1-nashr O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi

Daftaringizga atamalarning ma’nosini yozib oling: 
quruqlik biomassasi, 
okean biomassasi, tuproq biomassasi. 
Bilimlaringizni qo‘llang.
1. Quruqlik biomassasini ta’riflang.
2. Nima uchun quruqlik biomassasi qutblardan ekvatorga qarab ortib boradi?
3. Tuproq biomassasini nima tashkil etadi?
4. Dunyo okeani biomassasi qanday taqsimlangan?
5. 
I
nson faoliyati Yer biomassasiga qanday ta’sir ko‘rsatdi?
O‘z fikringizni bildiring
.
Dunyo okeani maydon jihatdan quruqlikdan katta bo‘lishiga qaramay, uning 
biomassasi quruqlik biomassasidan ancha kam. Okean biomassasining asosiy 
qismini hayvonlar (93,7%) tashkil etadi, o‘simliklar ulushi esa 6,3% dan iborat.

---

150
29-§. BIOSFERADA MODDA VA ENERGIYANING DAVRIY AYLANISHI 
Tayanch bilimlaringizni qo‘llang. 
Ekosistemadagi moddalarning davriy 
aylanishida produtsentlar, konsumentlar, redutsentlarning o‘rnini aniq-
lang. Nima uchun moddalarning davriy aylanishi ekosistemaning barqa-
ror ligini ta’minlovchi asosiy shart hisoblanadi?
Modda va energiyaning davriy aylanishi haqida tushuncha. 
Biosferada 
modda va energiyaning aylanishi biosfera tarkibiy qismlari – tog‘ jinslari, 
tabiiy suvlar, gazlar, tuproq, o‘simliklar, hayvonlar, mikroorganizm larning 
tinimsiz davriy aylanish jarayonidir. 
Davriy aylanish biosferaning mavjudligini ta’minlovchi, uning butunligini 
va barqarorligini saqlovchi muhim omildir. Biosferaning rivojlanishi va 
taraqqiyoti davom etishi 
Y
erdagi biologik muhim moddalarning davriy 
aylanishi bilan bog‘liq. Bu esa moddalar bir marta foydalanilgandan so‘ng 
boshqa organizmlar tomonidan o‘zlashtirilishi mumkin bo‘lgan holat ga, 
shaklga o‘tishi demakdir. Butun 
Y
er sayyorasi miqyosida quyosh energi-
yasi hisobiga sodir bo‘ladigan biologik muhim elementlarning bir bo‘ g‘ini -
dan ikkinchisiga o‘tishi moddalarning