaksızın

• yapılan işler,

• b- Kuruma tescil ettirilmemiş ve tescil edilmiş

• olmasına rağmen hiç işçilik bildirilmemiş olan ihaleli

• işler ve özel bina inşaatları,

• hakkında SMMM ve YMM’ler rapor tanzim

• edemezler, bunlar hakkında sadece SGK müfettişleri

• tarafından inceleme yapılarak rapor tanzim edilir.

İşveren (A), arsası üzerine özel bina inşaatı

• İşveren (A), arsası üzerine özel bina inşaatı

• yaptırmaya karar veriyor. Yapılan inşaatla ilgili

• bilgiler aşağıdaki gibidir :

- İnşaatın sınıfı:III-B

• - İnşaatın sınıfı:III-B

• - Toplam m² :1500 m²

• - Başlama Tarihi:01/07/2007

• - Bitiş tarihi:30/06/2009

• - Kuruma bildirilen toplam işçilik tutarı: 25.000 TL

• - Malzemeli işçilik faturaları toplamı:200.000 TL

• - Salt işçilik faturaları toplamı:10.000 TL

• - Prime esas kazanç üst sınırı üzerinde yapılan

• ödemeler tutarı:5000 TL

• - Asgari işçilik oranı:%9

- Binalar bittiği yıldan bir yıl önceki m² birim

• - Binalar bittiği yıldan bir yıl önceki m² birim

• fiyatı ile değerlendirildiğinden bu bina inşaatı

• için 2008 yılı III-B m² birim fiyatı olan 455 TL

• esas alınacaktır.

• - Binanın yaklaşık maliyeti=15000 m²X 455 TL =682.500 TL

- Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı

• - Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı

• hesaplanırken memur tarafından faturalı

• ödemeler dikkate alınmayacağından işçilik

• oranının %25 eksiği alınır. Dolayısıyla Kuruma

• bildirilmesi gereken işçilik miktarı :

• 682.000 TL X (%9-%2.5)%6.75=46035 TL olur.

Eğer işveren dosya memuru tarafından ön

• Eğer işveren dosya memuru tarafından ön

• değerlendirme sonucunda tespit edilen 21035

• TL fark işçiliğin primini Kuruma yatırmayı kabul

• ediyorsa SGK müfettişi incelemesi yapılmadan

• ilişiksiz belgesi işverene verilir.

• - Fark işçilik=46035 TL-25.000 TL =21.035TL’dir.

- Eğer işveren bu prim farkını yatırmak

• - Eğer işveren bu prim farkını yatırmak

• istemezse gerekli inceleme yapılması için konu

• Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü

• tarafından SGK Kurumu Rehberlik ve Teftiş

• Birimi Grup Başkanlığına, Bu Başkanlık

• tarafından da SGK Müfettişine havale edilir.

- SGK müfettişi tarafından inceleme esnasında

• - SGK müfettişi tarafından inceleme esnasında

• ise işverenin faturalı ödemeleri dikkate alınır;

• ancak asgari işçilik oranından %25 eksiltme

• yapılmaz.Yani işçilik oranı tam olarak

• uygulanır.

• - Binanın yaklaşık maliyeti=15000 m²X 455 TL =682.500 TL

- Kuruma bildirilmesi gereken işçilik tutarı

• - Kuruma bildirilmesi gereken işçilik tutarı

• (Bina maliyeti) (Malzemeli işçilikli faturalar)

• 682.500 TL - 200.000 TL =482.500 TL

• 482.500 X %9 =43.425 TL

• (25.000 TL Kuruma Bildirilen işçilik toplamı)

• Fark İşçilik= 43.425 – (10.000 TL Salt işçilikli faturalar toplamı)

• (5000 TL p.e.tavan ücreti üzeri ödemeler)

• + --------------------------------------------

• 40.000 TL = 3425 TL

- İlişiksiz belgesi verilmesi için işveren 3425

• - İlişiksiz belgesi verilmesi için işveren 3425

• TL fark işçiliğin primini ödeyecek. Aynı

• zamanda fark işçiliğin talep edildiği her ay için

• ( Fark işçilik genellikle inşaatın bittiği son aya talep edilir.) yarım

• asgari ücret kayıt geçersizliği ve ek prim ve

• hizmet belgesi için iki asgari ücret tutarında

• idari para cezası ödeyecektir.

İşveren (B) taahhüt konusu olan atık su

• İşveren (B) taahhüt konusu olan atık su

• kanalı inşaatı işini alıyor. Bu işle ilgili bilgiler

• aşağıda belirtildiği gibidir.

-İstihkak tutarı: 300.000 TL

• -İstihkak tutarı: 300.000 TL

• -İşe başlama tarihi:01/05/2008

• -İşin bitiş tarihi: 30/06/2009

• -Kuruma bildirilen işçilik tutarı:15.000 TL

• -Malzemeli işçilik faturaları toplamı:20.000 TL

• -Salt işçilik faturaları toplamı:11.000 TL

• -Sigorta primine esas tavan ücret üzeri ödeme:3000 TL

• - Asgari işçilik oranı: %10

- Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda işveren

• - Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda işveren

• dosya memuru tarafından aşağıdaki

• hesaplama yapılır. Memur işçilik oranının %25

• noksanını alır.

Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı:

• Kuruma bildirilmesi gereken işçilik miktarı:

• 300.000 TL X ( %10 - %2.5) %7.5 =22.500 TL

• Fark işçilik :

• 22.500 – 15.000 (Kuruma bildirilen işçilik) = 7500 TL

• Eğer işveren 7500 TL fark işçiliğin primini

• ödemeyi kabul ederse SGK müfettişi

• incelemesi yapılmadan ilişiksiz belgesi alabilecektir.

Eğer işveren fark işçiliğin primini ödemeyi

• Eğer işveren fark işçiliğin primini ödemeyi

• kabul etmezse dosya teftiş kuruluna, Kurul

• tarafından da müfettişe aktarılır. Müfettiş işçilik

• oranından %25 düşüm yapmaz ve incelemeyi

• aşağıdaki gibi yapar:

Fark işçilik :

• Fark işçilik :

• (İstihkak) (işçilikli faturalar)

• 300.000 TL – 20.000 = 280.000 TL

• 280.000 X %10 = 28.000 TL (İşçilik Tutarı)

• (15.000 TL Kuruma bildirilen işçilik)

• 28.000 TL – (11.000 TL salt işçilik faturaları)

• (3000 TL p.e.tavan ücret fazlası)

• +--------------------------

• 29.000 TL = 1000 TL (ücret fazlası)

1000 TL işçilik fazlası bulunduğundan

• 1000 TL işçilik fazlası bulunduğundan

• müfettiş raporunu işverene ilişiksiz belgesi

• verilmesi doğrultusunda verecektir.