| Əsas makroiqtisadi modellər
İqtisadiyyatın davamlı inkişafı daxili və xarici amillərdən asılıdır. Hər iki faktor bir-birinə qarşılıqlı olaraq rekursiv təsir edir və iqtisadi tarazlığı pozur. Daxili tarazlıq tələb və təklif bərabərliyi ilə, xarici tarazlıq isə başqa ölkələrin inkişafı və valyuta (maliyyə) bazarındakı tarazlıq ilə təyin edilir. Daxili və xarici tarazlıqdan başqa ölkənin ümumi tarazlıq vəziyyəti də mövcuddur. Ümumi tarazlıq vəziyyətinin müsbət və ya mənfi istiqamətdə dəyişməsi iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyəti göstəricisi ilə müəyyən olunur. Bu göstəricilər ölkənin maliyyə və iqtisadi təhlükəsizliyini xarakterizə edərək bilavasitə əhalinin sosial və ərzaq təhlükəsizliyinə təsir göstərir.
Əsas makro iqtisadi göstəricilərdən (əhalinin fərdi istehlakı, yığım, investisiya, tədiyyə balansının cari əməliyyatlar hesabı və s.) istifadə edərək aşağıdakı ekonometrik modellər vasitəsi ilə iqtisadi inkişafın mövcud vəziyyətinin təhlili və proqnozlaşdırılması münkündür.
GDP = C+G+İ+(X-M)
CAB = (X-M)+NY+NCT
GNDİ = GDP +NY +NCT
GNDİ = C+G+İ+(X-M)+NY+NCT
GNDİ = C +G+ İ + CAB
S = GNDİ - C- G = İ+CAB
Burada, C- əhalinin (ev təsərrüfatlarının) fərdi istehlak xərcləri
CAB – tədiyyə (ödəmə) balansının cari əməliyyatlar hesabı
G - dövlət idarələrinin son istehlak xərcləri
GDP – ümumi daxili məhsul
GNDİ – sərəncamda qalan ümumi milli gəlir
İ - investisiya
M – mal və xidmətlərin idxalı
X – mal və xidmətlərin ixracı
NCT – xalis cari transferlər
NY - xarici ölkələrdən xalis gəlirlər
S - yığım
Yığım (S) və investisiya (İ) ayrı-ayrı sektorlar üzrə yığım və investisiyaların cəminə bərabərdir və aşağıdakı modellə tapılır.
İqtisadiyyatın daxilində sektorlar üzrə (i-ci sektor üçün) yığımın istifadəsi aşağıdakı modellərlə xarakterizə olunur.
Dostları ilə paylaş: | 
