10-mavzu: Eritmalarning muzlash va qaynash haroratlari. Eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari

Bu yerda; N1-eritmadagi birinchi komponentni molyar qismi;

• Bu yerda; N1-eritmadagi birinchi komponentni molyar qismi;
• n1 –birinchi komponentning mollari soni, N2-ikkinchi komponentning molyar qismi.
• n2-2-komponentning mollar soni.
• O‘z-o‘zidan ko‘rinib turibdiki, ikkii komponentni eritmadagi molyar qismlarining yig‘indisi birga teng.
• N1 + N2 = 1
• Eritmaning 1 ml da bo‘lgan eruvchi moddaning og‘irlik miqdori titr deb ataladi.
• E . H
• Titr = ---------- bu yerda;
• 1000
• E-erigan moddaning gramm-ekvivalenti.
• N-eritmaning normalligi.

Masalan; 1000 g suvda 40 g o‘yuvchi natriy eritilgan bo‘lsa, bu eritma (solishtirma oqirligi 1,0431) konsentratsiyasi tubandagicha ifodalanadi.

• Masalan; 1000 g suvda 40 g o‘yuvchi natriy eritilgan bo‘lsa, bu eritma (solishtirma oqirligi 1,0431) konsentratsiyasi tubandagicha ifodalanadi.
• 1.Eritma konsentratsisini % bilan ifodalash uchun erituvchi va eruvchi moddalarning og‘irliklari yig‘indisi 100% deb qabul qilinadi.
• 1040 –100% 40.100
• 40- X X= ---------- = 3,85 %
• 1040
• Demak, 3,85 % o‘yuvchi natriy, qolgan 36,15 protsent suvdir.
• 2. Og‘irlik jihatidan 1000 g erituvchida 40 g (1 mol) NaOH eritilgani uchun eritma 1 molyallidir.
• 3. Hajmiy molyar konsentratsiya; eritmaning hajmi 1040:1,0431 bo‘lgani uchun eritmaning molyar konsentratsiyasi
• 1 mol
• ----------------- =1,003 bo‘ladi
• 1040:1,0431

Eritmalardagi diffuziya, osmos hodisalari, eritma ustidagi bug’ bosimining toza erituvchinikiga qaraganda pastligi, eritmaning qaynash, muzlash temperaturalari erigan modda zarrachalari soniga bog’liq xossalar bo’lib, ular eritmaning kolligativ xossalari deb yuritiladi. Agar katta shisha silindrga kandning suyuq eritmasi solinib, ustiga ehtiyotlik bilan suv quyilsa, qand zarrachalari vaqt o,tishi bilan sekin-asta yuqoriga ko’tarila boshlaydi. Qand molekulalari garchi suv molekulalariga qaraganda og’ir bo’lsa ham yuqoriga ko’tarilaveradi. Bu o’zaro aralashish jarayoni butun hajmda qand konsentratsiyasi bir xil bo’lguncha davom etadi. Bir modda zarrachalarining ikkinchi modda ichida o’z-o’zicha taqsimlanish jarayoni diffuziya deyiladi.

• Eritmalardagi diffuziya, osmos hodisalari, eritma ustidagi bug’ bosimining toza erituvchinikiga qaraganda pastligi, eritmaning qaynash, muzlash temperaturalari erigan modda zarrachalari soniga bog’liq xossalar bo’lib, ular eritmaning kolligativ xossalari deb yuritiladi. Agar katta shisha silindrga kandning suyuq eritmasi solinib, ustiga ehtiyotlik bilan suv quyilsa, qand zarrachalari vaqt o,tishi bilan sekin-asta yuqoriga ko’tarila boshlaydi. Qand molekulalari garchi suv molekulalariga qaraganda og’ir bo’lsa ham yuqoriga ko’tarilaveradi. Bu o’zaro aralashish jarayoni butun hajmda qand konsentratsiyasi bir xil bo’lguncha davom etadi. Bir modda zarrachalarining ikkinchi modda ichida o’z-o’zicha taqsimlanish jarayoni diffuziya deyiladi.
• Agar erituvchi bilan eritma o’rtasiga yarim parda qo’ysak, bu parda orqali erituvchi eritmaga o’tib, uni suyultira boshlaydi. Erituvchining yarim parda orqali o’tish jarayoni osmos deyiladi.