Sağsan tarafınsan önerilen bu modelin 5 temel elemanı vardır.
Bilginin Üretilmesi:Örgütlerde bilgi örtük ve açık bilgi olmak üzere iki biçimde üretilebildiğinden bahsetmektedir.
Bilginin Paylaşılması: Bilginin paylaşılmasından bahsederken sosyal iletişim alt yapısı ve teknolojik iletişim altyapısı diye ikiye ayrılmıştır.
Sosyal iletişim kanalları;çalışanlar arasındaki gayri resmi ilişkilere dayalı etkileşimlerdir. Bu altyapı inşa edilirken 3 tür iletişim kanalının kurulması önerilmektedir.
Sözlü iletişim
Yazılı iletişim
Sözlü olmayan iletişim
Ayrıca biçimsel ve biçimsel olmayan iletişim de sosyal iletişim kanalları arasında sayılmaktadır. Teknolojik iletişim kanalları ise bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalıdır, örtük ve açık bilginin paylaşılmasına, yapılandırılmasına, sınıflandırılmasına ve düzenlenmesine yönelik resmi iletişim ağlarını içerir. Bilgi ağları, teknik uygulama toplulukları, internet, web’e dayalı ağ düzenekleri, intranet ve extranet’lerin bu türe girdiği belirtilmektedir.
3.Bilginin Yapılandırılması: Örgütün gelecekte ihtiyaç duyabileceği ve hali hazırda bulunan bilgilerin çeşitli türden teknolojiler kullanılarak depolanması, hizalanması ve analiz edilmesidir. Özellikle teknolojik altyapının inşası bilginin yapılandırılmasında büyük önem taşır.
Bilginin yapılandırılması üçe ayrılmıştır:
Enformasyon haritalaması: Çalışanların ne bildiğinin kaynaklarının şekilsel olarak ifadelendirilmesidir. Enformasyon haritalaması sonucunda, metinsel/grafik, görsel/işitsel, örtük ve açık biçimlerdeki bilgiler belirlenir ve örgütün gelecekteki başarısında kullanılır.
Enformasyon Depolaması: Bilgi, bilgi havuzlarında/depolarında istiflenir. Veritabanları, veri ambarları, enformasyon merkezleri, bir örgütün elektronik bilgi hafızasını oluşturur.
Bilgi erişim sistemlerinin kurulması: Bilgi, bilgiye erişim sistemleri sayesinde depolanır ve ona erişilir. Bulanık mantık, kullanıcı arayüzleri, vektör sorgulama sistemi, vb. etkin bilgi erişim sistemleridir.
4. Bilginin Kullanılması: Model, örgütlerde bilginin, genel olarak aşağıda belirtildiği gibi 3 amaca yönelik olarak kullanılabildiğini varsaymaktadır. Bunlar;
Örgütün iş süreçlerini takip etmede ve sürdürülebilir bir rekabet avantajı yaratmak için strateji oluşturmada
Ürünlerin tasarlanmasında, imalatında ve pazarlanmasında
Hizmete dayalı örgütlerin hizmet kalitelerinin yükseltilmesinde ve kalıcılığının sağlanmasında
5.Bilginin Denetlenmesi: Örgütün ürün, hizmet ve süreçlerinde ne miktarda bilgi kullanıldığının ölçülmesi faaliyetine bilginin denetlenmesi denir. Örgütün veriyi enformasyona, enformasyonu da bilgiye dönüştürme ve onları işleme kapasitesi olarak da ifade edilmektedir. Bilginin denetlenmesi sayesinde entelektüel sermaye ölçülür. Örgütün soyut varlıkları harekete geçirilerek örgüte katma değer yaratılır.
Yaşam döngüsü modeli çevreden bilgi, enerji ve materyal alarak açık bir sistem şeklinde tasarlanmıştır. Model, sadece örgüt içerisindeki bilgilere değil, özellikle örgüt dışından gelen bilgilere odaklanmaktadır. Modelde organizasyonların kurum dışından gelen bilgileri de kullanarak rekabet avantajı sağlamalarının önemine değinilmektedir. Müşterisinden gelen bilgiler, iş gücü piyasasındaki bilgiler, rakiplerinden gelen bilgiler ve tedarikçilerinden gelen bilgilerin kurumsal gelişim ve rekabet üstünlüğü oluşturmada etkin olarak kullanılabilmesi sağlanmaktadır.
Tiwana 10 Adımlı Bilgi Yönetimi Modeli
Bu yaklaşımın en temel özelliği bilgi yönetimine disiplinler arası bir yaklaşım ile bakmasıdır. Önerilen adımlar şunlardır.
Yapılacak iş için önemli bilginin belirlenmesi
Bilgi yönetiminin iş stratejisi ile ilişkilendirilmesi
Kurumun önceden var olan enformasyon teknolojilerini atmak yerine bunun üzerinde bilgi yönetimi sisteminin inşa edilmesi
5. Sadece açık bilgiye değil örtük bilgiye ve süreçlere odaklanılması
6. Şartlara uygun ileriye dönük bir bilgi yönetimi mimarisi tasarlanması
7. Sonuca ulaştırıcı bir bilgi yönetimi sisteminin kurulması ve yerleştirilmesi
8. Bilgi yönetimi sisteminin çalışması için gerekli ödüllendirme, liderlik ve kültür unsurlarının geliştirilmesi
9. Bilgi ölçümlerinin yapılması ve bilgi yönetimi yatırım karlılığının hesaplanması
10. Daha önceki bilgi yönetimi uygulamalarından ders alınması
Önerilen bu model daha sonra Sağsan tarafından uyarlanmıştır. İlk bakıldığında karmaşık gibi görülen bu disiplinler arası yaklaşımda, bilgi yönetimi bir yıldız, yıldızların her bir kuyruğu ise bilgi yönetimi disiplinin alt boyutunu temsil etmektedir.
Bu boyutlar ise genel olarak 4 başlık altında toplanmaktadır. Bunlar;
Yönetim
Bilgi yönetimi uygulamaları ve bilgi teknolojileri
Bilgi yönetimi araştırma alanları
Bilginin bilişsel ve felsefi yaklaşımı
CEN/ISS Kurumsal Bilgi Yönetimi Modeli
CEN/ISS tarafından önerilen model bilgi yönetimiyle ilgili bütün hususları içermesi açısından özellikle dikkati çekmektedir. Bu modelde genel bir dış çerçeve içinde önce kurumsal ve bireysel bilgi yeteneklerinin unsurları tanımlanmaktadır. Kurumsal bilgi yönetimi unsurları olarak misyon, vizyon, strateji, kurum kültürü, süreçler ve organizasyon, bilişim teknolojisi ve alt yapısı ile kurumun bütünsel bilgi düzeyi ele alınmaktadır.
Bireysel bilgi yönetimi unsurları olarak istek, yetenek, davranış, araçlar, zaman ve bireysel bilgi düzeyi tanımlanmaktadır. Merkezde gösterilen ve temel iş süreçleri olan ürün geliştirme, üretim ve servis ile satış ve destek süreçleri bir çevrim olarak tanımlanan bilgi yönetiminin temel adımlarıyla sürekli ilişki içindedir: Bilginin tanımlanması, oluşturulması, saklanması, dağıtılması ve uygulanması.
Modelde ortadaki sayaç ise temel iş süreçleri ile bilgi yönetiminin temel adımları arasındaki iletişimin sürekli ölçüm ve kontrol altında olduğunu göstermektedir.
Modelde bilgi aktivitelerinin özü bölümünde bilgiyi tanımlama, yaratma, depolama, paylaşım ve kullanımı üzerinde durulmaktadır. Bilgi yönetimi aktiviteleri pek çok değişik disiplin ve yaklaşımlarla ilişkilendirilebilir. Ama hemen hemen hepsi bilgi çemberi veya bilgi değer zinciri de denen bir takım temel bilgi aktivitelerine odaklanmaktadır.
Değişik tipik olarak bu aktivitelerin adlandırılması, numaralandırılması ve önem sırasına konulmasıyla gelmektedir. Modelde sunulan 5 temel bilgi aktivitesi şunları içermektedir.
1. Bilgiyi Tanımlama: Bu en stratejik adımdır. Bu aşamada, kişiler ve kurumlar ne başarmak istedikleri ve istenen bilgilenin ne işe yarayacağı konusunda düşünmeye cesaretlendirirler. Bunun içinde mevcut bilginin ne kadar olduğu veya nelerin eksik olduğunun analizi de vardır. Organizasyon düzeyindeki stratejik bilgi kişisel düzeyde günlük bilgi araştırmaları temeline dayanır.
Mevcut bilginin tanımlanması karar alma mekanizmasının temel destekleyicisidir. Bu konudaki referans noktaları müşteri istekleri, ortaya çıkan katma değer süreci olabilir. Bu adım bilginin yaratılmasından önce yer almalıdır. Bu adımda araştırma teknikleri, beyin fırtınası, haritalandırma teknikleri, müşteri geçmişleri, yardımcı yöntem ve araç gereçler olarak kullanılabileceği belirtilmektedir.
2. Bilginin Üretilmesi: Yeni bilgi oluşturmanın pek çok yolları olduğu vurgulanmaktadır. Kişisel ve ekip seviyesinde yeni bilgi yaratılması sıklıkla sosyal aktivitelerin sonucu olarak ortaya çıkar. Eğitim, yaparak öğrenme, birlikte problem çözme ve beyin fırtınasının sonucudur. Departmansal ve organizasyonel seviyede yeni bilgi yaratılması yenilik süreciyle birlikte gider. Bilgi oluşturulması çalışmalarının araştırma ve geliştirme fonksiyonları ile birlikte düşünülmesine de dikkatler çekilmektedir.
3.Bilginin Saklanması: Bilgi varlıklarını inşa etmenin yanında fazla bilgi insanların beyinlerinde muhafaza edilir ve örtük bilgi orada kalır. Bundan başka bilgi ekip veya organizasyonel işlerin sürdürülmesinde de muhafaza edilir. İnsanlar ve ekipler aktif kaldıkça bilginin ezberlenmiş olduğu söylenebilir. Bu nedenle, bilgiyi emniyete almanın bir başka yolu onu kurumsallaştırmak kurumun yapısı, kültürü ve gelişme sürecinde muhafaza etmek olduğundan böyle bir adım tanımlanmıştır. Açık bilgiyi muhafaza etmek bir takım destekleyici aktiviteleri seçme, organize etme, sınıflandırma, günceleme gibi bir takım destekleyici aktiviteleri gerekli kılmaktadır.
4. Bilginin Yayılması: Bu adımın amacı bilgiyi doğru yere doğru zamana ve doğru kalitede aktarabilmektir. Bu bilginin doğru bütünlük içinde doğru yere ulaştırılması demektir. Bilgi paylaşımı değişik şekillerde olabilir. Veritabanına ilave edilerek veya bu yolla diğer insanların ulaşabileceği şekilde dağıtılabilir. Modele göre, çoğu zaman bilgi en iyi şekilde kişiden kişiye direk işbirliği koçluk veya çıraklık gibi yollarla doğrudan yayılabilmektedir.
5. Bilginin Uygulanması: Model, insanların neler bildiklerinin farkında olmalarının 3 kat daha kazançlı durumda olacaklarını iddia etmektedir. Ancak, bilginin bir organizasyon içinde kullanıldığımda değer kazanacağına ve bilgi kullanımının önemine inanmaktadır.
Önerilen bu model, çekirdek bilgi aktivelerinde gerçekleştirilmesi için iki aşamalı bir yöntem önermektedir. Bunlar;
Çekirdek aktiveler organizasyonel sürece ve günlük işlere entegre edilmiş olmalıdır.
Bu çekirdek aktiviteleri her iş ve kuruma göre dikkatlice dengelenmiş olmalıdır.
Yine modelde personel bilgi yeteneklerinden de bahsedilmektedir. Bilgi yönetimi organizasyonlar içinde çalışan kişilerle bireysel düzeyde uygulanır. Başarılı bir bilgi yönetimi oluşturulması için değişik sektörlerden, değişik firmalardan elde edilen tecrübelerle, başarılı bir uygulama gerçekleştirmek için aşağıdaki özelliklere ihtiyaç olduğu ortaya konulmuştur.
İstek: Bilgi kalite ve yenilik için önemli ve yenilebilen bir kaynaktır. Geliştirme, paylaşma ve bu kaynağı kullanmak organizasyonun hedeflerine ulaşması için gereklidir. Kişisel ve kolektif hırs olmadığı sürece insanları motive etmek ve değişik bilgi süreçleri içinde yer almalarını sağlamak çok zordur. Aslında bilginin çoğu gönüllü paylaşımından gelir.
Yetenekler: Çekirdek bilginin geliştirilmesi ve etkinleştirilmesi aşamasında kişilerin ihtiyaç duyduğu yetenek çoğunlukla göz ardı edilir. Kişisel bilgi yönetimi yeteneklerinin bazısı şunlardır.
Örtülü bilginin nasıl açık bilgi haline getirileceğini bilmek
Dinleme yeteneğini geliştirerek bilgi paylaşımını arttırmak, bir çalışanın söylediğini tekrar ederek doğru olup olmadığını kontrol etmek
Yapısal bilgiyi yazılı metne dökme yeteneği
Etkili araştırma yöntemleri ortaya çıkartabilmek yeteneği
Dışsal bilginin seçilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi
Bu kişisel yetenekler bilgi yetenek testleri yoluyla keşfedilebilir, eğitim ve yaparak öğrenme yoluyla da geliştirilebilir.
Davranış: Bilgi insanlarla ilgili bir şey, olduğundan bilginin etkili bir şekilde geliştirilmesi, depolanması, paylaşılması, insanların ne kadar yetenekli ve ne kadar gönüllü olduklarına bağlıdır. Bilginin değerinin farkında olmaları gerektiğini anlamına gelir bu. Organizasyon uygun bilgi davranışları geliştirmek zorundadır. Bu davranışlar bazen dış ölçülerden etkilenebilir. Ancak ödüller ve promosyonlarla geliştirilebilir. Ama en önemlisi kişilerin bunu istiyor olmasıdır.
Sadece aşağıdaki basit soruları sorarak bilginin ne derece etkili olduğu ortaya çıkarılabilir.
Burada bütün bunları bilen başka biri olsaydı benden daha mı faydalı olurdu?
Bu projeden neler öğrendir?
Öğrendiklerimizi kimlerle paylaşmalıyız?
Mesela güçlü bir paylaşım davranışı, bireylerin en azından yardım isteyerek veya ihtiyacı olana yardım teklif ederek sağlanabilir ve bu davranış tüm organizasyona yayılabilir. Bununla birlikte model, öncelikle insanların yardım isteme konusundaki çekingenliklerini yenmek için kültürel bariyerleri aşmanın önemine işaret etmektedir.
Metot, alet ve teknikler: Eğer bir kişi sahip olduğu bilgiyi etkili bir şekilde paylaşmak istiyorsa veya var olan bilgi araç gereçlerini kullanıma koymak istiyorsa ki bu mutlaka teknolojik aletler değildir açık bilgi için internet siteleri, arama motorları, uzmanlar, çalışma akışı sistemleri gibi pek çok bilgi ve iletişim kaynakları vardır. Ama kurumlar koçluk, çalıştay, ekip çalışması stajyerlik gibi teknolojik olmayan yolları da düşünmek zorundadır.
Zaman Yönetimi: Bilgi yönetiminde zaman yönetiminin önemini göstermek için bir saatlik kütüphane işinin insanı bir aylık işten kurtardığına dikkatler çekilmektedir. Bilgi yönetiminin yaygın davranışlarından bir tanesi yarını uzun vadede görmek üzere yatırım yapmaktadır. Çalışanların kendilerine verilen zamanı sahip oldukları bilgi ve kurumsal olarak mümkün olan bilgilerini yönetmek, öğrendikleri belgelemek için kullanmalarının sağlanmasının daha önemli olduğuna vurgu yapılmaktadır.
Kişisel bilgi: Araştırmalar gösteriyor ki bilgi tabanlı iş modern toplumlarda baskısını arttırmaktadır.
Modelin organizasyonel bilgi yeteneğin bölümünde ise aşağıdaki elemanlar vardır. Bu elemanların en iyi şekilde planlanması ve kurum içerisinde yaygın uygulamalarının gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Misyon,vizyon ve strateji
Kültür
Süreçler ve organizasyonlar
Değerlendirme
Teknoloji ve altyapı
Bilgi varlıkları
Kurumsal Bilgi Yönetimi Modeli
KBYM Şu ana kadar geliştirilmiş en kapsamlı bilgi yönetimi modelidir. Arslankaya tarafından geliştirilen bu modelin temel yaklaşımı şu şekilde tanımlanmaktadır. Bir işletmede operasyonel bireylerin bilgi yönetimi sürecine hakim olmaları temel gereksinimlerden birisidir. Bunu başarabilmek için bilgi yönetimi süreçleri ile bu süreçleri yürüten kişiler arasında etkili ve etkin bir iletişim mekanizması ve standart bilgi gösteriminin uygulanması kaçınılmaz görünmektedir.
Bilginin standart olarak gösterilebilmesi ile ilgili olan herkesin aynı içerikten aynı şeyleri anlaması amaçlanmaktadır. Bunun sağlanması sonrasında, kurumun hedeflerine ve amaçlarına ulaşılabilmesi için gerekli olan bilgilerin en iyi şekilde planlanması bilgi yönetiminin temel unsurlarından görülmektedir. Kurumsal ve birimlerde hedefleri tutturabilmek için stratejik düzeyde bilgi yönetimi stratejilerinin oluşturulması ve en etkin şekilde uygulanması modelin diğer önemli bir ayağını oluşturmaktadır.
Bu da kurum içinde bilginin organizasyonu kadar bilginin değerini bilen ve yönlendirici nitelikte bilgi kültürünün oluşturulması ile desteklenmektedir. İyi tanımlanmış ve doğru anlaşılmış bilginin kurumsal yönetimde etkin olacağı ve her zaman kullanılacak bir bilgi kültürü oluşturulmasında odak noktasını oluşturacağı varsayılmıştır. Bunun doğal olarak hem kurumsal motivasyonu arttıracağı hem de operasyonel etkinliğe katkı sağlayacağı beklenmektedir.
Bu aktivitelere bilgi yönetimi ile alakalı her şeyin planlandığı ve olması gerektiği gibi uygulanması için yeni süreçler geliştirme yeteneğinin de eklenmesi ile kurumsal bilgi yönetiminin temel taşları yerine oturtulmaktadır. KBYM bunları gerçekleştirmeyi mümkün kılacak bir yaklaşım tarzı önermesi ile birlikte ek olarak “bilgi kaldıraçlama” kavramını bilgi yönetimi modelinin temel unsurları arasında saymaktadır. Kurum içinde yeterli bilgiye sahip olmayan veya sahip olduğu bilgiyi geliştirmesi gereken kişiler bulunabilir.
Modelin uygulanması ile bilgi kaldıraçlama aktivitelerinin kurumsal entelektüel sermayeyi harekete geçireceği düşünülmektedir. Bu açıklamaları dikkate alarak 9 elemandan oluşan bir model geliştirmiştir.
KBYM’nin temel elemanlarını oluşturan bilgi yönetimi aktivitelerinin birbiri ile iç içe olduğu ve birbirlerinden bağımsız düşünülemeyeceği belirtilmektedir. Yani, genel olarak modelin bir unsuru kendisinin alt düzeyde bulunan diğer tüm unsurları içerecek şekilde tasarlanmıştır.
Yukarıdan aşağıya doğru en stratejik düzeyden operasyonel düzeye kadar bilgi yönetimi aktiviteleri, model bileşenleri olarak iç içe girecek şekilde tasarlanmıştır.
KBYM’nin merkezinde bilişim altyapısı bulunmaktadır. Etkin bir bilişim altyapısının kurulmaması durumunda diğer bütün unsurlar en iyi şekilde tasarlansalar bile etkin bir bilgi yönetiminden bahsedilemeyeceği anlamına gelmektedir. Bilişim alt yapısının sağlanması durumunda bu alt yapıyı en etkin şekilde kullanacak yukarıda listelenen bilgi yönetimi süreçlerinin tasarlanması istenmektedir.
Eğer bir kurumda bilişim sistemi çok iyi olsa bile onun üzerinde etkin bir arama ve bilgi saklama sistemi bulunmaz ise o zaman bilgi yönetimi çalışmaları doğru yürümeyecek demektir. O nedenle ilgi yönetimi süreçlerinin de etkin tasarlanması ve uygulanması önemli değerlendirilmektedir.
KBYM, tanımlanan bu süreçler üzerinde kullanılan bilgilerin kurum içinde en iyi şekilde anlaşılması için belirli formatlara sokulması, hatta bilgisayar tarafından bilgilerin anlaşılması için uygun ve etkin bilgi gösterim tekniklerinin geliştirilmesi ve kullanıma alınması çalışmasını önermektedir. Bu da kurumsal gelişim ve bilginin etkin kullanımı için hayati öneme sahip bir konudur.
Herkesin aynı bilgiden aynı şeyi anlaması istenilen bilgilerin bilgisayar tarafından bulunup getirilmesi beklenen faydanın arttırılmasını sağlayacaktır. Benzeri şekilde bilgi gösterimi yöntemlerinin kullanıma alınması ve etkinliğini gösterebilmesi için bilgi planlama fonksiyonunun çalıştırılması ve planların kurumun bilgi yönetimi stratejileri ile çelişmemesi gerekmektedir.
Bilginin ilgili stratejileri etkin kılacak şekilde örgütlenmesi ve kurum kültürü ile çalışmaların desteklenmesi bilgi yönetimi aktivitelerinden beklenen faydanın oluşmasına önemli katkılar sağlayacaktır.
KBYM bu kapsamda 500’ün üzerinde değerlendirme kriteri önermektedir. Bu değerlendirme kriterleri operasyonel düzeyde, taktik düzeyde ve stratejik düzeyde ayrı ayrı değerlendirilebilecek bir mekanizma geliştirmiştir.
Bölgesel Bilgi Yönetimi Modeli
Xia ve arkadaşları tarafından önerilen bu modelde bölgesel gelişim ve rekabet gücünü artırmada bilgi yönetiminin önemine vurgu yapılarak bu kapsamda 3 ayak üzerine oturtulmuş bir model önerilmiştir. Modelin genel yapısı bilgi inovasyonu, bilginin üretilmesi ve çoğaltılması ile ilgili çerçevenin oluşturulmasına dayandırılmaktadır.
Bölgesel inovasyon sistemi tarafından desteklenen bilgi yönetimi sistemi içerisinde üniversiteler, ilgili ajanslar ve kurumlar bilginin inovasyonuna ve üretilmesine katkı sağlayarak bölgesel rekabet ve işbirliği gücünün arttırılması için bir çerçeve önerilmektedir. Model kapsamında özellikle hükümet ve diğer organlara düşen görevlere dikkatler çekilerek bilgi yönetimine farklı bir açıdan bakılmaktadır.
AKSA Bilgi Yönetimi Modeli
Bekler tarafından rapor edilen bu model, KBYM modeline benzemektedir. Burada modelin çekirdeğini “bilgi kültürü” oluşturmakta ve onun etrafında bilgi yönetiminin diğer unsurları şekillendirilmektedir. Çalışanların bilgi yönetimi konusunda olumlu ve katılımcı bir yaklaşım sergilemesi, bu kapsamdaki uygulamalar direnç göstermeden destek vermesi önemli değerlendirilmektedir. Bu çalışmaları kurum kendi değerleri ile uyum içerisinde olmasına da ayrıca özen gösterilmektedir.
AKSA Bilgi Yönetimi Modelinin önemli ve dikkat çeken elemanlarından birisi de entelektüel sermayenin yönlendirici bir unsur olarak görülmesidir. Çalışanların sahip oldukları bilgileri kazanca dönüştürebilmeleri, işletmenin fikirlerinin, yeniliklerinin, teknolojilerinin, genel bilgilerinin, bilgisayar programlarının, tasarımlarının, veri kullanma yeteneklerinin, ilişkilerinin, süreçlerinin, yaratıcılıklarının fayda oluşturacak bir parça olarak görülmesidir.
Benzer şekilde üst yönetim desteği, karar alma etkinliği, iş birliği ve ortak sahiplenme, birlikte öğrenme ve motivasyon gibi unsurlarda yönetsel etkinlikler bağlamında değerlendirilmektedir. Bunların da ötesinde bilgi yönetimi için sistematik bir süreç önerilmektedir.
5M Kurumsal Bilgi Yönetimi Modeli
5M Bilişim Teknolojileri Eğitim ve Danışmanlık şirketi tarafından organizasyonlarda bilgi yönetimi ile ilgili olarak pratik yönden uygulanabilir ve etkin bir şekilde yönetilebilir bir model oluşturulmuştur.
Önerilen modelin temel amaçları şunlardır.
Doğru bilgiye istendiği zaman ulaşılması sağlanmaktadır.
Bir bilginin farklı kaynaklarda farklı şekilde algılanmasının önüne geçilmektedir.
Bilginin güncellenmesi garanti altına alınmaktadır.
Bilginin segmentasyonu sağlanabilmektedir.
Bilginin dağınıklığı önlenmekte ve bilginin sahibi belirlenmektedir.
Kurumsal bilgilerin fonksiyonel ve kullanılabilir bilgiye istenildiği gibi dönüştürülmesi kolaylaştırılmaktadır.
Kurumsal bilgi Yönetimi, en kısa şekliyle, kurumun sahip olduğu tüm bilgileri bir yönetim anlayışı çerçevesinde değerlendirmeye olanak vermektedir. Bu modelin dikkati çeken önemli bir özelliği bilgi yönetimi çalışmalarında iyileştirmeleri de modelin bir parçası olarak görmesidir. Kurumun kendisine özgü bir bilgi altyapısı oluşturması ve sahip olduğu bilgilerin bilgi tabanında tutularak kurumun amaçları doğrultusunda kullanıma sunulması önerilmektedir.
Yapım Projeleri için Bilgi Yönetimi Modeli
Tupenaite ve arkadaşları tarafından önerilen bu model bilgi tabanlı bir karar destek sistemini etkin kullanabilmek için önerilmiştir. Modelde yapım projelerinin ömür döngüsünü dikkate alarak bilişim ağırlıklı bir yapıda hem açık hem de örtülü bilgileri kapsayacak şekilde geliştirilmiştir. Bu modelde diğerlerinden satın alma, teknik çizimler başta olmak üzere yapım işlerinin etkinliğini sağlayacak tüm unsurlar dikkate alınmaktadır.
Yapım projeleri dikkate alınarak bu model de bilgi yönetimi 4 temel aşama üzerine oturtulmuştur. Bunlar,
Elde edilen bilgilerin karar destek sistemi içerisinde kullanbılabilmesi
Projeye yönelik bilgilerin toplanması ve yönetilmesi kapsamında proje planları, satın alma ve bakım gibi konular önem arz etmektedir. Burada projenin tüm katılımcılarının bilgi ve deneyimlerinin kullanılabileceği bir yapı önerilmektedir. Bunların arasındaki iletişim eksikliğinin önemli bir sorun olacağına dikkatler çekilmektedir.
Yapım projelerinin geliştirilmesi sırasında en iyi uygulama niteliği taşıyan bilgi ve sistemlerin bir bilgi tabanında tutularak sonraki projelerde kullanılmasının sağlanması modelin diğer bir özelliğidir. Karar destek sistemi ise önerilen modelin diğer önemli bir elemanıdır. Bu sistem ilgili veritabanlarını, model tabanı ve diyalog sistemini içermektedir. Kullanıcıya yapım sürecinin son durumu ile ilgili bilgiler, gerçekleşen ve gerçekleştirilmesi gereken iş hacmi, gerçekleştirilecek olan yapının iç ve dış çevre kalitesi ile ilgili bilgiler sunulabilmekte ve kullanıcının değişik yapım senaryolarını deneyerek etkin kararlar vermesini sağlanabilmektedir.
NOKPCT Bilgi Yönetimi Modeli
Tayland’da faaliyet gösteren ve bilgisayar parçaları üreten NOK Precision Compenent Şirketi tarafından geliştirilmiş ve kurum içerisinde uygulandığı rapor edilen bir modeldir. Bu firmanın son 4 yıl içerisinde Tayland da prestiji yüksek en iyi kalite ödülü, en mutlu çalışma ortamı ödülü, en iyi iyileştirme yapan kurum ödülü gibi ödülleri almaya hak kazandığı düşünülür ise uygulanan bilgi yönetimi modelinin önemi açık olarak görülmektedir.
Bu modelin temeli verimli ve başarılı bir iş ortamı oluşturmaya yönelik kurulmuş olmasıdır. Modelin temel motivasyonu verimlilik,maliyet, kalite, güvenlik, çevre bileşenleri göstermektedir. Modelin uygulanması çerçevesinde iş ortamının mümkün olduğu kadar bilişim teknolojileri ile zenginleştirildiği, her yöneticiye bir laptop ve her çalışana bir bilgisayar sağlandığı 24 saat internet ve bilgi kaynaklarına ulaşım olanağının sağlandığı belirtilmektedir.
Bunun faydasının arttırmak için bir bilgi merkezi oluşturularak bilgi varlıklarının orada tutulduğu ve kullanıma sunulduğu rapor edilmektedir. Çalışanların konforunu sağlamak amacı ile de özel okuma alanları, özel eğlenerek öğrenme köşeleri ve kütüphanenin etkin kullanımı sağlanmaktadır. Oluşturulan bilgi tiyatrosu adı verilen alanlarda bilgi paylaşımının en verimli şekilde gerçekleştirilmektedir.
Model çerçevesinde ilgili şirket bünyesinde bilgi geliştirme için e-öğrenme yoluyla temel bilimler ve kişisel öğrenme olanakları oluşturulmuştur. Ayrıca yabancı dil eğitim başta olmak üzere sürekli eğitimler ile bilgi geliştirme yönünde bireylere destek üretilmektedir. Benzeri şekilde ilgili kurum ve kuruluşlara dış geziler düzenlenmektedir.
Kütüphane ve araştırma olanakları, teknoloji transferi takımları, problem çözme takımları, müşteri istekleri analizi, küçük aktivite grupları ve danışmanlık gibi değişik yollardan faydalanarak eksik bilgilerin giderilmesi ve yeni bilgilerin üretilmesi desteklenmektedir. Bilgi yönetimi aktivitelerini bu şekilde etkin yürütebilmek için kapsamlı bir e-belge sistemi uygulanmaktadır.
Bu modeli diğerlerinden ayıran önemli bir özellik çalışan mutluluğunu dikkate almasıdır. Çalışanın işini gerçekleştirmesi için gerekli olan her türlü ekipman verilmektedir. Bu çalışmalar açık fikirli ve paylaşımcı bir çalışan kitlesinin oluşmasını sağlamakta ve oluşturulan bilgi ortamı sistemini destekleyerek başarılı iş sonuçlarının oluşmasını sağlamaktadır.
