2011 YÜksek lisans tez özetleri

Tatlı Su İstakozu (Astacus Leptodactylus Leptodactylus, Eschscholtz, 1823)’nun Dişi Üreme

Sisteminin Gelişimi

Bu çalışmada Astacus leptodactylus leptodactylus (Eschscholtz, 1823)’un ovaryumun ilk farklılaşmaya başladığı genç dönemden, olgunlaşıp gelişimini tamamladığı ergin döneme kadar ovaryumda meydana gelen boyut, renk, şekil gibi morfolojik değişimlerin ve ovaryumda yer alan farklı boyut, şekil ve içeriğe sahip olan ve değişik oranlarda bulunan hücre tiplerinin ışık mikroskobu düzeyinde incelenmesi ile açığa çıkarılan histolojik değişimlerin belirlenmesi sonucu elde edilen veriler ile dişi üreme sisteminin gelişiminin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada Haziran 2009-Nisan 2010 tarihleri arası Terkos gölünde belirli alanlardan, belirli boylarda örnekler toplanmıştır. Toplanan örneklerden alınan ovaryumlardan histolojik yöntemler kullanılarak parafin bloklar yapılmıştır. Yapılan bloklardan alınan 5-6 µm kalınlığındaki kesitler histolojik boyalar ile boyanmıştır. Farklı boylardaki örneklerden hazırlanan bu kesitler, ovaryum yapısı, boyu ve içerdiği hücre tiplerine göre incelenerek, dişi üreme sisteminin ana gelişim evreleri belirlenmiştir.

Ovaryum, hayvanın sefalotoraksında dorsale yakın, kalbin hemen altında hepatopankreasın üsütnde yer alır ve anteriyöründe iki, posteriyöründe tek lobdan oluşmak üzere üç loblu ve Y şeklindedir. Ovaryum dıştan içe doğru ince bir epitel ve bağ doku tabakası ile sarılı olup bu bağ dokunun içinde halkasal ve boyuna yerleşmiş kollagen fibriller mevcuttur ve bağ doku tabakasının hemen altında ise oositleri sarmaya başlayan tek sıra folikül hücreleri bulunur. Oviduktlar ise anteriyördeki iki lobun kaynaştığı bölgenin hemen altından çıkarak üçüncü çift yürüme ayağının tabanındaki genital açıklığa bağlanır ve yumurtalar buradan dışarıya atılır. Ovaryum gelişiminde dört ana evre gözlenir. Her bir gelişim evresinde ovaryum farklı boy, şekil ve renge sahip olup, içeriği, büyüklüğü ve yerleşimi değişiklik gösteren farklı gelişim evrelerindeki oositleri içinde bulundurur. Uygulanan farklı histolojik boyalar ile hücrelerin içerikleri ayırt edilmiş ve yapılan ölçümlerle boyları hesaplanmıştır. Böylece ovaryumun gelişim evreleri belirlenebilmiştir.

Bu çalışma özgün bir çalışma olup, Astacus leptodactylus leptodactylus (Eschscholtz, 1823)’un ovaryumunun histolojik yapısı, ışık mikroskobu düzeyinde açığa çıkarılarak gelişim evreleri belirlenmiş böylece bu canlının dişi üreme sisteminin gelişimi açığa çıkarılmıştır.