2000 yilindan iTİbaren tüRKİYE’de iŞSİZLİk-genç İŞSİZLİK
Yüklə 0,89 Mb.
|
|
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr B) İşgücü Piyasası Tablo VII- Kurumsal Olmayan Sivil Nüfusun Yıllara Göre İşgücü Durumu (Bin kişi, 15+yaş) TÜRKİYE
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları 2000’den 2005 yılına kadar olan dönemde nüfusu yaklaşık %8.1 artan Türkiye’nin aynı dönemdeki işgücü rakamı yaklaşık %6 artmıştır. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus ise son beş yıl içinde yaklaşık %9 oranında artış göstermiştir. Yine aynı dönemde istihdam oranının %46.7’den %43.4’e gerilediği görülmektedir. 2000 yılında 1.591 bin seviyelerinde gerçekleşmiş olan eksik istihdam oranı da, 2005 yılının sonunda 817 bin seviyelerine gerilemiştir. Bu duruma neden olan faktörlerin başında işgücünde nüfusa oranla düşük artış ve 2004 ve 2005 yılı dışında istihdamın azalması gösterilebilir. Nitekim 2000 yılında 1.497 bin seviyelerinde olan işsiz sayısı beş yıl sonra 2.520 bin seviyelerine yaklaşık % 68’lik bir artışla ulaşmıştır. 2000 yılında %6.5 seviyelerinde olan işsizlik oranının 2005 yılında %10.3 civarında seyrettiği görülmektedir. Son beş yıllık dönemde işsizlik oranımız iki değer arasındaki fark itibariyle %3.8 civarında gerçekleşmiştir. Ancak, aradaki bu farkın artan nüfus ve işgücü nedeniyle beş yıl öncesine oranla daha fazla kişiyi etkilediği göz ardı edilmemelidir. Beş yıl öncesinde %49.9 seviyelerinde seyreden işgücüne katılma oranının 2005 yılında %48.3’e gerilemiş olması da yukarıda belirttiğimiz gibi işsizlik rakamlarından etkilenen insan sayısının arttığının somut bir göstergesidir. Türkiye’de istihdam oranı son beş yılda yaklaşık % 7 kadar düşmüştür. Eksik istihdam oranı ise yaklaşık %52 oranında azalmıştır. Beş yıl öncesinde işgücüne dahil olmayan nüfus 23.133 bin seviyelerinde iken 2005 yılında bu rakamın 26.260 bin seviyesine ulaşması eksik istihdamdaki bu düşüşün belirli bir kısmını açıklayabilir. Tablo VIII- Kurumsal Olmayan Sivil Nüfusun Yıllara Göre Cinsiyet ve İşgücü Durumu (Bin kişi, 15+yaş) ERKEK
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Türkiye’deki erkek nüfus son beş yılda yaklaşık %8.1 oranında artmıştır. 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus ise, yaklaşık %10 artış göstermiştir. Genel rakamlarıyla benzerlik gösteren bu oranlar, Türkiye’de kadın ve erkeklerin nüfus ve yaş itibariyle aşağı yukarı denk dağıldığını göstermektedir. Ancak, durum işgücü için oldukça farklılaşmaktadır. 2000 yılında 16.890 bin erkeğin işgücüne katıldığı görülmektedir (aşağıda ayrıntısı verilen kadınlar için bu rakam 6.188 bin olarak gerçekleşmiştir). Beş yılın sonunda erkekler açısından işgücü rakamlarının yaklaşık %7.8’lik bir artışla 18.213’e ulaştığı görülmektedir. Erkekler arasındaki işsizlik oranı son beş yılda yaklaşık %56 oranında artmıştır. İstihdam oranları ise, %68.9’dan %64.8’e gerilemiştir. Son beş yıl içinde işgücüne dahil olmayan nüfusta yaklaşık %16.1’lik bir artış görülmektedir. Tablo IX- Kurumsal Olmayan Sivil Nüfusun Yıllara Göre Cinsiyet ve İşgücü Durumu (Bin kişi, 15+yaş) KADIN
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Nüfus artış hızı erkeklerinkine yaklaşık olarak denk olan kadınların 15 yaş üstü nüfus itibariyle de artış oranları denktir. Daha detaylı rakam vermek gerekirse Türkiye’de son beş yıl içinde erkek nüfusu yaklaşık %8.1 oranında artarken kadın nüfusu %8.2 oranında artmış ancak, 15 ve daha yukarı yaştaki erkek nüfusta artış %10 olarak gerçekleşirken kadın nüfusta bu artış %9.9 olarak gerçekleşmiştir. Son beş yılda kadınların işgücü içindeki payı %26.6’dan %24.8’e gerilemiştir. İşsizlik oranı ise, %6.3’ten %10.3’e yükselerek yaklaşık %63 oranında artmıştır. Kadınların istihdam oranları ise, son beş yılda %24.9’dan %22.3’e gerileyerek yaklaşık %10.4 oranında azalmıştır. Kadınlarda işgücüne dâhil olmayan nüfusta son beş yılda %12.6 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Tablo X- Esas İşlerinden Dolayı Herhangi Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlı Olmayanlar (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Yukarıdaki tablo incelendiğinde kayıt dışı istihdamın %50 civarında seyrettiği ve 2000-2005 döneminde çok önemli bir değişiklik göstermediği görülmektedir. Tarım ve tarım dışı olarak incelendiğinde ise, tarımda kayıt dışı istihdamın tarım dışına göre daha yüksek düzeylerde gerçekleştiği görülmektedir. Tablo XI- İstihdamın Sektörel Dağılımı (%)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Yukarıdaki tabloda istihdamın sektörel dağılımında 2000 yılından 2005 yılına kadar olan dönemdeki gelişmeler yer almaktadır. Genel olarak bakıldığında tarım sektöründeki 2005 yılı rakamları dışında diğer sektörlerde önemli oranlarda değişiklik görülmemektedir. 2000 yılında istihdam edilenlerin %36’si tarım sektöründe iken, %17’si sanayi, %6.3’ü inşaat sektöründe ve %40’ı da hizmetler sektöründe yer almaktadır. 2005 yılına gelindiğinde ise, bu oranlar sırasıyla %29.4, %19.4, %5.3 ve %45.8 olarak gerçekleşmiştir. 2000-2005 döneminde tarım sektöründeki azalış dikkati çekmektedir. Tarım sektöründeki istihdam azalışı kadar hizmetler sektöründe de bir istihdam artışı görülmektedir. Sanayi ve inşaat sektörlerindeki gelişmeler diğer iki sektöre göre daha sınırlı kalmış, söz konusu dönemde sanayi sektöründeki istihdamda yaklaşık %2.5’lik bir artış olurken, inşaat sektöründeki istihdamda da yaklaşık %1’lik bir azalış gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tablolarda istihdamın sektörel dağılımındaki gelişmeler alt sektörler itibariyle daha detaylı bir şekilde görülmektedir. Ayrıca, istihdam edilenlerin alt sektörler itibariyle dağılımında bir önceki yıla göre yüzde değişimi de görmek mümkündür. Tablo XII- İstihdam Edilenlerin Yıllara Göre İktisadi Faaliyet Kolları
(15+Yaş, Bin Kişi)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Tablo XIII- İstihdam Edilenlerin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımında Bir Önceki Yıla Göre Yüzde Değişim
Tablo XIV- İş Arama Sürelerine Göre İşsizler (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde ülkemizde işsizlerin iş arama sürelerine göre dağılımını görmekteyiz. 2005 yılı verilerini incelediğimizde 1 yıl ve daha fazla 2 yıldan az, 2 yıl ve daha fazla 3 yıldan az ve 3 yıl ve daha fazla bir süreden beri işsiz olanların bir diğer ifadeyle uzun süreli işsizlerin toplam işsizler içindeki payının %31.2 olduğunu görmekteyiz. 1 yıldan daha az bir süreden beri işsiz olanların toplam işsizler içindeki payı ise, %58,9’dur. 2000 yılında uzun süreli işsizlerin toplam işsizler içindeki payı %20.4 iken, 1 yıldan az süreli işsizlerin toplam işsizler içindeki payı ise, %76 civarındadır. Dolayısıyla, 2000-2005 döneminde işsizler içinde uzun süreli işsizlerin oranında yaklaşık %10’luk bir artış olmuştur. Tablo XV- Geniş Yaş Gruplarına Göre İşsizler (%)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Tablo XVI- Eğitim Durumlarına Göre İşgücü Durumu (Toplam) Okur-yazar olmayanlar Lise altı eğitimliler (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Lise ve dengi meslek Yüksekokul ve fakülte (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Türkiye’de işgücünün eğitim durumlarına göre dağılımını incelediğimizde okur-yazar olmayanlarda işgücüne katılma oranının düştüğünü görmekteyiz. Okur-yazar olmayanlarda 2000 yılında %31.5 olan işgücüne katılma oranının 2005 yılına gelindiğinde %21.9 seviyesine gerilediği görülmektedir. Bu grupta işsizlik oranları ise aynı süre boyunca artmıştır. 2000 yılında %3.4 olan işsizlik oranı 2005 yılına gelindiğinde %4.5 seviyesine ulaşmıştır. Lise altı eğitimlilerde de işgücünü katılma oranı yıllar itibariyle azalmıştır. Lise altı eğitimlilerde 2000 yılında % 50.1 olan işgücüne katılma oranı 2005 yılına kadar azalma eğilimde olmuştur. 2005 yılında lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı %47.4’e gerilemiştir. Aynı dönem boyunca söz konusu grupta işsizlik oranları da artmıştır. Lise altı eğitimlilerde 2000 yılında %5.7 olan işsizlik oranı 2005 yılında %9.6’ya ulaşmıştır. Lise ve dengi meslek okul mezunlarının işgücü durumunu incelediğimizde ise, bu grupta işgücüne katılma oranının az da olsa arttığını görmekteyiz. Nitekim, 2000 yılında lise ve dengi meslek okul mezunlarında %55.3 olan işgücüne katılma oranı, 2005 yılına gelindiğinde %57.1 seviyesine ulaşmıştır. Ancak, bu grupta da işsizlik oranlarında artış gözlenmektedir. Lise ve dengi meslek okul mezunlarında 2000 yılında %10.6 olan işsizlik oranı 2005 yılına gelindiğinde %13.6’ya ulaşmıştır. Yüksekokul ve fakülte mezunlarında da işgücüne katılma oranının arttığını görmekteyiz. Ancak, bu artış da yüksek bir düzeyde değildir. Yüksekokul ve fakülte mezunlarında 2000 yılında %78.2 olan işgücüne katılma oranının 2005 yılına gelindiğinde %79.1’e yükseldiği görülmektedir. Ancak, bu dönemde işsizlik oranı da artmıştır. 2000 yılında %7 olan işsizlik rakamı 2005 yılında %10.2’ye ulaşmıştır. Eğitim durumlarına göre işgücünü değerlendirdiğimizde, eğitim düzeyiyle işgücüne katılma oranları arasında bir paralellik görülmektedir. Nitekim en düşük işgücüne katılma oranı okur-yazar olamayanlar grubunda iken, en yüksek işgücüne katılma oranı yüksekokul ve fakülte mezunlarındadır. 2005 yılı verilerine göre en yüksek işsizlik oranı lise ve dengi meslek okul mezunlarında görülmektedir. Tablo XVII- Eğitim Durumlarına Göre İşgücü Durumu (Erkek) Okur-yazar olmayanlar Lise altı eğitimliler (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Lise ve dengi meslek Yüksekokul ve fakülte (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. İşgücüne katılma oranı erkeklerde de en yüksek düzeyde yüksekokul ve fakülte mezunlarında görülmektedir. 2005 yılı rakamlarına göre en yüksek işsizlik oranı erkeklerde %11 seviyesinde lise ve dengi meslek okul mezunlarında görülmektedir. Bunu sırasıyla, lise altı eğitimliler, okur-yazar olmayanlar ve yüksekokul ve fakülte mezunları izlemektedir. Lise ve dengi meslek okul mezunları ile yüksekokul ve fakülte mezunları dışındaki eğitim seviyelerindeki kişilerde işgücüne katılma oranları azalmıştır. Bu azalma, okur-yazar olmayanlar grubunda daha yüksek bir düzeyde gerçekleşmiştir. Tablo XVII- Eğitim Durumuna Göre İşgücü Durumu (Kadın) Okur-yazar olmayanlar Lise altı eğitimliler (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Lise ve dengi meslek Yüksekokul ve fakülte (Bin kişi, 15+yaş)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları. Eğitim durumlarına göre kadınların işgücü durumuna baktığımızda ise, ilk dikkati çeken husus, her eğitim düzeyinde kadınların işgücüne katılma oranlarının erkeklerinkine oranla daha düşük seviyede gerçekleşmesidir. Nitekim 2005 yılı verilerini incelediğimizde okur-yazar olmayan erkeklerde işgücüne katılma oranı %56.7 iken, kadınlarda %17.5’tir. Aynı yılda lise altı eğitimlilerde %71.8 olan işgücüne katılma oranı kadınlarda %21.8’dir. Lise ve dengi meslek okul mezunu erkeklerde %73.8 olan işgücüne katılma oranı kadınlarda %30.9’dur. Yüksekokul ve fakülte mezunu erkeklerde %84.7 olan işgücüne katılma oranı kadınlarda %70’dir. Kadınlarda eğitim düzeylerine göre en yüksek işgücüne katılma oranı %70 seviyesinde yüksekokul ve fakülte mezunlarında görülmektedir. Tablo XVIII- 15-24 Yaş Grubundaki Nüfusun (Genç Nüfus) Yıllara Göre İşgücü Durumu (Bin kişi) Türkiye
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Türkiye’nin en temel sorunlarından birisi de genç işsizlik oranlarının yüksekliğidir. Beş yıllık dönemde genç nüfusta (15-24 yaş arası nüfus) yaklaşık %4’lük bir azalma görülmüştür. Son beş yıl içinde genç işgücü yaklaşık % 12.7 oranında azalmıştır. İşgücüne katılım oranında da bir azalma dikkati çekmektedir. 2000 yılında işgücüne katılma oranı %42.5 iken, 2005 yılında bu oran %38.7’ye gerilemiştir. Aynı şekilde, işsizlik oranı %13.1 seviyelerinden %19.3 seviyelerine yaklaşık % 47’lik bir artışla ulaşmıştır. Son beş yılda eksik istihdam %8.4’ten %4.3’e gerilemiştir. Bu orandaki azalma da % 48.8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Gençlerin istihdam oranı 2000 yılı itibariyle %37 seviyelerinde iken, 2005 yılında %31.2 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Bu rakamlar gençlerin istihdam oranlarının son beş yılda %15.6 gerilediğini göstermektedir. İşgücüne dahil olmayan genç nüfus, 7.302 binden 7.466 bine ulaşmıştır. Tablo XIX- 15-24 Yaş Grubundaki Nüfusun Yıllara ve Cinsiyete Göre İşgücü Durumu (Bin kişi) Erkek
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Genç işsizler içerisinde erkekler işgücüne katılma sayıları itibariyle kadınlardan daha fazla yer tutmaktadır. 2000 yılında 6.217 bin erkek nüfusunun 3.579 bini işgücü içinde iken, 2005 yılına geldiğimizde 5.937 bin olan erkek nüfusun 3.143 bini işgücü içerisinde yer almıştır. Yani, 15-24 yaş aralığındaki genç erkek nüfus son beş yılda %4.5 oranında azalırken, işgücü içerisindeki nüfus yaklaşık %12 oranında azalmıştır. Son beş yılda, 489 binden 607 bine yükselen genç erkek işsiz sayısında yaklaşık %24’lük bir artış gözlenmektedir. İşgücüne katılma oranları ise, son beş yılda % 57.6’dan %52.9’a gerilemiştir. Son beş yılda genç erkeklerde işsizlik oranı %40.8 artmıştır. İstihdam oranı ise % 20.7’lik bir azalma göstermiştir. Bu azalışlar eksik istihdam üzerinde de etkili olmuş ve eksik istihdam beş yıl öncesine göre % 37.8 gerilemiştir. Tablo XX- 15-24 Yaş Grubundaki Nüfusun Yıllara ve Cinsiyete Göre İşgücü Durumu (Bin kişi) Kadın
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları 15-24 yaş aralığındaki kadınların durumunu değerlendirdiğimizde; 2000 yılı itibariyle 6.486 bin olan nüfusun 1.821 bininin işgücü içinde olduğunu görmekteyiz. 2005’e gelindiğinde ise 6.239 bin olan nüfusun 1.567 bininin işgücüne dahil olduğu görülmektedir. Bu veriler ışığında 15-24 yaş aralığındaki kadın nüfusunun %3,8; işgücü sayısının ise, %13.9 azaldığı söylenebilir. 2000’de 1.821 bin olan işgücünün 1.606 bini istihdam edilmiş, 2005’de bu rakamlar 1.567 bine 1.264 bin olarak gerçekleşmiştir. Son beş yılda işsiz sayısı 216 binden 303 bine yükselmiştir. İşgücüne katılma oranı ise, son beş yılda %10.6 azalmıştır. 2000’den 2005 yılına işsizlik oranı %62 artarak %11.9’dan %19.3’e ulaşmıştır. Eksik istihdam oranı beş yıl öncesinin yaklaşık %29.7’si kadar azalmıştır. Tablo XXI- 15-24 Yaş Grubundaki Nüfusta İşgücüne Dahil Olmayanların Yıllar ve Cinsiyete Göre İşgücüne Dahil Olmama Nedenleri İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar (Bin kişi, Toplam)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları 2005 yılı verilerine göre, 15-24 yaş grubundaki nüfusta işgücüne dahil olmayanların %30’luk bölümü ev işleriyle meşgul olmaları nedeniyle, %44’ü ise öğrenci olmaları nedeniyle işgücüne dahil değildir. Dolayısıyla, bu yaş grubunda işgücüne dahil olmamada en önemli etken öğrencilik olarak öne çıkarken, ikinci önemli etkeni de ev işleriyle uğraşma oluşturmaktadır. Ancak, 2000 yılından 2005 yılına kadar 15-24 yaş grubundaki nüfusta işgücüne dahil olmayanların sayısında %2.2’lik bir artış olurken, ev işleriyle meşgul olma nedeniyle işgücüne dahil olmayanların sayısında %12.5 oranında bir azalma olmuştur. 2005 yılı itibariyle, iş bulma ümidi olmadığı için işgücüne dahil olmayanlar grubunda yer alanların işgücüne dahil olmayan toplam nüfusa oranı oldukça sınırlı bir düzeyde kalarak %3.2 oranında gerçekleşmiştir. 2005 yılında işgücüne dahil olmayan nüfusta mevsimlik çalışanların oranı ise, %1.6 oranında gerçekleşmiştir. İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar (Bin kişi, erkek)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları Erkeklerin işgücüne dahil olmama nedenlerini incelediğimizde ise, öne çıkan etken toplamda olduğu gibi, öğrenciliktir. Yukarıdaki tabloda 2005 yılındaki veriler dikkate alındığında 15-24 yaş grubunda işgücüne dahil olmayanların %68’ini öğrencilerin oluşturduğu görülmektedir. İş bulma ümidi olmayanların işgücüne dahil olmayan nüfus içindeki payı ise yine aynı yıl için %5.1’dir. Mevsimlik çalışma nedeniyle işgücüne dahil olmayanların işgücüne dahil olmayan nüfus içindeki payları ise, %1.4 gibi oldukça sınırlı bir düzeydedir. 2000’den 2005 yılına kadar işgücüne dahil olmayan 15-24 yaş grubundaki erkek nüfus %5.9 oranında artmıştır. İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar (Bin kişi, kadın)
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları İşgücüne dahil olmayan 15-24 yaş grubu kadın nüfusu, işgücüne dahil olmama nedenlerine göre incelediğimizde ise, ev işleriyle meşgul olma nedeni öne çıkmaktadır. 2005 yılı rakamları incelendiğinde işgücüne dahil olmayan nüfusun %49’unu ev işleri nedeniyle işgücüne dahil olmayanlar oluşturmaktadır. Öğrencilik nedeniyle işgücüne dahil olmama kadınlarda ikinci sırayı almaktadır. 15-24 yaş arası kadın nüfus içinde öğrencilik nedeniyle işgücüne dahil olmayanlar %30’luk bir paya sahiptir. Ancak, ev işleriyle meşgul olma nedeniyle işgücüne dahil olmayan kadın nüfus 2000-2005 döneminde azalmıştır. Öğrencilik nedeniyle işgücüne dahil olmayanların sayısı ise yine aynı dönemde artış göstermiştir. Tablo XXI- İstihdam Vergilerinin Yükü (Ücretten alınan vergiler işçi ve işveren sosyal güvenlik sosyal güvenlik primleri toplamının işgücü maliyetine oranı, ailevi vergi destekleri dahil) (%)
Kaynak: TİSK, 2004 Çalışma İstatistikleri ve İşgücü Maliyeti,Yayın No:262, Ankara, 2005, 11. Yukarıdaki tabloda yer alan veriler incelendiğinde, istihdam vergilerinin ağırlığı bakımından Türkiye’nin ilk sırada yer aldığı görülmektedir. OECD ülkelerinin çoğunda aile ve çocuk için vergi yardımları uygulandığından, ailevi vergi desteklerinin hesaba katıldığı OECD verileri incelendiğinde, en üst sırada yer alan Türkiye’nin ortalama işçilik maliyetinin %42.7’sinin istihdam vergilerine ayrıldığı görülmektedir. Bu oran OECD genelinde ortalama %26.6 iken, ABD’de %16.4, İrlanda’da %5.9 seviyesindedir. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|