2018 yili programi

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

(1) Gerçekleşme Tahmini, (2) Program

Sosyal Güvenlik Kuruluşları

4. 
   Mevcut Durum
   

Sosyal güvenlik kuruluşları kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve İşsizlik Sigortası Fonu (İSF) yer almakta olup gelir-gider dengeleri ayrı tablolarda gösterilmektedir.

2016. 
      yılında, aktif sigortalı sayılarındaki sınırlı artış nedeniyle bir önceki yıla göre GSYH'ya oran olarak prim tahsilatlarındaki düşüşün etkisiyle SGK'nın toplam gelirlerinin GSYH'ya oranında azalış öngörülmektedir. Emekli aylıklarına ilişkin sigorta ödemeleri ve sağlık harcamalarındaki azalma nedeniyle toplam giderlerin GSYH'ya oranında düşüş beklenmektedir. Özellikle teşvik harcamalarındaki artışın etkisiyle 2017 yılında sosyal güvenlik kuruluşlarına yönelik bütçe transferlerinin GSYH'ya oranının bir önceki yıla göre 0,1 puan artarak yüzde 4,2 seviyesine yükselmesi beklenmektedir.
      

2017. 
      yılında bütçeden SGK'ya; faturalı ödemeler, ek karşılıklar, devlet katkısı, emeklilere yapılan ek ödeme, prim teşviklerinden kaynaklanan transferler ile prim ödeme gücü olmayanların GSS primleri dâhil olmak üzere 127,6 milyar TL transfer yapılacağı tahmin edilmektedir.
      

	2015	2016	2017(1)	2018 (2)
		[Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
A. Gelirler	214 310	247 568	281 537	302 402
- Prim Tahsilatları	161 356	186 549	211 676	230 507
B. Giderler	225 139	268 838	302 981	336 447
- Sigorta Ödemeleri	155 133	188 225	212 885	238 849
- Sağlık Giderleri	59 411	68 048	77 120	83 911
- Yatırım Harcamaları	211	240	169	382
C. Gelir-Gider Farkı	-10 830	-21 270	-21 444	-34 045
D. Bütçe Transferleri	12 286	20 392	21 444	34 045
- Bütçe Transferleri (3)	80 083	106 786	127 554	135 684
E. Finansman Açığı	-1456	878	0	0
(GSYH’ya Oran, Yüzde)
A. Gelirler	9,2	9,5	9,3	8,8
- Prim Tahsiiatian	6,9	7,2	7,0	6,7
B. Giderler	9,6	10,3	10,0	9,8
- Sigorta Ödemeleri	6,6	7,2	7,0	6,9
- Sağlık Giderleri	2,5	2,6	2,5	2,4
- Yatırım Harcamaları	0,0	0,0	0,0	0,0
C. Gelir-Gider Farkı	-0,5	-0,8	-0,7	-1,0
D. Bütçe Transferleri	0,5	0,8	0,7	1,0
- Bütçe Transferleri (3)	3,4	4,1	4,2	3,9
E. Finansman Açığı	-0,1	0,0	0,0	0,0

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

(1) Gerçekleşme Tahmini, (2) Program

(3) Faturalı ödemeler, ek karşılıklar, devlet katkısı, emeklilere yapılan ek ödeme, prim teşviklerinden kaynaklanan transferler ve prim ödeme gücü olmayanların GSS primleri dâhil edilmiştir,

İşçi, esnaf ve çiftçi emekli aylıkları, Ocak 2017'de yüzde 4,73, Temmuz'da ise yüzde 5,89 artırılmıştır. Memur maaşları ve memur emekli aylıkları ise, Ocak 2017'de yüzde 3, Temmuz'da ise yüzde 6,92 artırılmıştır.

Sosyal güvenlik prim gelirlerini etkileyen en temel parametrelerden biri olan asgari ücret, yılın tamamında geçerli olmak üzere Ocak 2017'de yüzde 7,9 artışla brüt 1.777,5 TL'ye yükseltilmiştir.

23/01/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 684 sayılı KHK'yla terör eylemi nedeniyle yaralanan fakat malul sayılmayanlara maaş bağlanmasına yönelik düzenleme yapılmıştır.

27/01/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6770 sayılı Kanunla emekli ikramiyesine esas hizmet süreleri otuz yıldan fazla olanlar için otuz yılı aşan kısma ilişkin emekli ikramiyesi ödemesi yapılmasına imkân getirilmiştir.

Aynı Kanunla Bakanlar Kurulunca belirlenecek prime esas günlük kazanç tutarının altında ücret alan sigortalılar için, yine Bakanlar Kurulunca belirlenecek günlük tutarla söz konusu sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı ile çarpımı kadar işverenlere destek verilmesi düzenlenmiştir. 22/02/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan BKK'yla

2017. 
      yılı için verilecek destek tutarının hesabında prime esas günlük kazanç tutarı 110 TL, desteğe esas günlük tutar ise 3,33 TL olarak belirlenmiştir. 20/05/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan BKK'yla toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 01/05/2017 tarihinden geçerli olmak üzere destek hesabında dikkate alınan prime esas günlük kazanç tutarı 164,70 TL olarak değiştirilmiştir.
      

6770 sayılı Kanunla özel sektör işverenlerinin 2016 yılının Aralık, 2017 yılının da Ocak ve Şubat aylarına ait sigorta prim ödemelerinin Kanunda belirtilen esaslar dâhilinde bir kısmının sırasıyla 2017 yılının Ekim, Kasım ve Aralık aylarında ödenebilmesine imkân sağlanmıştır.

09/02/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 687 sayılı KHK'yla 2017 yılı Şubat- Arahk döneminde özel sektör işverenlerince Türkiye îş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınanlar için İSF'den karşılanmak üzere aylık prim Ödeme gün sayısının 22,22 TL ile çarpımı tutarında teşvik sağlanmıştır.

Aynı Kanunla gelir testi sistemi sadeleştirilmiş olup kişilere asgari ücretin yüzde 3'ü tutarında GSS primi ödemeleri halinde gelir testine girmemeleri imkânı getirilmiştir. Ayrıca, GSS tescili yapılmış olup gelir testine hiç başvurmayan kişilerin maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iki ay içinde gelir testine başvurmaları halinde GSS primlerinin yapılan gelir testi sonucuna göre tescil tarihinden itibaren tahakkuk ettirebilme imkânı getirilmiş, önceki döneme ilişkin her türlü gecikme cezası veya zammından feragat edilmiştir.

29/04/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 690 sayılı KHK'yla köy korucusu ve muhtarların sosyal güvenlik primlerinin devlet tarafından ödenmesi kararlaştırılmıştır.

27/05/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7020 sayılı Kanunla Mart 2017 ve öncesine ilişkin SGK prim alacaklarının yeniden yapılandırılması ve 3 yıla kadar taksitler hâlinde ödenmesi düzenlenmiştir. Ayrıca yapılandırılan alacakların, il özel idareleri ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar ile Türkiye'de faaliyet gösteren spor kulüplerince 6 yıla kadar, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarca da 12 yıla kadar taksitler hâlinde ödenmesi imkânı getirilmiştir.

Ocak 2017'de Fiyat Değerlendirme Komisyonu kararıyla ilaç fiyatlarını etkileyen Dönemsel Avro Değeri yüzde 10,7 artırılmıştır. 18/02/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğle, daha düşük iskonto oranlan uygulanacak ürünler için geçerli fiyat baremleri Dönemsel Avro Değerindeki artış kadar artırılmıştır.

Prim teşvikleri kapsamında merkezi yönetim bütçesinden SGK'ya 2016 yılında 19 milyar TL transfer yapılmış olup 2017 yılında 27,7 milyar TL transfer yapılması beklenmektedir.

2016. 
      yılında SGK ilaç ve tedavi harcamaları, sırasıyla 21,4 milyar TL ve 45,6 milyar TL'ye ulaşmıştır. 2017 yılında ise, SGK ilaç ve tedavi harcamalarının sırasıyla 25,2 milyar TL ve 50,6 milyar TL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.
      

09/12/2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6764 sayılı Kanunla, işletmelerde mesleki eğitim gören, staj veya tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere ödenecek ücretlerin belli bir kısmının İSF'den karşılanması esası getirilmiştir.

24/12/2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan BKK'yla, işbaşı eğitim programlarını tamamladıktan sonra işverenlerce istihdam edilenlere yönelik işveren prim desteğinin uygulanma süresi 31/12/2017'ye kadar uzatılmıştır.20/01/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan BKK'yia, sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi dikkate alınarak belirlenen illerde, üç bölge halinde gruplandırılarak verilen ilave altı puan sigorta primi teşvikinde uygulama süresi birinci bölge için 31/12/2016'dan 31/12/2017'ye uzatılmıştır,

08/03/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6824 sayılı Kanunla esnaf ve sanatkârlara yönelik işsizlik sigortası hizmeti vermesi amacıyla Esnaf Ahilik Sandığı kurulmuştur. Esnaf Ahilik Sandığı sigortasının gerektirdiği ödemeleri, hizmet ve yönetim giderlerini karşılamak üzere, sigortalıların prime esas kazançları üzerinden sigortalılardan yüzde 2 prim alınması, kamunun da yüzde 1 katkı yapması hükmü getirilmiştir.

22/06/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle nakdi düzenli sosyal yardım programlarından yararlananların istihdam edilmesine yönelik sigorta prim desteği ile çalışabilir durumda olanların işe veya mesleki eğitime yönlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir,

2016. 
      yılında GSYH'ya oran olarak İSF'nin; prim gelirlerinin yüzde 0,4, faiz gelirlerinin yüzde 0,3, devlet katkısının ise yüzde 0,1 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, İSF'nin toplam gelirlerinin GSYH'nın yüzde 0,9'u seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
      

2017. 
      yılı İSF toplam giderlerinin GSYH'nın yüzde 0,5'i seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. 2017 yılında aylık ortalama 451 bin kişi işsizlik ödeneği almış olup 2017 yılı işsizlik ödeneği giderlerinin 4,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
      

2017. 
      yılında toplam Fon varlığının 116 milyar TLlik tutarla GSYH'nın yüzde 3,8'ine ulaşacağı tahmin edilmektedir.
      

TABLO I: 48- İşsizlik Sigortası Fonu Gelir-Gider Dengesi (1)	(Cari Fiyatlarla, Milyon TL)				(GSYH’ya Oran, Yüzde)
	2015	2016	2017 (2)	2018 (3)	2015	2016	2017(2) 2018(3)
A. Gelirler	18 273	22 273	26 682	28 408	0,8	0,9	0,9	0,8
- Prim Gelirleri	8 158	9 930	11601	13 166	0,3	0,4	0,4	0,4
- Devlet Katkısı	2 719	3 310	3 873	4 465	0,1	0,1	0,1	0,1
- Faiz Gelirleri	6 908	8 025	10 044	9 453	0,3	0,3	0,3	0,3
B. Giderler	6 592	12145	13 841	13 987	0,3	0,5	0,5	0,4
- Sigorta Giderleri (4)	2 216	3 710	4 291	4 621	0,1	0,1	0,1	0,1
- Diğer Giderler	4 376	8 436	9 550	9 366	0,2	0,3	0,3	0,3
C. Gelir-Gider Farkı	11681	10128	12 841	14 421	0,5	0,4	0,4	0,4
D. Toplam Fon Varlığı	93 080	103 208	116 049	130 470	4,0	4,0	3,8	3,8