Yurtdişi müteahhiTLİk hizmetleri genel notu
Yüklə 104,72 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1972’den 2016 Haziran ayı sonuna kadar 109 ülkede 328,4 milyar dolar değerinde 8.838 proje üstlenmiştir
- Toplam Proje Bedeli ($) Pay (%)
- *2016 yılı Haziran ayı sonu 3) SEKTÖREL DAĞILIM
- *2016 yılı Haziran ayı sonu 4) SEKTÖRÜN PERFORMANSINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME
- (*2013, 2014 ve 2015 ENR Listelerinde firma sayısı 250’ye çıkmıştır.)
- Türk Firmalarının Sayısı
- Milyar Dolar ($) Yüzdesi (%)
- 6) SEKTÖRÜN EKONOMİYE ETKİSİ
|
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ GENEL NOTU 1) GENEL DURUM Küresel ekonomik krizden en çok etkilenen sektörlerin başında yer alan inşaat sektöründe büyüme yeniden ivme kazanmaktadır. “Global Construction Perspectives” ve “Oxford Economics”in raporuna göre, gelecek 10 yılda küresel inşaat sektörü küresel gayri safi yurtiçi hâsıladan (GSYİH) daha hızlı büyüme gösterecektir. Buna göre, 2010 yılında 7,2 trilyon dolar olan küresel inşaat sektörünün büyüklüğünün 2020 yılına kadar % 67 artarak 12 trilyon dolara çıkacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca, gelecek 10 yılda inşaat sektöründe yapılacak toplam harcamanın büyüklüğünün 97,7 trilyon dolara ulaşacağı düşünülmektedir. Öte yandan, bahse konu rapora göre, gelecek on yıl içinde Çin inşaat sektörünün büyüklüğünün ikiye katlanarak 2,5 trilyon dolarlık büyüklüğe erişmesi, böylece küresel inşaat sektöründeki payını yüzde 21′e çıkartarak Çin’in birinci sırada yer alması beklenmektedir. ABD’nin ikinci sıradaki yerini koruması beklenen anılan rapora göre Hindistan da 2018 yılında Japonya’yı geçerek dünyanın üçüncü büyük inşaat sektörü olacaktır. Söz konusu üç ülkeye ek olarak Endonezya, Kanada, Avustralya ve Rusya’nın aralarında olduğu toplam yedi ülke 2020 yılına kadar sektörde sağlanacak büyümenin üçte ikisini gerçekleştirecektir. Dünyanın önde gelen müteahhitlik dergilerinden olan Engineering News Record’a (ENR) göre dünya genelindeki en büyük 250 müteahhitlik firmasının toplam uluslararası müteahhitlik gelirleri 2002 yılında 116,5 milyar dolar seviyesinde iken; 2014 yılı gelirleri 521,5 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. En büyük 250 firmanın gelirlerinde 2013 yılı ile karşılaştırıldığında %4,1 düşüş kaydedilmiştir. 2014 yılında bahsekonu gelirlerin sektörel dağılımına bakıldığında; %26’sının ulaştırma (135,7 milyar dolar), %24’ünün petrol tesisi (125,3 milyar dolar), %22,4’ünün bina inşası (116,7 milyar dolar), %10,4’ünün enerji (54,4 milyar dolar) ve %5,2’sinin sanayi tesisi (26,9 milyar dolar) projelerinden elde edildiği görülmektedir. 2014 yılında elde edilen 521,5 milyar dolarlık gelirin bölgesel dağılımına bakıldığında; Asya ve Avustralya’nın %26,3 (137,4 milyar dolar), Avrupa’nın %19,1 (99,8 milyar dolar), Orta Doğu’nun %15,2 (79 milyar dolar), Amerika Birleşik Devletleri’nin % 9,8 (51,2 milyar dolar), Latin Amerika’nın % 9,6 (50,2 milyar dolar), Güney ve Orta Afrika’nın % 9,1 (47,4 milyar dolar), Kanada’nın % 5,7 (29,6 milyar dolar), Kuzey Afrika’nın % 4,5 (23,5 milyar dolar) ve diğerlerinin ise % 0,7 ( 3,4 milyar dolar) pay aldığı görülmektedir. 2014 yılı yerel ve uluslararası gelirlerin toplamı incelendiğinde ise toplam gelirlerin 2013 yılındaki 1,4 trilyon seviyesinde olduğu dikkat çekmektedir. Diğer taraftan, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri sektörümüz, ülkemizin yetişmiş insan gücü, teknik birikimi ve teknolojiye adaptasyonu, iş deneyimi ve disiplini, coğrafi konumu, bölge ülkeleri ile siyasi ve kültürel yakınlığı gibi avantajlarının kullanılması ve kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyon, işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin sağlam bir şekilde yerleştirilmesi sayesinde 1972’den 2016 Haziran ayı sonuna kadar 109 ülkede 328,4 milyar dolar değerinde 8.838 proje üstlenmiştir. 2005 yılında toplam üstlenilen proje bedelinde ilk defa 10 milyar dolar sınırını aşan Türk müteahhitlik sektörü dünyada yaşanan siyasi ve ekonomik dalgalanmalara rağmen 2006 yılından beri 20 milyar doların üzerinde bir performans sergilemektedir. 2013 yılında üstlenilen 30 milyar dolarlık proje bedeli ise ulaşılan en yüksek rakam olmuştur.
2000’li yılların başında ortalama proje bedeli yaklaşık 20 milyon dolar iken, 2006 yılından itibaren bu rakam yaklaşık 40 milyon dolar seviyesine yükselmiştir. 2012 yılında 55,5 milyon dolar olan ortalama proje bedeli, 2013 yılında önemli bir ivme yakalamış ve 71,7 milyon dolar seviyesine yükselmiştir. 2014 yılı sonunda bu rakam yaklaşık 79 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, 2015 yılında 101 milyon dolar ortalama proje bedeliyle rekor kırılmıştır. 2) BÖLGESEL DAĞILIM
Türk müteahhitleri, hâlihazırda özellikle Bağımsız Devletler Topluluğunda, daha sonra Orta Doğu ve Afrika’da büyük projelere başarıyla imza atmaktadır. Bugüne kadar üstlenilen projelerin 2016 yılı Haziran ayı sonu itibariyle bölgesel dağılımı; BDT %48,4 (159 milyar dolar), Ortadoğu %25,3 (83,2 milyar dolar), Afrika %17,7 (58 milyar dolar - Sahraaltı Afrika %3,1, Kuzey Afrika %14,6), Avrupa ve Amerika %5,7 (18,6 milyar dolar), Asya Pasifik Bölgesi %2,9’dur (9,4 milyar dolar). 2015 yılında ise projelerin bölgesel dağılım şöyle olmuştur: BDT %47,7 (10,7 milyar dolar), Ortadoğu %27,1 (6,1 milyar dolar), Afrika %21,4 (4,8 milyar dolar), Avrupa %2,8 (628 milyon dolar), Asya ve Amerika %1’dir (214 milyon dolar).
1972 yılından günümüze kadar müteahhitlik firmalarımızca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında, Rusya Federasyonu %19,7’lik oranı ile lider konumdadır. Rusya’yı Türkmenistan takip ederken, ilk 10’da yer alan ülkelerin 4’ünün BDT ülkeleri, diğer 6 ülkenin ise Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri olduğu görülmektedir. Bu veriler Türk Müteahhitlerinin iş yaptığı komşu ve çevre ülkelerde büyük bir itibarının olduğunu göstermektedir. 2015 yılında Türk müteahhitlik firmalarınca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında da yine Rusya Federasyonu %24’lük oranı ile birinci sıradadır. Genel duruma benzer şekilde 2015 yılında da BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri ön plana çıkarken, ilk 10’da 2 Sahraaltı ülkesinin de yer aldığı görülmektedir. *2016 yılı Haziran ayı sonu 3) SEKTÖREL DAĞILIM
1972 yılından günümüze en çok proje üstlenilen sektörlerin dağılımında ilk 5 sıraya bakıldığında, konut projeleri %13,1’lik pay ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla karayolu/tünel/köprü projeleri, ticaret merkezleri, havalimanları ve enerji santralleri gelmektedir. 2015 yılında en çok proje üstlenilen sektörlerin dağılımına bakıldığında ise, havalimanları %22,1’lik pay ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla konut projeleri, enerji santralleri, petrokimya tesisleri ve karayolu/tünel/köprü projeleri gelmektedir. *2016 yılı Haziran ayı sonu 4) SEKTÖRÜN PERFORMANSINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME Türk müteahhitleri tarafından 1972 - 2002 döneminde, diğer bir ifadeyle 30 yıl içerisinde, yurt dışında üstlenilen iş hacmi 46,6 milyar dolardır. 2002 yılından beri ise, yurt dışında üstlenilen iş hacmi 281 milyar doları geçmiştir. Son 14 yıl içerisinde Türk müteahhitleri tarafından yurtdışında üstlenilen projelerin toplam bedeli bugüne kadar üstlenilen proje bedelinin %85,8’ini oluşturmaktadır. Benzer şekilde, 2001 yılında 2,9 milyar dolar olan projelerin yıllık toplam bedeli 10 katına çıkarak 2013 yılında 30 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. Bir yıl içerisinde yurt dışında üstlenilen proje sayısı 2002 yılında 208 iken 2013 yılında 419’a, 2014 yılında ise 336’ya ulaşmıştır. 2015 yılında hedef ülkelerde yaşanan ciddi siyasi istikrarsızlıklar, konjonktürel sorunlar ve sözkonusu ülkelerin ana gelir kalemini oluşturan petrol fiyatlarındaki kayda değer düşüşe rağmen 22,4 milyar dolar değerinde 222 proje üstlenilmiştir. Gelişim sadece nicelik olarak değil, nitelik açısından da olmuştur. Yurtdışında üstlenilen projelerin ortalama bedeli 2002 yılında yaklaşık 20 milyon dolar iken 2006 yılında 38,5 milyon dolar, 2012 yılında 55,5 milyon dolar, 2013 yılında 71,7 milyon dolar, 2014 yılında 79 milyon dolar, 2015 yılında ise 101 milyon dolar seviyesine çıkmıştır. Ortalama proje bedelindeki söz konusu artış, müteahhitlerimizin günümüzde havalimanı, metro, endüstriyel tesisler, doğalgaz-petrol rafinerileri, otoyol ve enerji santralleri gibi büyük ölçekli ve katma değeri daha yüksek projeleri üstlenmelerinden kaynaklanmaktadır. Müteahhitlik hizmetleri sektörünün önde gelen yayınlarından “Engineering News Record (ENR) Dergisi”nin, bir yıl içerisinde üstlenilen uluslararası projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firmasını gösteren listede Türkiye 2003 yılında sadece 8 müteahhitlik firması ile yer alırken, 2015* yılında 42 firma listeye girmeyi başarmıştır. (*2013, 2014 ve 2015 ENR Listelerinde firma sayısı 250’ye çıkmıştır.)
Bu firmalardan 7’si söz konusu listede ilk 100 firma arasında yer almaktadır. Türkiye listede son 3 yılda firma sayısı itibariyle Çin’den sonra 2. sırada, yer almaktadır. Bu durum yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitlik firmalarımızın süratle büyüdüklerinin bir göstergesidir.
Öte yandan, 2014 yılı gelirlerine göre 42 firmamızın üstlendiği kümülatif proje bedeli ile ülkemiz 8. sırada yer almaktadır. Bahse konu listede Türk müteahhitlik sektörü toplam 521,5 milyar dolarlık gelir pastasından 22,4 milyar dolarlık (%4,3) bir pay almıştır. Böylece Türk müteahhitlik firmaları, gelirlerini bir önceki döneme göre %10 artırarak listedeki firmaların toplam gelirleri içerisindeki payını %3,8’ten %4,3’e çıkarmıştır. Toplam gelirden en büyük payı ise Fransız, Alman, İspanyol ve İtalyan firmalarının başını çektiği Avrupalı firmalar ( %46,6 - 242,7 milyar dolar) ile Çinli firmalar (%17,2 - 89,7 milyar dolar) almıştır. Bu listeye göre gelişmekte olan müteahhitlik pazarlarından Ortadoğu’da Çinli firmaların (%19,2), Asya’da Çinli (%20,5) ve Amerikalı firmaların (%13,9), Afrika pazarında ise yine Çinli firmaların (%49,4) üstünlükleri olduğu görülmektedir. Türk firmalarının ise Orta Doğu coğrafyası (%13,7) ile Avrupa’da (%7,7) etkin olduğu anlaşılmaktadır.
Türk müteahhitlerinin yurt dışında üstlendikleri iş hacmi 2006 yılından bu yana istikrarlı olarak 20 milyar doların üstünde seyretmektedir. Hedef olarak belirlenen bu değerin 2023 yılında 100 milyar dolara çıkartılmasında Türk müteahhitlik firmalarının etkin olduğu özellikle BDT-Orta Doğu-Körfez ve Kuzey Afrika coğrafyasında aynı etkinliğin sürdürülmesi ve arttırılması büyük önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra dünyada artan enerji talebi ile birlikte yüksek miktarda petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip Sahra Altı Afrika’nın yeniden yapılandırılmasında Türk müteahhitlerinin yer alması oldukça önem arz etmektedir. Son yıllarda yaşanan gelişme ile birlikte, Zambiya, Çin (Hong Kong), Liberya ve Çad’ın da eklenmesi ile 109 ülkede proje üstlenen Türk müteahhitlerinin Sahraaltı Afrika ülkelerinde de yer alması ile sektöre yeni açılımlar getirilmesi yönünde çalışmalar artırılmıştır. Etiyopya, Ekvator Ginesi, Kongo, Mali gibi ülkelerde son yıllarda üstlenilen önemli projeler gelecekte bu coğrafyada daha önemli işler alınabileceğinin sinyallerini vermektedir. Ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası üyeliğinin 2013 yılı sonu itibariyle tamamlanması sonrasında anılan Banka tarafından açılan ihalelere girme imkânı da potansiyelin daha etkin kullanılmasına fayda sağlayacaktır. Bakanlığımızca Sahraaltı Afrika’ya yönelik hedef ülke çalışması gerçekleştirilmiş olup, Etiyopya, Nijerya, Mozambik ve Gana öncelikli ülkeler olarak ön plana çıkmıştır. Bu kapsamda, belirli sayıda firma temsilcisinin katılımıyla Etiyopya’ya, Nijerya’ya ve Mozambik’e “Müteahhitlik Heyeti Programı” gerçekleştirilmiştir. Bir başka hedef ise Türk müteahhitlik firmalarının katma değeri yüksek projelerde yer almasının temin edilmesidir. Özellikle firma ölçeklerinin büyütülmesi ile firmalarımızın ortak iş yapma bilincinin artırılması değerli ve prestijli projelerin üstlenilmesinin yolunu açacaktır. Bunun sonucunda firmalarımız uluslararası pazarlarda daha sağlam bir şekilde yer alacaktır.
Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektörünün rekabet gücüne, milli gelire, ödemeler dengesine, ihracata ve istihdama sağladığı katkı ve sürdürülebilir büyüme açısından önemi dikkate alındığında, ülke ekonomisinin lokomotif sektörlerinden biri olduğu müşahede edilmektedir. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Sektörünün Türk ekonomisine doğrudan ve dolaylı katkısını 6 ana başlık altında özetlemek mümkündür: Döviz girdisi, ihracata katkısı, istihdama katkısı, teknoloji transferi, makine parkına etkisi, dışa açılma sürecine etkisi. Ülkemize net döviz girdisi sağlayan ve önemli hizmet ihraç kalemlerinden olan yurt dışı müteahhitlik hizmetleri sektörü, ödemeler dengesi içerisinde, sadece inşaat kalemi altında değil, lojistik, işçi gelirleri ve ihracat kalemleri altında da ülkemize ciddi gelir kaynakları yaratmaktadır. Sektör, ayrıca, teknoloji transferine imkân sağlamakta olup, makine parkının gelişmesine ve diğer sektörlerin dışa açılmasına katkıda bulunmaktadır. Yurt dışı müteahhitlik sektörü tarafından yoğun olarak faaliyet gösterilen pazarlar inşaat malzemeleri ihracatımızı doğrudan etkilemektedir. 2015 yılında inşaat malzemeleri ihracatımız 18,1 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Yüklə 104,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||