الْخُطَـبُ الْمِنْبَرِيَّـةُ so manga khutbah sa mimbar gintas I pianimo ago piagiasa I
Yüklə 3,76 Mb.
|
Manga Oripn o Allāh, antonai mbidaan o ptharoon a Nabi ago so ptharoon a Rasul? So katharo a Nabi na sipik ko pakaasal a Naba’ a aya maana niyan na thotol, sa aya mitotoro o maana o Nabi na so taw a pphamanothol ko Allāh ago so manga sogoan iyan, ikadowa a maana o Nabi na sipik ko katharo a Nubuwwah a aya maana niyan an so mipapanggaw a lopa, sabap roo na so Nabi na skaniyan so maporo i pankatan a taw a ladiawan ago rawatn a babalowin a toos sabap ko kaporo o btad iyan, sa giankanan a dowa a maana na palaya domadait ko katharo a Nabi. So pman so Rasul, na skaniyan so taw a siogo sabap ko kathonaya ko isa a galbk a mattndo, sabap roo na bithowan o Allāh so manga mama a siyogo iyan ko kizampayin ko wahi niyan sii ko manga taw sa Rasul (sosogoon) sa ipapaliyogat on so kizampayin ko wahi o Allāh ago so kazodiyota on o ininggolalan o pagtaw antaa ka da. Sabap sa nkanan a dowa a maana na khailay tano a so ngaran a Rasul na lankap a di so ngaran a Nabi, sa so Nabi na mattndo so maana niyan, sa gioto i gii ran on katharoa sa: Langowan a Rasul na Nabi, na kna o ba langowan a Nabi na Rasul. So Kadakl o bilangan o Manga Nabi ago so manga Rasul: Piakanggolalan o Allāh so kabaya iyan sa kasogo iyan ko oman i pagtaw sa mama a phamarinta on ko kabaya iyan, sa daa siyogo o Allāh a sogo ko kalankapan a pagtaw a rowar ko Muhammad go piakanggolalan o Allāh so kaontol iyan sa daa ziksaan iyan a isa bo a pd ko kaadn inonta ko oriyan o kapakanggolalan on o tanda ko kapakaoma on o panolon na da niyan paratiayaa. Pitahroo Allāh a: وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً (الإسراء 15) Go da Kami maadn a phaniksa sa taman sa di kami makasogo sa sogo (al Isra’ 15). Phoon sii na mindakl so manga Nabi ago so manga Sogo sii ko thotolan ko kamamanosiyai sa bilangan a madakl. Pitharoo Allāh a: Daa pd sa ummah a ba kiapokasi sa phamarinta on a sogo (Fatir 24). Aya maana niyan na oman i pagtaw na adn siyogo on o Allāh a phamarinta on a zogo ko mapiya a zapar ko marata a pd sa Nabi, sabap sa amay ka di siran kasogoan na di siran khasiksa ko kaontol o Allāh. Manga Oripn o Allāh, pianothol rkitano o Rasūlullāh r so bilangan o manga Nabi ago so manga Rasul, sa miakapoon ko Abu Darr a: Pitharo akn a hay Rasūlullāh r pira i kadakl o manga Rasul? Na pitharo iyan a: Tlo gatos ago kalalawnaan so sapolo a sagorompong a madakl. Go sii ko thotol o Abu Umamah, na pitharoo Abu Darr a pitharo akn a hay Rasūlullāh r pira i kadakl o manga Nabi? Na pitharo iyan a: Magatos nggibo ago dowa polo ago pat nggibo, so manga Rasul kiran na tlo gatos ago sapolo ago lima kataw, a sagorompong a madakl (Pianothol o Ahmad ko Musnad iyan) Go bialoy skaniyan o al Albani a hadith a sahih (mapiya). Manga Oripn o Allāh, aya pman a kadakl o manga Rasul ago manga Nabi a miaaloy ko Qur’an na dowa polo ago lima kataw siran, inaloy so sapolo kiran ago walo kataw sii ko darpa a satiman sii ko Sūrah al An’ām, na miaaloy so pd kiran sii ko manga darpa a salakaw sii ko Qur’an. Giankai a bilangan a madakl o manga nabi ago so manga rasul na makapng-gonanao sa mataan a adn a madakl kiran a di tano katawan, a inaloy anan o Qur’an sa mapayag. Pitharoo Allāh a: وَرُسُلاً قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ , وَرُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ (النساء 164) Go manga sogo’ pianothol ami siran rka sa miaona, ago manga sogo’ a da ami rka mapanothol (so btad iran) (an Nisa’ 164). So miabathk so ingaran iyan a nabi odi na rasul sii ko Qur’an odi na pianothol rkitano o Rasūlullāh r na pharatiayaan tano sa tarotop, na so da kiran maaloy so ingaran iyan ko kitab o Allāh na pharatiayaan tano a siran na manga nabi ago rasul o Allāh ko katimbl iyan. So Kissnggay o Rasūlullāh ko langowan a Nabi odi na Rasul:
Manga Oripn o Allāh antonaa i galbk o manga Rasul? Aya manga galbk iran na katii:
So Manga Okit a Kapkhatokawi o Rasul ko Sogoan o Allāh : Aya okit a kapkhatokawi o Rasul ko sogoan o Allāh na giinggolalan sa Wahi, aya ptharoon a Wahi na so kapakatokaw sa nggolalan sa masoln a magaan, apiya antonaa i okit iyan, adn oto a giinggolalan sa ilaham (poyapoy), adn pman a giinggolalan sa misosorat odi na insarat odi na kasogo. Pitharoo Allāh a: Go da maadn a ba rk a sakataw a manosiya o ba mbitiyarain skaniyan o Allāh inonta o nggolalan sa wahi, odi na sii sa talikhodan a rnding, odi na somogo sa sogo (malaikat) na iwahi niyan sa idin iyan so nganin a khabayaan iyan ka mataan a skaniyan na Maporo a Maongangn (as Shura 51). So Manga Sipat o manga Rasul:
Manga Oripn o Allāh, kiatokawan tano a so manga Rasul na adn a kibibida iran ko kalilid a manosiya, a skaniyan so kapthoroni kiran o Wahi o Allāh , ago so kababaloy ran a Ma’sūm mapipindiyara siran ko kanggolawla sa manga dosa, sabap ko kaaawidi ran ko panolon, ago so katharimaa kiran o manga taw a pndolonn iran, sa di siran phakalipat ko langowan a katao a inibgay kiran o Allāh , ago daa phagmaan iran a shayi a pd ko inisogo kiran sa palaya iran dn izampay ko pagtaw iran. Manga Oripn o Allāh, giankaya a manga Rasul ago manga Nabi na bigan siran o Allāh sa Mu’jizah, aya ptharoon a Mu’jizah na langowan a shayi (nganin) a khakowaan iyan sa bagr so taw sa kasayani niyan on odi na oba niyan marn so bagr iyan, a so giikanggolalan o mujizah na pkhasopak iyan so atoran a kalalayaman ko doniya a so kapakathotompok o sabap ago so misasabap on (Cause & Effect) Na so Mu’jizah na giinggolalan sa sopak roo a pkhitana sa daa sabap iyan, a daa ba on gaga o manosiya, ka pd oto ko galbk o Allāh a mamantk. So manga Rasul na adn a manga Mu’jizah iran a inibgay kiran o Allāh , a aya kadaklan on na mu’jizah a barandiya a maggdam, a aya phakaparatiayaan on na so manga taw a makasasandng on sankoto a kinitana iyan, a datar o mu’jizah o Musa ko giikambaloy o tonkat iyan a nipay ago so salakaw ron, go so mu’jizah o Isā a phkhabaloy niyan so lipaw a inmbaalan a papanok a thito dn a papanok a phlayog amay ka iyopn iyan. Ogaid na so Muhammad na aya mala a Mu’jizah a inibgay ron o Allāh na so Qur’an a skaniyan na katharoo Allāh a midadakat a oombawan iyan so langowan a katharo, a skaniyan i pondiyong o katao ago pamikiran a di dn khasankay o akal o manosiya oba niyan marpng na aya pn o ba niyan kalampasi. Manga Oripn o Allāh, gianan i kiatimoan sankai a bandingan tano ko kaparatiayaa ko manga sogo Allāh sa imanto a alongan na mianinggaposan so masa o manga Nabi ago so manga Rasul, sa so kiawafat o Rasūlullāh r na mianinggaposan so wahi o Allāh ago so khoyaptaan o langit ago so lopa, sa aya mibabagak na so Qur’an ago so Sunnah o Rasūlullāh r na so kaphagosaya on ko manga taw na miangombalikan ko manga Ulama a siran i miangwaris ko galbk o manga Nabi, ko kapndolona ko manga taw ago so kapthoroa kiran ko lalan o Allāh a mathito. Sabap san na sa dn sa taw a khabaya mangnal ko btad o agama na maphanontot iyan ko manga Ulama sa ron iyan maphaganad sa di skaniyan makaphanarankoni sa panarima iyan a phoon sa ginawa niyan, aya dn a patot on na phakaiza ko matao ka gioto i di niyan kakhadadag ko kaoyagoyag iyan. وَأَقُولُ قَوْلِي هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِي وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ فَاسْتَغْفِرُوهُ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ Wa aqūlu qawlī hādā wa astagfirullāha lī wa lakum wa lisāiril Muslimīn min kulli dambin fastagfirūhu innahu Huwat Tawwābur Rahīm.
Al Khutbah 5 So Bandingan ko Kaparatiayaa ko Alongan a Maori Ki: Alim, Hassanor M. Alapa Al Murshid Al Am Al Insan Islamic Assembly of the Philippines إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَسَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا مَنْ يَهْدِهِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِدًا, وَأَشْهَدُ أَلاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ , اللَّهُمَّ فَصَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنِ اهْتَدَى يِهَدْيِهِ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ وَبَعْدُ: فَيَاعِبَادَ اللهِ يَقُولُ الْحَقُّ تَبَارَكَ وَتَعَالَى فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ: أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لاَ تُرْجَعُونَ , فَتَعَالَى اللهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ , لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (المؤمنون 115-116) Innalhamda lillāhi nahmaduhu wa nastaīnuhu wa nastagfiruh, wa na’ūdubillāhi min shurūri anfusinā wa sayyiāti a’mālinā, man yahdihillāhu falā mudhillalahu, wa may yudhlil falan tajida lahu waliyyan murshidā, wa ash’hadu allā ilāha illallāhu wahdahu lā sharīka lahu, wa ash’hadu anna Mohammadan abduhu wa rasūluh, Allāhumma salli wa sallim wa bārik alā Mohammadin sallallāhu alayhi wa salallama wa alā ālihi wa sahbihi wa manihtadā bihad’yihi ilā yawmidd dīn wa ba’du: Fayā ibādallāhi, Yaqūlul Haqqu Tabāraka wa Ta’ālā fil Qur’ānil Karīm: Afahasibtum annamā khalaqnākum abasaw wa annakum ilaynā lā turja’ūn, fataālallāhul malikul haqqu, lā ilāha illā huwa rabbul arshil karīm (al Mu’minun 115-116). Manga Oripn o Allāh, so oriyan o bantog ko Allāh ago so salawat ko Nabi tano a Muhammad r na aya bandingan tano imanto na so ika lima pankat ko manga rokon o Iman a skaniyan so kaparatiayaa ko alongan a maori, a giai i isa a mala so btad iyan ko kiazabandinga on o Qur’an ko kiapakaoma niyan. So Kaparatiayaa ko alongan a maori na onayan a pakaasal ago sagintas a mala sii ko paratiaya (aqidah) ago skaniyan i tomadng a paganay a makatotondog ko kaparatiayaa ko Allāh sabap sa so kaparatiayaa ko Allāh na khamataanan iyan so kaknala ko poonan a paganay a so ron miakambowat so kaaadn a lankap ko doniya, na so kaparatiayaa ko alongan a maori na khamataanan iyan so kaknala ko khabolosan a so ron phaninggaposan ankai a kibabatog ko kalangolangon iyan. Na sii ko along o kaknala ko poonan a pakaasal ago so kaposan a khabolosan na khibgay niyan ko manosiya a katamani niyan ko antap iyan, ago khitolad iyan so bantak iyan, sa phakakowa sa manga okit a kakisampay niyan sankoto antap iyan sa kaparoliya niyan ko bantak iyan a mattndo. Na anda dn i kadadasa o manosiya sankai a knal na mataan a so kaoyagoyag iyan na matatankd a khatatap a kaoyagoyag a daa antap iyan ago daa bantak iyan a mattndo. Sii sankanan na maphakada o manosiya so kaporo o niawa niyan, ago so manga kalbihan iyan a maporo, sa makaphagintaw sa datar o giikapagintaw o binatang, a aya phapalatiko on na so baya a ginawa niyan a waraan, a gianan so kapkhidozo o niawa a phakaantiyor ko mnang o manosiya. Manga Oripn o Allāh, so Qur’an na miakaoma sa pphakitanodan iyan ko manosiya a mataan a so Allāh na da niyan adna so manosiya sa ba daa bali niyan ago daa antap iyan, ka makasosopak anan ko kababaloy o Allāh a Miangadn a Maongangn. Manga Oripn o Allāh, mataan a so Allāh na da niyan adna so manosiya a so dn so lima niyan, ago iniiyop iyan on so niyawa niyan ago piakalbi niyan ko langowan a kaadn iyan ago inipananding iyan on so langowan a kaadn iyan ago bialoy niyan a pakaptharagombalayin iyan ko doniya iyan inonta bo a sabap sa adn a antap iyan on ago adn a hikmah niyan on a maporo. Pitharoo Allāh a: أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لاَ تُرْجَعُونَ , فَتَعَالَى اللهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ , لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (المؤمنون 115-116) Ba niyo initong (inantap) sa inadn ami skano sa daa bali niyan, ago mataan a skano na di kano rkami phakandod, Maporo so Allāh a dato a Bnar, daa tuhan a rowar rka niyan a Kadnan o Arsh a Sasakawn (al Mu’minun 115-116). Manga Oripn o Allāh, kna o ba giankai a kaoyagoyag a pphagintaw tano ron na ba aya kaposan o lalakaw tano, go kan o ba skaniyan i sndadan o kapphalalagoy o kaoyagoyag o manosiya, ogaid na adn a kaoyagoyag a salakaw a matatago ko talikhodan ankai a kaoyagoyag a katatagoan rkitano, a giankoto a kaoyagoyag na phakandodn on o Allāh so kamamanosiyai langon sa da dn a khibagak on a sakataw bo a manosiya, ago daa khalipatan on a di ron mapzagipa. Pitharoo Allāh a: إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدَا , لَقَدْ أَحْصَاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا , وَكُلُّهُمْ آتِيهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَرْدًا (مريم 93-95) Da so kalangowan a adn a akal iyan a matatago ko manga langit ago so lopa inonta a phakatalingoma ko Allāh a Makalimoon a skaniyan na oripn, sabnar a inisip siran ago binilang siran o Allāh, ago langon siran na phakaoma siran on ko alongan a Qiyamah a zasakataw siran (Maryam 93-95). Manga Oripn o Allāh, giankanan a ayah na tiankd iyan a langowan a kaadn na oripn o Allāh a inadn iyan siran a zasatiman odi na zasakataw, na phakakasoy siran ko Allāh a zasakataw siran a da dn a ba iran pd. Manga Oripn o Allāh, so kaparatiayaa ko alongan a maori na gianan i kapmblagan o dowa lalan a phagokitan o manosiya ko kibabatog iyan ko doniya, so taw a piaratiaya niyan a adn a ingd a khandodan iyan ago adn a isipan on a pagisipn on so langowan a sakro kabintng o kaoyagoyag iyan ko doniya, na phagiasaan iyan a ginawa niyan sankanan a gawii, sa khaknal iyan a mataan aso doniya na matag lalan ago pkhtasn o manosiya a so kasasagad iyan on na phakasagad on sa manga tpng ago manga tiyoba, na skaniyan oto na giimanizakay sa pantag sa kisampay niyan ko kaoyagoyag a lbi a mapiya, sa apiya pn adn a pkhaparoli niyan a manga shayi a pd ko pkhababayaan ko doniya, ogaid na aya mala a bantak iyan na so kisampay niyan ko alongan a maori. Pitharoo Allāh a: زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ , وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ , ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا , وَاللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ , قُلْ أَؤُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللهِ وَاللهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ (آل عمران 14-15). Pipharasan ko manga taw so kapkhababayai ko manga karoma ago so manga wata (moriataw) ago so kakawasaan a pd sa bolawan ago pirak, ago so manga koda a kithatalonn ago so manga ayam ago so manga pangomaan (asinda) gioto na kasawit ko kaoyagoyag ko doniya, na so Allāh na ron matatago so mapiya a khandodan, Tharo anka a ba ko skano phanotholi sa mapiya a di gioto a bagian o siran oto a miamananggila siran sii ko Kadnan iran, a manga kasorgaan a pphamanoga ko kababaan iyan so manga lawas a ig a tatap siran on, ago adn a (rk) iran a manga karoma a manga soti ago (adn) a rk iran a kasosoat a phoon ko Allāh, ka so Allāh na titikayan iyan so manga oripn iyan (Ali Imran 14-15). So pman so manga taw a di ran paparatiayaan so alongan a maori, na sabnar a kinowa iran so doniya a aya iran tampata, ago initong iran sa gioto dn i kaposan o lalakaw iran, a aya iran dn naraka ago aya iran dn sorga, sa di dn oto khalampasan o manga kailay ran, sa daa a awid a akal iran a rowar ko kapphanimoa ko kakayaan on ago so manga tamok on. Pitharoo Allāh a: وَقَالُوا مَا هِيَ إِلاَّ حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا , وَمَا يُهْلِكُنَا إِلاَّ الدَّهْرُ , وَمَا لَهُمْ بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ (الجاثية 24). Go pitharo iran a daa kaoyagoyag a rowar ko kaoyagoyag tano sangkai a doniya a phatay tano ago khaoyag tano, ago daa phakapatay rkitano a rowar ko kapthingr o masa, go daa rk iran roo a pd sa katao (al Jathiyah 24). Opama ka siran oto a manga taw na pindirogod iran so kiarombaan o manga apo iran na disomala a katokawan iran a mataan a so doniya na pphaning-gaposan ko kakhadadas, sa daa khatatap a khalamba a rowar ko Allāh, sa lalayon dn phagalowin o Umar Ibn al Khattab ankayaa tobathobad a Arab a: Da dn a shayi a pkhailay nka i ba kathatap so kalangas iyan Aya bo a khalamba na so Allāh, na khadadas so tamok ago so wata Da makanggay a gona ko Hurmuz so manga pondowa iyan Na mianamar so Ad sa katatap ko doniya na da siran malalayon Di pn so Sulayman a phagawidan o ndo’ Na rapg o manosiya ago so langowan o Jinn Anda so manga dato a mimbkn ko pankatan A so pidoro o doniya na tanan on pphananding Kaoto so Paridi a kapphamakaigan o langowa baratapa A di dn dowa so thotol na kaphanalanan tano. Manga Oripn o Allāh, iniropa o bayok a so langowan taman na palaya dn khadadas sa so bo so Allāh i khatatap a phangwaris ko manga kaadn. Daa Nabi a marani ko Allāh , Daa dato a mala i pankatan, daa wali a barasimba, daa malawanda i lalag inonta a palaya siran dn zakabn ankayaa lopa. Mataan a so manosiya na adn a mala a galbk iyan ago romasay niyan ko kiaadna on sankai a lopa a skaniyan so kabaloy niyan a phangondato on sa ptharagombalayin iyan so doniya sa ayon ko kabaya o Allāh , sa makatindg so doniya langon a pzimbaan iyan so Allāh sa tarotop a simba, maadn so pizakatawan, so sagorompong, so parinta ago so kadandan o doniya a palaya dn somimba ko Kadnan o manga kaadn a so Allāh a Rabbul alamin, gianan i pamotosan o galbk o manosiya ko kiaadna on, na sii ko kapakandod iyan ko Allāh I na ipagiza on o Allāh I so kianggalbk iyan, sa ron phanagombalaya so kambalasi ron ago so kaziksaa on. Na so kanggalbk o manosiya sa salakaw roo ago so kasilay niyan sankoto a antap na kapanoraak ago kadadag a mapayag. Pitharoo Allāh I a: أَيَحْسَبُ الإِنْسَانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدًى , أَلَمْ يَكُنْ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنَى , ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى , فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالأُنْثَى , أَلَيْسَ ذَلِكَ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يُحْيَ الْمَوْتَى (القيامة 36-40). Ba iitonga o manosiya a imbagak skaniyan a daa bali niyan (sa di dn pagisipn) ba skaniyan da mabaloy a sathak a ig a phoon sa mani a pkipntos. Oriyan iyan na miaadn a sagamak a rogo a misasambir ko kandangan o ina, na inadn skaniyan o Allāh sa piakambatang iyan a manosiya, na miadn on sa ngganapa a mama ago babay, na ba di gioto na khagaga niyan a kaoyaga niyan ko miamatay (al Qiyamah 36-40). Yüklə 3,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|