2018 yili programi

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

(i) İşsizlik Sigortası Fonu hariçtir. (2) Gerçekleşme Tahmini, (3) Program

2. 
   KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ VE ÖZELLEŞTİRME
   

1. 
   Mevcut Durum
   

Kamunun ma! ve hizmet üretimindeki payının azaltılması yönünde izlenen politikalar neticesinde yıllar itibarıyla KİPIerin ülke ekonomisi içerisindeki payı azalmaktadır. 2000 yılında Kirlerin ürettiği katma değerin GSYH'ya oranı yüzde 3,5 seviyesindeyken 2017 yılı sonunda bu oranın yüzde 0,9 olacağı tahmin edilmektedir. Buna paralel olarak 2000 yılında 435 bin olan KİTlerin yıllık ortalama personel sayısının, 2017 yılında 112 bine düşmesi beklenmektedir. Ekim 2017 itibarıyla 233 sayılı KHK kapsamında faaliyet gösteren 19 KİT ile özelleştirme programında bulunan ve yüzde 50'den fazla kamu payı olan Türkiye Denizcilik İşletmeleri (TDİ) A.Ş., TÜRKŞEKER ve Sümer Holding A.Ş. KİT dengesi kapsamında izlenmektedir.

2016 yılında GSYH'nın binde 3,2'si oranında finansman fazlası veren özelleştirme portföyünde izlenen kuruluşlar ile KİTlerin, 2017 yılında GSYH'nın binde 0,9'u oranında finansman fazlası vermesi beklenmektedir. Söz konusu kuruluşların 2017 yılında 10,2 milyar TL dönem kârı ve 2,6 milyar TL faiz dışı fazla oluşturacağı tahmin edilmektedir. Bu kuruluşlara 2017 yılında nakit olarak 7,8 milyar TL sermaye transferi, 3,4 milyar TL görev zararı ve 133 milyon TL kamu hizmeti yükümlülüğü ödemesi yapılması öngörülmektedir. Aynı dönemde yatırım harcamalarının 13,3 milyar TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

Özelleştirme kapsam ve programında bulunan tta Gayrimenkul A.Ş., Özelleştirme İdaresi Başkanlığının (ÖİB) 26/08/2016 tarihli oluruyla Sümer Holding A.Ş. ile birleştirilerek Şirketin tüzel kişiliği sona erdirilmiştir. Özelleştirme kapsam ve programında bulunan kuruluşlardan TEMSAN 17/04/2017 tarihli, TE D AŞ ise 25/04/2017 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) Kararıyla 233 sayılı KHK kapsamına alınmıştır.

24/01/2017 tarihli ve 2017/9756 sayılı BKK'nın Eki Kararla, BOTAŞ, TPAO, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve ÇAYKUR'un Türkiye Varlık Fonuna devredilmesi kararlaştırılmıştır. Öte yandan ÖYK'nın 03/02/2017 tarihli Kararlarıyla TDİ A.Ş.'nin yüzde 49 oranındaki hissesi ve TCDD İzmir Limanı özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak Türkiye Varlık Fonuna devredilmiştir.

ÖİB tarafından satış ve devir işlemi tamamlanan özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 2016 yılında 1,3 milyar ABD doları iken 2017 yılının ilk 9 ayında 632 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Eylül sonu itibarıyla ihalesi tamamlanmış olup onay veya sözleşme imza aşamasında bulunan özelleştirme uygulamalarının toplam tutan ise yaklaşık 650 milyon ABD dolarıdır.

2016 yılında özelleştirme ihalesi gerçekleştirilen Türkiye Petrolleri Petrol Dağıtım A.Ş.'nin hisse devir işlemleri 2017 yılı içerisinde tamamlanmıştır.

İhale süreçleri tamamlanmış olan EÜAŞ'm bazı hidroelektrik santralleri ile bunlara ait taşınmazların, TDİ A.Ş.'ye ait Güllük ve Taşucu Limanlarının, Mersin Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş.'nin (MESBAŞ) sermayesindeki TDİ A.Ş.'ye ait hisse ile Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.Ş.'de bulunan kamu hisselerinin özelleştirme işlemleri onay veya sözleşme imza aşamasındadır.

EÜAŞ'a ait Eskişehir ilinin Alpu veTepebaşı ilçelerinde bulunan Kömür Rezerv ve Enerji Üretim Alanı ile Tortum ve Manyas hidroelektrik santrallerinin işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi için ihale ilanı yayımlanmıştır.

Petrol fiyatlarındaki göreli düşük seviyenin etkisiyle doğal gaz ve elektrik satış fiyatlarında 2017 yılı içerisinde herhangi bir artış yapılmamıştır.

3213 sayılı Maden Kanununda 2014 yılında yapılan istihdama yönelik düzenlemelerin etkisiyle üretim maliyetleri yükselen TTK'ya 2017 yılı sonuna kadar 1 milyar TL tutarında sermaye transferi yapılması beklenmektedir. 2017 yılı içerisinde ihtiyaç sahiplerine bedelsiz olarak 2,2 milyon ton kömür dağıtılması ve aynı yıl içerisinde TKİ'ye 1.290 milyon TL ve TTK'ya 22 milyon TL görev zararı ödemesi yapılması öngörülmektedir.

TMO, 2017-2018 alım döneminde yüzde 12,5-13 oranında protein içeren Anadolu kırmızı sert ekmeklik buğday için 940 TL/ton, aynı protein oranına sahip makarnalık buğday için ise 1.000 TL/ton alım fiyatı açıklamıştır. Bununla birlikte TMO, lisanslı depoculuğun ve buna bağlı olarak emtiaya dayalı sermaye piyasalarının gelişmesine katkı sağlamak amacıyla uzun süreli kiralama garantisi yoluyla özel sektöre depo yaptırmaya başlamıştır. Bu kapsamda, özel sektör tarafından 43 ayrı yerde toplam 2.360 bin ton kapasiteli lisanslı depoculuk kriterlerine uygun hububat depoları inşa edilmesine yönelik 10 yıl süreli depo kiralama sözleşmesi imzalanmıştır.

Piyasadaki et satış fiyatlarının düzenlemesine yönelik yapılan ithalatın, 2017 yılında Et ve Süt Kurumunun kârlılığını artırması beklenmektedir.

Turizmdeki canlanmanın hava trafiğine olumlu etkisiyle 2017 yılı sonu itibarıyla DHMİ'nin dönem kârının bir önceki yıla göre yüzde 4 artarak 1,6 milyar TL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Kuruluşun yıl sonu itibarıyla Hâzineye 1,3 milyar TL temettü ve hasılat payı ödemesi yapması öngörülmektedir.

6461 sayılı Kanunla iktisadi devlet teşekkülü haline getirilen TCDD yatırımlarının ve istihdam giderlerinin finansmanı, bütçeden kuruluşa yapılan sermaye transferleriyle karşılanmaktadır. 2017 yılında Kuruluşun yatırım harcamasının, Kirlerin toplam yatırım harcamalarının yüzde 36,6'sına karşılık gelmesi beklenmektedir. 2016 yılında 6,1 milyar TL sermaye transferi yapılan TCDD'ye 2017 yılında 6 milyar TL sermaye transferi yapılması öngörülmektedir. 2016 yılında tescil ve ilan işlemlerinin tamamlanmasıyla birlikte tüzel kişilik kazanan ve TCDD'nin bağlı ortaklığı olan TCDD Taşımacılık A.Ş.'nin yük taşımacılığından ve kent içi ulaşım işletmeciliğinden kaynaklı olarak 2017 yılında 327 milyon TL zarar etmesi beklenmektedir.

2018 Yiiı Hedefleri

Kamu sermayeli kuruluşların özel sektör mantığıyla kurumsal yönetim ilkelerine uygun faaliyet gösterebilmelerini sağlayacak politikalar geliştirilecektir.

2016. 
      yılında özelleştirme portföyünde izlenen kuruluşlar ile Kirlerin GSYH'nın binde
      

1. 
   51 oranında finansman açığı vermesi programlanmıştır. Bu hedefin tutturulması; OVP'de öngörülen makroekonomik büyüklükler ile Genel Yatırım ve Finansman Programında öngörülen politikaların gerçekleştirilmesi, tarım KIT'lerinde alım miktar ve fiyatlarının öngörülenin üzerinde stok artışına yol açmayacak şekilde tespit edilmesi, yatırım harcamalarının belirlenen seviyede kalması ve bütçeden yapılacak transferlerin gerçekleştirilmesiyle mümkün olabilecektir.
   

2017. 
      yılında enerji Kirlerinin toplam yatırım tutarının, yüzde 51,1 artarak 9,9 milyar TL seviyesine ulaşması hedeflenmektedir. Bu artışta BOTAŞ'ın doğal gaz depolama kapasitesinin artırılması ve iletim altyapısının yeni ilçeleri ve OSBIeri kapsayacak şekilde genişletilmesi, EÜAŞ'ın mobil santral alımı, TEİAŞ'ın elektrik iletim şebekesine yönelik yatırımları ve TPAO'nun deniz sondajı projeleri etkili olmuştur. 2018 yılında enerji alanında faaliyet gösteren KİTlerin ham petrol ve döviz kurundaki değişikliklere bağlı olarak maliyetlerini karşılayacak bir fiyatlandırma politikası benimsemeleri ve böylelikle sürdürülebilir bir finansman yapısında faaliyetlerine devam etmeleri planlanmaktadır.
      

233 sayılı KHK kapsamına iade edilen TEDAŞ ve TEM SAN stratejik plan çalışmalarına başlayacaktır.

TMO'nun 2.250 bin ton buğday ve 500 bin ton mısır, TÜRKŞEKER'in 12,5 milyon ton şeker pancarı alımı yapması öngörülmüştür.

EÜAŞ'a ait elektrik üretim santrallerinin özelleştirilmesine devam edilecektir. TÜRKŞEKER'e bağlı bazı fabrikalarda ise önceliklendirme yapılmak suretiyle özelleştirme sürecine başlanacaktır.

İstanbul Yeni Havalimanının 2018 yılının son çeyreğinde işletmeye alınmasıyla birlikte DHMİ'nin gelirlerinde artış meydana gelmesi ve kârını 2,2 milyar TL'ye çıkarması hedeflenmiştir.

TCDD'nin 2018 yılında toplam KİT yatırımlarının yüzde 37,4'ünü gerçekleştirerek 7,5 milyar TL yatırım yapması programlanmıştır.	2016	2017 (1)	2018(2)
	(Cari	Fiyatlarla, Milyon TL)
A. GELİRLER	119 928	135 844	135 626
I. İşletme Gelirleri	104 927	118 946	115 229
1. Mal ve Hizmet Satış Hasılatı	87 517	99 288	102 307
2. Diğer Gelirler	17 410	19 658	12 922
II. Kurum Bünyesinde Kalan Fonlar	4 826	5 489	5 774
1. Amortismanlar	4 242	4 963	5 359
2. Karşılıklar	584	526	415
III. Bütçe ve Fonlar	10 175	11 408	14 623
IV. Diğer Gelirler	0	0	0
B. GİDERLER	110 942	132 737	140 753
I. İşletme Giderleri	90 466	111 240	113 436
1. Mal ve Hizmet Satış Maliyeti	71 143	89 748	94 509
2. Diğer Giderler	19 323	21 492	18 926
II. Yatırım Harcamaları	8 700	13 168	19 918
III. Stok Artışı	224	-1 081	905
IV. Sabit Kıymet Artışı	4 311	897	142
V. Dolaysız Vergiler	3 848	3 380	2 228
VI. Temettü Ödemeleri	1999	1 974	2 243
VII. Diğer Giderler	1 394	3 158	1 882
C. GELİR-GİDER FARKI	8 986	3 107	-5 127
D. FİNANSMAN	-8 986	-3 107	5 127
I. Kasa Banka Değişimi	-2 535	-275	3 211
II. İç Borçlanma (Net)	-6 174	-3 507	826
III. Dsş Borçlanma (Net)	-278	675	1 090
(GSYH'ya Oran, Yüzde)
A. GELİRLER	4,60	4,48	3,94
I. İşletme Gelirleri	4,02	3,92	3,34
1. Mal ve Hizmet Satış Hasılatı	3,36	3,27	2,97
2. Diğer Gelirler	0,67	0,65	0,38
II. Kurum Bünyesinde Kalan Fonlar	0,19	0,18	0,17
1. Amortismanlar	0,16	0,16	0,16
2. Karşılıklar	0,02	0,02	0,01
III. Bütçe ve Fonlar	0,39	0,38	0,42
IV. Diğer Gelirler	0,00	0,00	0,00
B. GİDERLER	4,25	4,37	4,08
I. İşletme Giderleri	3,47	3,66	3,29
1. Mal ve Hizmet Satış Maliyeti	2,73	2,96	2,74
2. Diğer Giderler	0,74	0,71	0,55
II. Yatırım Harcamaları	0,33	0,43	0,58
III. Stok Artışı	0,01	-0,04	0,03
IV. Sabit Kıymet Artışı	0,17	0,03	0,00
V. Dolaysız Vergiler	0,15	0,11	0,06
VI. Temettü Ödemeleri	0,08	0,07	0,07
VII. Diğer Giderler	0,05	0,10	0,05
C. GELİR-GİDER FARKI	0,34	0,10	-0,15
D. FİNANSMAN	-0,34	-0,10	0,15
I. Kasa Banka Değişimi	-0,10	-0,01	0,09
II. İç Borçlanma (Net)	-0,24	-0,12	0,02
III. Dış Borçlanma (Net)	-0,01	0,02	0,03