1. İlk olarak şunu ifade etmek isterim ki oldukça kapsamlı bir çalışma olmuş, yazarın emeği için tebrik ederim

, age., IV, 91; Kara, Kerim, “Mehmed Nasuhi”, DİA, XXVIII, 501; Serin, Rahmi, İslâm Tasavvufunda Halvetîlik ve Halvetîler, İstanbul 1984, s. 143; Tatçı, Mustafa, “Şabaniyye”, DİA, XXXVIII, 213; Öngören, Reşat, “Tarikat”, DİA, XXXX, 99; Göktaş, Vahit, “Halvetiyye’nin Şabaniyye Ekolü ve Kolları”, SDÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2011, sy. 26, s. 155; Ceyhan, age., s. 724.

81^ Vicdânî, age., s. 218; Vassaf, age., IV, 92.

82^ Mustafa Rûmî, age., s. 30.

83^ Vicdânî, age., s. 219; Vassaf, age., IV, 91; Ünlü, age., s. 130, 133; Azamat, agm., s. 274.

84^ Ünlü, age., s. 136.

85^ Yücer, age., s. 158.

86^ Ünlü’ye göre Halil Efendi’nin vefatının ardından önce Osman Efendi daha sonra da Mustafa Efendi irşad makamına geçmiştir. Abdülkadiroğlu’na göre önce Hacı Osman Efendi, onun ardından da Ömer Fuâdî-i Sânî posta geçmiştir. Cevat Alparslan ise Halil Efendi’den sonra makama Mustafa Rûmî’nin geçtiğini belirtmiştir. bk. Ünlü, age., s. 136, 138; Abdülkadiroğlu, Osmanlı Döneminde Geredeli Alimler, Mutasavvıflar, Şairler ve Diğerleri”, Osmanlı Devletinin Kuruluşunun 700. Yılında Geçmişten Günümüze Gerede (Sempozyum Bildirileri), Gerede 2000, s. 72; Alparslan, Akşemseddin Hazretleri Hayatı Eserleri Şiirleri ve Bolu Erenleri, Ankara 1998, s. 161.

87^ Ünlü, age., s. 133.

88^ Safranbolulu Mehmed Emin Halvetî, Âşıklara Ayna ve Terazi, haz. Mustafa Tatçı-Musa Yıldız, İstanbul 2013, s. 15.

89^ Vicdânî, age., s. 219-220.

90^ Ahmet Rifat Efendi’nin yürüttüğü irşad faaliyetleri Halvetiliğin Nevrekop başta olmak üzere Balkanlar’da etkinliğini arttırmasını sağlamıştır. Ancak açtığı dergâh Balkan harbi esnasında Bulgarlar tarafından yakılmıştır. Bk. Vassaf, age., IV, 939. Ahmet Rifat Efendi’nin bilinen tek eseri Şabaniyye erkânıyla ilgili olan Muinü’l-mürid adlı risaledir. Geniş bilgi için bk. Tatçı, Halvetî-Şabanî Yolunun Adâbı, İstanbul 2013, s. 113-116.

91^ Vicdânî, age., s. 218-220; Vassaf, IV, 92; Ünlü, age., s. 134.

92^ Abdülkadiroğlu, age., s. 72.

93^ Mir’âtü’l-âşıkîn, Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmud Efendi, nr. 2559, vr. 1b-19a. Eserin sonundaki tahrir kaydından 1265/1848 tarihinde yazıldığı anlaşılmaktadır. Eser Mehmed Emin Efendi’nin oğlu Mehmed Zühdü Efendi tarafından ikisi bir arada bastırılmıştır. Ancak basım yeri ve tarihi bulunmamaktadır. bk. Safranbolulu Mehmed Emin Halvetî, age., s. 19.

94^ Safranbolulu Mehmed Emin Halvetî, age., s. 15-21.

95^ Vicdânî, age., s. 220; Vassaf, age., IV, 92.

96^ Tunçözgür, Ünsal, Dünden Bugüne Safranbolu, Safranbolu 2002, s. 81-82; Yücer, age., s. 139.

97^ Dergâh Şeyh Mehmed Nureddin Efendi’nin (v. 1266/1849) vefatından sonra Haliliyye’ye bağlanmıştır. Yücer, age., s. 160.

98^ Vicdânî, age., s. 218-220; Azamat, agm., s. 274. Ömer Fuâdî’den sonra yerine oğulları Abdullah Rüşdi (v. 1299/1882) ve Yakub Sıdki (v. 131971901) geçmiştir. Yakub Efendi’nin vefatı üzerine de oğlu Yusuf Salahaddin ile Abdullah Rüşdî’nin oğlu Mustafa Sîret dergâhı yönetmişlerdir. Mustafa Sîret bir müddet sonra Atik Valide Şabani Dergâhı’na tayin edilmiştir. Bir ara MM azalığı da yapmıştır. Vicdânî, age., s. 220; Özdamar, Mustafa, Dersaadet Dergâhları, İstanbul 1994, s. 85; Azamat, agm. s. 274; Zâkir Şükrî, age., s. 20; Albayrak, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul 1980, IV, 125.

99^ Mustafa Rumî, age., s. 156-157.

100^ Azamat, agm., s. 274; Tatçı, Hazret-i Pir Şeyh Şabân-ı Velî ve Şabâniyye, s. 45, Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, Ankara 2000, I, 118; Safranbolulu Mehmed Emin Halveti, age., s. 14.

101^ Vicdânî, age., s. 220.

102^ İbrahim Hilmi Efendi, Menâkıb-ı Hacı Mustafa Sâfî Efendi, Millet Ktp., AE/Şer’iyye Bl. Nu: 1111, vr. 9a; Azamat, agm., s. 274.

103^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 10a.

104^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 10a.

105^ İbnü’l-Emin Mahmut Kemal, Son Asır Türk Şairleri, IV, 2037; Korkusuz, Şefik, Tezkire-i Meşâyih-i Amid, İstanbul 1997, s. 177.

106^ 1337-1338 Bolu Livâsı Salnamesi, s. 454, Yücer, age., s. 139.

107^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 3a; İbnü’l-Emin, age., IV, 2037; Baysanoğlu, Şevket, Diyarbakır Fikir ve Sanat Adamları, I, 350; Korkusuz, age., s. 178; Serin, İstanbul ve Anadolu Evliyaları, s. 206; Yücer, age., s. 139.

108^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 3a. Salnamede Mustafa Sâfî Efendi’nin İmâret Camii’nde mukabele icra ettiği bilgisi yer almaktadır. 1337-1338 Bolu Livâsı Salnâmesi, s. 454.

109^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 3a; Alparslan, age., s. 159; Yücer, age., s. 139.

110^ Korkusuz, age., s. 178; Serin, İstanbul ve Anadolu Evliyaları, s. 207; Alparslan, age., s. 159.

111^ Serin, age., s. 207; Alparslan, age., s. 159.

112^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 6a.

113^ Baysanoğu, age., s. 350; İbnü’l-Emin, age., IV, 2037; Korkusuz, age., s. 178.

114^ 1337-1338 Bolu Livası Salnamesi, s. 405, 454; İbnü’l-Emin, age., s. 2037; Baysanoğlu, age., s. 351.

115^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 4b; Serin, age., s. 207; Alparslan, age., s. 159.

116^ Vassaf,, age., IV, 101-102; Zâkir Şükrî, age., s. 9; Özdamar, age., s. 64; Azamat, agm., s. 274; Safranbolulu Mehmed Emin Halveti, age., s. 14.

117^ Zâkir Şükrî, age., s. 52; Yücer, s. 160-161.

118^ Vassaf, age., IV, 106. Tanman söz konusu tekkeyle ilgili olarak 1826-1834 yılları arasında Müştak Efendi tarafından Şabani koluna bağlı olarak ihya edildiğini ifade etmiştir. Bu tarih Sefine’deki tarih ile çelişmektedir. Geniş bilgi için bk. Tanman, Baha, “Altuncuzâde Tekkesi”, DBİA, I, 229.

119^ Yücer, age., s. 162.

120^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul 1932, s. 264.

121^ Bu külliyeden günümüze ulaşan tek şey mescittir. Salih Efendi’den sonra ise dergâhın şeyhliği oğlu Mehmed Efendi’ye geçmiştir. Yücer, age., s. 163-164.

122^ Tatçı, Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli ve Şabaniyye, s. 53; a. mlf., “Şabaniyye”, DİA, XXXVIII, 213; a. mlf., Halveti-Şabani Yolunun Adabı, s. 7-8; Mustafa Rûmî, age., s. 2-3; Yücer, age., s. 164; Ceyhan, age., s. 724.

123^ Tatçı, Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli ve Şabaniyye, s. 53; Yücer, age., s. 164.

124^ Demircioğlu, Şeyh Şaban-ı Velî ve Postnişinleri, s. 37; Çiftçi, age., s. 193; Yücer, age., s. 128.

125^ Mustafa Rûmî, age., s. 31. Babasının vefat tarihini hicri 1259 olarak kaydetmiştir.

126^ Ünlü, age., s. 131; Mustafa Rûmî, age., s. 4; Yücer, age., s. 157.

127^ Uçar, Fuat, Osmanlı Döneminde Bolu’da Paşa Vakıfları, Bolu 2009, s. 131-132.

128^ Ünlü, age., s. 171.

129^ Mustafa Rûmî, age., s. 4; Gökoğlu, Ahmet, Paphlagonia, Gayr-i Menkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi, Kastamonu 1952, I, 323-324.

130^ Ünlü, age., s. 145.

131^ Vassaf, age., IV, 93; Vicdânî, age., s. 220; Ünlü, age., s. 220; Serin, Rahmi, İstanbul ve Anadolu Evliyaları, s. 197.

132^ Vassaf, age., IV, 93; Vicdânî, age., s. 220.

133^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 7a; Alparslan, age., s. 162.

134^ Ünlü, age., s. 145.

135^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 6a-6b.

136^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 7a.

137^ Mustafa Rûmî, age., s. 5.

138^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 8b; Alparslan, age., s. 164. Ünlü’ye göre Abdullah Efendi’den sonra Seyyid Ahmed Efendi postnişin olmuştur. Bk. Ünlü, age., s. 145.

139^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 8a.

140^ Serin, İstanbul ve Anadolu Evliyaları, s. 197.

141^ Ünlü, age., s. 146.

142^ Mustafa Rûmî, age., s. 5.

143^ Ünlü, age., s. 147; Özdamar, Geredeli Âşık Ahmed Dîvânı ve Bolu, İstanbul 2000.

144^ Yücer, age., s. 158-159.

145^ Mustafa Rûmî, age., s. VII, X.

146^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 8a.

147^ Vicdânî, age., s. 220; Vassaf, age., IV, 95-96.

148^ Vassâf, age., s. 96,, 101; Azamat, “Çerkeşî Mustafa Efendi” DİA, VIII, 274.

149^ Vicdânî, age., s. 220; Azamat, agm., s. 274.

150^ Vicdânî, age., s. 220; Vassâf, age., IV, 95-96.

151^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 7b; Serin, Hayreddin-i Tokadî, s. 80; Serin, İstanbul ve Anadolu evliyaları, s. 201.

152^ Vassaf, age., IV, 93.

153^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 6a.

154^ İbrahim Hilmi Efendi, age., vr. 6a.

155^ Serin, Hayreddin-i Tokadi, Bolu ve İlçelerindeki Türbeler, s. 80; Serin, İstanbul ve Anadolu Evliyaları, s. 201-202; Alparslan, age., s. 165; Yücer, age., s. 158.

156^ Yücer, age., s. 162.

157^ Mustafa Rûmî, age., s. 6.

158^ Mustafa Rûmî, age., s. 165.

159^ Mustafa Rûmî, age., s. 58.

160^ Mustafa Rûmî, age., s. 28.

161^ Mustafa Rûmî, age., s. 164.

162^ Abdülkadiroğlu, “Osmanlı Döneminde Geredeli Alimler, Mutasavvıflar, Şairler ve Diğerleri”, Osmanlı Devletinin Kuruluşunun 700. Yılında Geçmişten Günümüze Gerede, s. 73-74; Mustafa Rûmî, age., s. 5.

163^ Mustafa Rûmî, age., s. 7.

164^ Mustafa Rûmî, age., s. 52, 126, 131, 141, 200.

165^ Mustafa Rûmî, age., s. 25-26, 143, 165, 170, 181-182.

166^ Mustafa Rûmî, age., s.86, 104, 108.

167^ Mustafa Rûmî, age., s.89, 110.

168^ Mustafa Rûmî, age., s.108, 125.

169^ Mustafa Rûmî, age., s. 198-199.

170^ Ünlü, age., s. 147.

171^ Demircioğlu, Ziya, Şeyh Şaban-ı Veli ve Postnişinleri, Kastamonu 1990, s. 38; Demircioğlu, Kastamonu Evliyaları, Kastamonu 1957, s. 49; Çiftçi, age., s. 195.

172^ Çiftçi, age., s. 195.

173^ Çiftçi, age., s.199.

174^ Demircioğlu, Şeyh Şaban-ı Veli ve Postnişinleri, s. 38, 40; a. mlf., Kastamonu Evliyaları, s. 49, 52-53, Çiftçi, age., s. 195-196.

175^ Demircioğlu, Şeyh Şaban-ı Veli ve Postnişinleri, s. 41; a. mlf., Kastamonu Evliyaları, s. 54; Çiftçi, age., s. 195-199.

176^ Vassaf, age., IV, 50.

177^ Demircioğlu, Şeyh Şaban-ı Veli ve Postnişinleri, s. 41; Yazar, age., s. 51.