3-MAVZU: SHAXS STRUKTURASIDA O‘ZINI O‘ZI BOSHQARISH
Reja
1.Shaxs strukturasida o’z-o’zini boshqarish (Platonov bo’yicha shaxs strukturasi)
2.Shaxsning irodaviy, qadriyatli va motivatsion sohalari va o’z-o’zini boshqarish
Tayanch tushunchalar:
Motiv
– muayyan ehtiyojlarni qondirish bilan bog’liq bo’lgan
faoliyatga
undovchi sabab.
Motivasiya
– insonni faol faoliyatga undovchi sabablar majmui.
Ekstaversiya
– shaxsning tevarak-atrofdagi odamlarga, tashqi hodisalarga
yo’nalishi.
Introversiya
– shaxsning o’z fikrlari, sezgilari, kechinmalarining o’z-o’ziga
tayanishi.
Temperament
– ruhiy jarayonlar dinamikasini
belgilovchi barqaror
xususiyat
Xarakter
– shaxsning o’ziga, atrof-muhitga, boshqalarga va mehnatga
munosabatini ifodalovchi xususiyatlari yig’indisi.
Shaxsning dinamik strukturasi (Platonov bo‘yicha)
SHaxs- insonni ongli faoliyat yoki munosabatlar sub`ekti
sifatida
tavsiflaydi. SHaxs – bu o’z menligini anglagan, jamiyatda biror ijtimoiy rol
bajaradigan,
ongli
mehnati
bilan o’z
ehtiyojlarini qondiradigan
insondir.K.K.Platonovning talqiniga binoan: jamiyatda o’z rolini anglovchi, ishga
layoqatli, yaroqli a`zosi shaxs deyiladi.K.K.Platonov ta`limotiga ko’ra shaxs
tuzilishi quyidagi shaklga ega:
1.Yo’nalganlik –shaxsning axloqiy qiyofasi va munosabatlarini
birlashtiradi.
Undan harakatchanlik, barqarorlik. Jadallik, ko’lam darajalarini
farqlash lozim.
2. Ijtimoiy tajriba – ta`lim
vositasida, shaxsiy tajribada egallangan bilimlar,
ko’nikmalar va odatlarni qamrab oladi.
3. Psixologik aks ettirish shakllari – ijtimoimy turmush jarayonida
shakllanuvchi bilish jarayonlarining individual xususiyatlari.
4. Biologik shartlangan osttuzilish – miya morfologik va fiziologik
xususityalariga muayyan darajada bog`liq bo’lgan patologik o’zgarishlarni,
shaxsning yosh, jins xususiyatlarini va uning tipologik xislatlarini birlashtiradi.
Nazorat uchun savollar
1. O’z-o’zini bosharish nimalarda aks etadi?
2.O’z-o’zini anglash qanday namoyaon bo’ladi ?
3. O’z-o’zini boshqarish va o’z-o’zini anglash o’rtasida qanday bog’liqliklar bor?
1- TOPSHIRIQ
FSMU texnologiyasi
F
– fikringizni bayon eting;
S
– fikringizning bayoniga biron sabab ko‘rsating;
M
– ko‘rsatgan sabababingizni isbotlab misol (dalil) keltiring;
U
–fikringizni umumlashtirish
Bu texnologiya talabalarni o‘z
fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z
fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda baxslashishiga va baxslashish
madaniyatiga o‘rgatadi.
SHAXSNING IRODAVIY SIFATLARI O’Z-O’ZINI BOSHQARISHDA
ASOSIY O’RIN TUTADIMI?
SAVOL
JAVOB:
F-fikringizni bayon eting
S-Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
M-ko‘rsatilgan sababingizni isbotlovchi
dalil keltiring
U- fikringizni umumlashtiring
2-topshiriq
2-ilova
“Konseptual jadval” grafigi asosida Individ, Shaxs, Inson tushunchalarini
tizimlashtiring
Predmeti
Tavsif, toifa, ajarlib turadigan belgilar
Ta’rif
IPgik moxiyati
Misol
Individ
Shaxs
Inson
3-ilova
Shaxs tiplarining ijobiy va salbiy jixatlarini taxlil qiling
Tiplari
Ijobiy jixati
Salbiy jixati
IPgik moxiyati
Dominant
Tobe
Rigid
Mobil
Ekstrovert
Introvert
TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI:
Asosiy adabiyotlar:
1.
Волкова Т.Г. Психология самосознания: учебное пособие - Москва:
Директ-Медиа, 2013
2.
Волкова Т.Г. Практикум по психологии самосознания и
саморегуляции: методические материалы к курсу - Москва: Директ-
Медиа, 2013
3.
Джанерьян С.Т. Психология профессионального самосознания:
учебник - Ростов-на-Дону: Издательство Южного федерального
университета, 2008
4.
Цзен Н.В., Пахомов Ю.В. Психотренинг: игры и упражнения. –
М.Класс, 1999
5.
Кузнецова А.С., Тихонов О.И.
Методы психологической
саморегуляции как средства оптимизации состояния студентов. -
Самара, 1996.
