A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Güran, Refik II:6a, V:112c. Güran, Tevflk VL109c.

Güranî (Molla) (14.16, Güran [Irak] -1488, İstanbul) Şeyhülislam. Molla Yegân'ın aracılığıyla II. Murad'ın (hd 1421-1451) hizmetine girdi. Bir süre Bursa'da müderrislik yaptıktan sonra Manisa'da Şehzade Mehmed'in (II. Mehmed) hocalığına getirildi. II. Mehmed (Fatih) tahta geçtikten (1451) sonra kazaskerliğe yükseldi. 1480'de Molla Hüsrev'in yerine atandığı şeyhülislamlık görevini ölünceye kadar sürdürdü. Hadis, fıkıh ve tefsirle ilgili pek çok eseri vardır.

II:228b, 256a, V:330a, 331a, VII:322a, 374a.

Gürayman, Sabiha Rıfat VII:390c.

Gürcü Abdünnebi Olayı mad. III:452c, I:54b, IL331c, IV:489a, V:340a, 550c.

Gürcü Ali Efendi Tekkesi III:443a. İlgili madde:

Gülşenîlik III:442a Gürcü Katolik Kilisesi III:453b.

Gürcü Mehmed Paşa Çeşmesi Fatih-Halıcılar'da, Sultan Selim Medresesi ile Orta Camii arasında, Öksüzce Hatip Mescidi bitişiğindeydi. 1035/1625' te inşa edilmişti.

Gürcü Mehmed Paşa Çeşmesi Şehzade-başı'nda, İbrahim Paşa Hamamı'nın arkasındaki sokaktaydı. Banisi Sadrazam Gürcü Mehmed Paşa'dır. 1035/l625'te inşa edilmişti. Kesme taştan, klasik üslupta bir yapıydı.

II:477a, IV:272c.

Gürcü Mehmed Paşa Çeşmesi Fatih-Hırkaişerifte, Keçeciler Caddesi üzerindedir. Banisi Sadrazam Gürcü Mehmed Paşa'dır. 1035/l625'te yaptırılmıştır. Klasik üsluptadır. Toprağa gömülü vaziyettedir. Sivri kemerinin üzerinde büyük bir kitabe taşı vardır.

Gürcüler mad. IIL453b. Gürel, Mehmet II:l48c. Gürel, Melih II:388b. Gürer, Selahattin IV:378c.

Güresin, Ecvet (1919, ? - 1975, İstanbul) Gazeteci. 1939'da Tanin gazetesinde muhabir olarak gazeteciliğe başladı. Vatan, Yeni Gazete, Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinde yazılar yazdı; çeşitli yöneticilik görevlerinde bulundu. Kurucu Meclis üyeliği ve senatörlük yaptı.

Güreş mad. III: 454a.

Gürgen, Kemal Halim (1900, Ergiri [bugün Arnavutluk'ta] - 1962, İstanbul) Futbolcu, futbol hakemi, yönetici. Küçük yaşta İstanbul'a geldi. Süley-maniye kulübünde yetişti. 1926'da İstanbul Spor Kulübü'nü kurdu. Futbolu, bu kulüpte bıraktı. Daha sonra hakemlik hayatına atıldı. Türk futbolunun en iyi hakemlerinden biri olarak kendini gösterdi. Beden Terbiyesi İstanbul bölge müdür yardımcısı iken öldü.

İlgili madde:

İstanbul Spor Kulübü IV: 234a Gürgencik Tepe I:152a. Gürkân, Kâzım İsmail III:306b, V:531a.

Gürkan, Suat İsmail III:63a, 63b, V:l69c.

Gürlü, Ali VI:296a. Gürman, Metin III:533b.

Gürmen, Hüseyin Kemal mad. III:455a, VI:254a.

Gürmeriç, Şefik Vü:137c. Gürol, Güner IV:356c.

Gürpınar, Hüseyin Rahmi mad. ni:455b, I:73a, 123b, 300b, II:287b, 445c, III:308a, 509a, 556a, IV:57a, V:l64b, 240c, 24la, VI:4c, VII:201c, 252c, 507a.

Gürpınar, Mehlika IV:42a.

Gürpınar, Mehmet (1915, İstanbul) Belediyeci. Liseyi bitirdi. İstanbul Spor ve Sergi Sarayı müdürlüğü, İETT umum müdürlüğü ve belediye murakıplığı yaptı. 11. dönem (1957-1960) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Gürpınar, Mehmet Mustafa (1919, İstanbul - 1990, İstanbul) Gümrük komisyoncusu. Liseyi bitirdi. İthalat ve ihracatçılık yaptı. İstanbul Gümrükleri Muayene Heyeti müdürü olarak çalıştı. 13. dönemde (1965-1969) İstanbul milletvekili seçilerek parlamento-

da bulundu.

Gürpınar, Melisa (1941, İstanbul) Şair. İstanbul'da iktisat ve ticaret öğrenimi yaptıktan sonra, Belediye Konser-vatuvarı Tiyatro Bölümü'nü bitirdi ve tiyatro öğrenmeye Londra'da devam etti. BBC'de çalıştı. Varlık, Ataç, Otağ, Soyut, Yelken, Sanat, Edebiyat 81 vb dergilerde şiirler ve yazılar yayımladı. Bazı yazılarında Erdönmez soyadını kullandı. Umut Pembeleri (1962), Yeni Bir Gün Şarkısı (1975), Geceyarı-sı Notlan (1981) ve İstanbul'un Gözleri Mahmur (1991) adlı kitapları yayımlandı.

II:448c. Gürsel, Cemal IIL56lb.

Gürsel Mahallesi Kâğıthane İlçesi'nde yer alır. Talat Paşa, Kâğıthane Merkez, Çağlayan, Hürriyet mahalleleri ve Şişli İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 18.260'tır.

Gürsel, Nedim II:449b.

Gürsel, Yalçın (1939, Afyonkarahisar) İktisatçı. İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ni bitirdi. Mali müşavirlik yaptı. 16. dönem (1977-1980) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Gürses, Abdurrahman (Hendekli) III:58c.

Gürses, Binnaz VTI:323c. Gürses, Kemal II:l44a, VI:125c. Gürses, Müslüm V:536c. Gürses, Yıldırım V:537a. Gürsoy, Bedri mad. III:457a.

Gürsoy, Hamdi (1898, İnebolu - 1960, İstanbul) İdadi eğitimi gördü. Almanya'da Yüksek Debagat Okulu'nu bitirdi. Debbağlık ve dericilikle uğraştı. 4. ve 5. dönem (1931-1939) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Gürsoy, İbrahim (1944, Divriği) İnşaat mühendisi. İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'ni bitirdi. Avcılar belediye şube müdürlüğü, Küçükçekmece ve Bakırköy belediye başkan yardımcılığı yaptı. 19. dönemde (1991-) İstanbul milletvekili seçilerek parlamentoya girdi.

Gürsoy, Nilüfer (1921, Bursa) Klasik filoloji uzmanı. 3. cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın kızıdır. Dil ve Tarih-Coğ-rafya Fakültesi'ni bitirdi. Eski Yunan edebiyatı konusunda doktora yaptı. Aynı fakültede klasik filoloji asistanlığı yaptı. 15. dönem (1973-1977) ve 16. dönem (1977-1980) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Gürtunca, Mehmet Faruk (1904, Edirne - 1982, İstanbul) Yazar, şair, yayımcı. Edirne İlköğretmen Okulu'nu ve İstanbul'da Dişçilik Okulu'nu bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yaptı. Çocuk dergilerinin yamsıra Okul ve Öğretmen, Her Ay, Her Hafta dergile-

rini ve Hergün gazetesini yayımladı (1953-1972). Demokrat Parti'den 11. dönem (1957-1960) İstanbul milletvekili seçilerek TBMM'de bulundu. Eğitsel çocuk şiirlerinin yamsıra epik şiirler yazdı. Tarihsel konuları oyunlaş-tırdı. Eski yapıtları günümüz diline aktardı.

Gürün, Gencay VII:l46c.

Gürzap, Can III:47b.

Gürzap, Reşit mad. III:457b, VII:115a.

Gütemberg Basımevi III: 183a.

Güvendi, Zahir V:lö9c, VII:464b.

Güven Mahallesi Güngören İlçesi'nde yer alır. Haznedar, Akıncılar, Güngören Merkez mahalleleri ve Bahçeliev-ler İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 37.784'tür.

Güven, Muhittin (1915, Beyrut - 1991, İstanbul) Mimar. Güzel Sanatlar Aka-demisi'nin mimarlık bölümünü bitirdi. 12. ve 13. dönem (1961-1969) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Millet Meclisi başkanvekilliği ve imar ve iskân bakanlığı yaptı.

VI:267a. Güven, Müfit VI:468b.

Güven Sigorta Memurları Yardımlaşma Cemiyeti Tam adı Güven Türk Anonim Sigorta Sosyetesi Memurları Biriktirme ve Yardımlaşma Cemiye -ti'ydi. 31 Mayıs 1946'da, İstanbul'da kuruldu. Amacı Güven Sigorta Şirketi bünyesinde çalışan ve cemiyete üye olan memurlara çeşitli acil ve sosyal yardımlar sağlamak ve bir çeşit tasarruf sandığı hizmeti vererek üyelerin para biriktirmelerini teşvik etmekti.

Güvenir, Yaşar VII:204c. Güvenli, Gülseren III:44c, IV:249c. Güvenlik Hizmetleri mad. IIL457c. İlgili maddeler:

Asâkir-i Mansure-i Muhammediye

I:337b

Asesler L343b

Bekçiler II: 125c

Bostancı Ocağı II:305b

Güvercinler 250 civarında türü barındıran "güvercingiller"in Latince adı Columbidae'dir. Bu kuş ailesinden daha küçük ve açık gri renkli olan yaygın bir tür de kumrudur. Güvercinler ve kumrular İstanbul'un simge kuşlarındandır. Ilıman iklimleri, gölgeli, sakin ve sulu yerleri sevdiklerinden kumrulara ve güvercinlere İstanbul'da en çok cami avlularında, gölgelik ve görece sakin semt meydanlarında rastlanır. Güvercin insanın evcilleş-tirdiği ilk kuştur. İstanbul'da, Roma ve Bizans döneminden kalan çeşitli mozaik, fresk vb üzerindeki en yaygın kuş motifi de güvencindir. Osmanlı konaklarının, camilerin ve çeşitli yapıların cephelerinde görülen kuş evlerinin ve çeşmeleri süsleyen kuş su-

Güverte Gedikli Mektebi

174

175

Hacı Baba Lokantası

Ilıklarının müdavimleri de güvencin-lerdir. Ava ve kuşa meraklı padişahların düzenledikleri güvercin yarışları; saray ve kasırların bahçelerindeki gü-vencinlikler bu kuşun Osmanlı sarayında da ilgi ve sevgi gördüğünün göstergeleridir, istanbul'da güvercin ve kumruların en yoğun bulunduğu ünlü yer, yakın zamanlara kadar Emi-nönü'nde Yeni Cami'nin merdivenleriydi. Son yıllarda buradaki yol ve köprü inşaatı ile yoğun trafik yüzünden güvercinler de azalmış; bir zamanlar kuş yemi satan yaşlı ve çocuklar buraları büyük çoğunlukla terk etmiştir. Eyüb Sultan Camii'nde, Yeni Cami'de, Bayezid Camii avlusunda, Nuruosmaniye Camii çevresinde özellikle eski istanbul'daki meydanlarda, ellerindeki küçük ölçekleriyle mısır veya başka yemler satan çoğu yaşlı, sakat veya çocuk olan kuş yemcilerinin çevresine toplanan ve kendilerine yem atıldığı zaman önce havalanıp, sonra bulutlar gibi yemin etrafına üşüşen güvercinler ve kumrular, İstanbul'da giderek azalan, hattâ yok olan bir manzaradır. Güverte Gedikli Mektebi III: 23a.

Güzel Ahmed Paşa Türbesi mad. IH:459a, V:455c.

Güzel Anadolu Birahanesi I:250a.

Güzel Sanatlar Akademisi mad.

IIÎ:459c, II:334a, 512c, 540c, III:21b, 140a, 244a, 4lla, IV:18c, 311c,

V:70a, 470b, VL127b, 530a, VII:392b, 544a. İlgili madde: Sanayi-i Nefise Mektebi VI:447b

Güzel Sanatlar Birliği III:82a, 124c, 437c, VI:436c.

Güzelbahçe III:346b. Güzelbahçe Kliniği V:487b Güzelce Hisar II:82b. ilgili madde:

Anadolu Hisarı I:251b Güzelce, İbrahim IV:225c.

Güzelce Kasım Paşa Camii mad. IIL461c, IV:481b.

Güzelce Kasım Paşa Medresesi Beyoğlu Ilçesi'nde, Kasımpaşa'da, L Süleyman (Kanuni) dönemi vezirlerinden Güzelce Kasım Paşa'mn (ö. 1533) 9407 1533'te yaptırmış olduğu külliyenin bir parçasıydı. Evliya Çelebi'nin "Caminin yol aşırısında" diyerek yerini tarif ettiği bu medrese, caminin doğusunda şimdiki Medrese Sokağı'nda bulunuyordu. Günümüze hiçbir kalıntısı ulaşmamıştır.

Güzelce Mahmud Paşa Çeşmesi mad.

lll:462c. Güzelcekemer mad. III: 463a, II:344c,

V:4a, VI:227b, VII:54c.

Güzelhisar Vapuru mad. El: 464a, IV: 396a.

Güzeliş Basımevi III: 183a.

Güzelosman, Sadık IV: 56a.

Güzeltepe Mahallesi Eyüp ilçe merkezinde yer alır. Alibeyköy Merkez, Em-niyettepe mahalleleri, Kâğıthane İlçesi ve askeri bölgeyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 17.036'dır.

I:204a.

Güzeltepe Mahallesi Üsküdar Ilçesi'nde yer alır. Bahçeli Evler, Yavuztürk, Ferah, Kirazlıtepe ve Havuzbaşı mahal-leleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 11.952'dir.

Güzelyalı Pendik İlçesi'nde semt ve mahalle. Kemiklidere'nin doğusunda yer alır. 1970'lerde banliyö tren istasyonu çevresindeki bir semtken, önce E-5 (D-100) Karayolu'na dek kuzeye doğru genişlemiş, sonra da E-5'in kuzeyinde yayılmıştır. Yakın zamanlarda daha da kuzeye kurulan siteler ve bloklar Esenyalı, doğusuna kurulanlar ise Aydıntepe diye adlandırılmıştır. Mahallenin nüfusu (1990) 5.589'dur.

Güzey, Gülistan (1927, istanbul - 1987, İstanbul) Tiyatro ve sinema oyuncusu. 1943'te Şehir Tiyatroları'nda Nasıl Hoşuna Giderse adlı oyunla sahneye çıktı. Tiyatro çalışmalarının yanı-sıra 1950-1960 arasında birçok filmde başrol oynadı. 1970'lerde TV filmlerinde ve dizilerde rol aldı. 1984'te sanat yaşamını noktaladı.

Güzey, Mustafa Asım II:l42c. Güzide Sabri mad. III:464b, IV339c.

Habbâz Eskiden "ekmekçi" anlamında kullanılan bir söz. Ekmek yapan ve satan esnaf da diğerleri gibi lonca örgütüne bağlıydı. Sarayın ekmek ihtiyacım karşılayan ve kendi aralarında çeşitli sınıflara ayrılan ekmekçilere de "habbâzin-i hassa" adı verilirdi. Bunların ayrıca elekçi, hamurkâr, pişirici gibi adlar taşıyan ustaları da vardı.

Haber Ajansları mad. III:465a. ilgili madde: Haberleşme III:465c

Haberleşme mad. 111465e, VL279c, 289c.

ilgili maddeler: Haber Ajansları III:465a Postacılar VL279c Postaneler VL280b PTT VI:457a Radyo VL293a Telefon VII:241b Televizyon VII:243a Telgraf VIL243c

Habib Karamanı (ö. 1496) III:l67a, 533c, VI:31c, 33b.

Habibler Mahallesi Esenler İlçesi'nde yer alır. Askeri bölge ve Gaziosmanpaşa 11-çesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 2.521' dir.

Habibler Mahallesi Gaziosmanpaşa ilçe merkezinde yer alır. Cebeci, Sultan Çiftliği, Malkoçoğlu mahalleleri ve Esenler İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 5.318'dir.

Habibullah Mazhar VI:32b Hacaduryan, Karekin IIL395c.

Hacaloğlu, Algan (1940, Fındıklı) İnşaat mühendisi ve iktisatçı. Robert Kolej mezunudur. ABD Carnegie-Mellon Üniversitesi'ni bitirdi. İktisat dalında master derecesi aldı. Devlet Planlama Teşkilatı daire başkanlığı yaptı. 19. dönemde (1991-) İstanbul milletvekili seçilerek parlamentoya girdi.

Hacar, M. İlgili madde: Halep Pasajı TTT:497c

Hacegân Osmanlı döneminde devlet dairelerinin yazı işlerinin başındaki, ayrıca defterdarlık, nişancılık gibi önemli görevliler için kullanılan deyim. Ha-cegân-ı divan-ı hümayun da denirdi. Halk arasında efendi, ağa, ev sahibi, reis, tüccar, öğretmen anlamında da kullanılırdı. Devlet görevleri arasında hacegânlığın ne zaman kurulduğu bilinmemekle birlikte, reisülküttab, yeniçeri kâtibi, mznameci, mukabeleci, mukataacı, tezkireciler hacegân-dan sayılıyordu. Hacegânın üst mertebelerinde nişancılık, şıkk-ı evvel, şıkk-ı sani ve şıkk-ı salis defterdarlıkları, reisülküttablık, defter eminli-ği bulunuyordu. Hacegânlıktan vezirliğe terfi edilebilirdi. Önceleri sadece Divan-ı Hümayun dairelerinin ba-şındakilere bu unvan verilmiş, daha sonra ise başka hizmet sahiplerine de rütbe olarak dağıtılmıştı. 18. yy'dan itibaren de devlet merkezi dışındaki bazı hizmet sahiplerine ve vezirlerin maiyetindeki divan efendisi gibi görevlilere de bu rütbe verilmişti.

Hacegî (Hacegîzade) Mescidi II:4l4c. Hacegî Tekkesi II:4l4c. Hacegîler

ilgili madde:

Bedesten Esnafı II:118c Hachette Kitabevi IV:267c.

Hacı Abdullah Lokantası Beyoğlu Par-makkapı'da, Sakızağacı Caddesi üzerinde, eski Hacı Salih Lokantası'nın bulunduğu yerde 1980'lerde açılmış ve geleneksel yemekleriyle bilinen bir lokantadır. Bir zamanların ünlü Abdullah Efendi Lokantası'yla herhangi bir ilişkisi yoktur.

Hacı Ahmed Ağa Çeşmesi Tophane'de, Karabaş Camii civarındaydı. Gümrük ve Tersane Emini Hacı Ahmed Ağa tarafından 1145/1732'de yaptırılmıştı. Kesme taştan ve klasik üsluptaki yapının teknesi zemine gömülmüştü, iki yanında küçük mihrap biçiminde dinlenme yerleri vardı. Kemerinin üzerinde üç buçuk kıtalık tarih beyti bulunuyordu.

Hacı Ahmed Bey Yahşi Beykoz İlçesi' nde, Kanlıca Vapur İskelesi'nin yakınındadır. II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) inşa edilmiştir. Kagir servis katı üzerinde iki ahşap kat, pat-rikum üzerinde ahşap balkonu ve aya-tomolu üst kat balkonu ile eklektik bir yapıdır.

Hacı Ahmed Efendi Çeşmesi Beylerbeyi Sarayı'm geçtikten sonra, Çöp İskelesi'nin karşısındaki bahçe duvarı üzerinde bulunmaktaydı. Banisinin kimliği bilinmiyor. 1239/1823'te yaptırılan çeşme Boğaziçi Köprüsü çevre yolu düzenlemesi sırasında yıktırılmıştır. Kesme taştan inşa edilmiş olan çeşme, üstü namazgah olarak kullanılacak şekilde tasarlanmış, kübik kitleyi yanlardan kuşatan basık kemerli ka-

pılar ve bunları izleyen merdivenlerle fevkani namazgaha çıkış sağlanmıştı. Haznenin ekseninde bulunan asıl çeşmenin sivri kemerli nişi pilastr-lar ile kuşatılmış ve kavisli bir alınlıkla taçlandırılmıştı. Sivri kemerin üzerinde, metni Gaziantepli Aynî'ye (ö. 1837) ait, manzum inşa kitabesi, alınlığın içinde de beyzi bir madalyon ortasında suya ilişkin bir ayet yer alıyordu.

Hacı Ahmed Mescidi Kasımpaşa'da, Karakol Sokağı ile Kuıtoğlu Yokuşu'nun kavşağında, sokak seviyesinden oldukça yüksekte yer alır. 16. yy'da I. Süleyman'ın (Kanuni) hasırcıbaşısı Hacı Ahmed tarafından yaptırılmış, 1992'de yeniden inşa edilircesine onarılarak özgünlüğünü hemen bütünüyle yitirmiştir. Kagir duvarlı, kırma çatılı mescidin dikdörtgen planlı hari-minin batı, doğu ve güney duvarlarında ikişer tane dikdörtgen açıklıklı pencere bulunmaktadır. Doğu yönünde, sonradan eklenen bölüm yer alır. Duvarlar pencere altlarına kadar fayansla kaplanmış, bundan yukarısı ayetlerle ve bitkisel motiflerle bezenmiştir. Kuzey yönündeki fevkani kadınlar mahfili bir çıkma ile genişletilmiş, doğu cephesine bitişik olan minare silindir gövdeli olarak tasarlanmıştır. Mihrap duvarının arkasında naziresi vardır.

Hacı Ahmed Paşa Türbesi mad. IIL467b, II:462a.

Hacı Ahmet Mahallesi Beyoğlu İlçesi' nde yer alır. İstiklal, Küçük Piyale, Su-ruri, Bostan, Bülbül, Yenişehir mahalleleri ve Şişli İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 11.817'dir.

II:221a. Hacı Ali Darülhuffazı II:565c.

Hacı Ali Paşa Camii mad. III:467c, VI:306a.

Hacı Ali Tekkesi Eyüp İlçesi'nde, Oluk-lubayır mevkiinde, Düğmeciler Mahal-lesi'nde, Kara Süleyman Tekkesi Sokağı'nda bulunmaktadır. Nakşibendî tarikatından Arabzade Şeyh el-Hac Ali Niyazi Efendi (ö. 1788) tarafından 1175/176l-62'de tesis edilmiş, 1274/ 1857'de onarım görmüş, Cumhuriyet döneminde ortadan kalkmıştır. Günümüzde tekkenin arsasında mutfağın ocağı, abdest teknesi ve hazire dışında bir şey görülmemektedir. Ayin günü perşembe olan bu kuruluş kaynaklarda "Nakşibendî Hacı Ali Efendi Tekkesi" ve "Oluklubayır Tekkesi" olarak da zikredilmektedir.

Hacı Baba Lokantası Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi ile Meşelik Sokağı'nın kesiştiği köşede bulunan ve her iki tarafa da kapısı açılan bir lokantadır. Terası Aya Triada Kilisesi'ne bakar. Geleneksel yemekleriyle ünlüdür. Yerli müdavimler kadar turistlerin de beğenisini kazanmıştır.

IV:271b.

Hacı Bayram Can Çeşmesi

176

177

Hacı Salih Lokantası

Hacı Bayram Can Çeşmesi Silivrikapı dışında, mezarlıklar arasından geçen bir yolun üzerinde olduğu bilinmektedir. Banisinin kimliği bilinmiyor. 955/1548' de yapılmıştı. Kesme taştan, klasik üslupta, teknesi kırılmış vaziyetteydi.

Hacı Bayram Kaftanî Camii mad. III:468a.

Hacı Bekçi (Kavuklu) III:542b.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi Ayasofya Mey-danı'nda, cadde üzerinde, tarihi sute-razisinin önündedir. Hacı Beşir Ağa (ö. 1746) tarafından 1157/1744'te inşa ettirilmiştir. Cephesi mermerle kaplı olmakla birlikte bunlar yer yer kırılmış ve teknesi yok olmuştur. İki mermer sütun arasında yine mermer kornişlerle çerçevelenmiş aynataşının üzerinde şair Rahmi'nin kaleme aldığı kitabesi mevcuttur.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi Babıâli'de, Hacı Beşir Ağa Camii'nin avlu kapısı bi-tişiğindedir. Banisi Darüssaade Ağası Beşir Ağa'dır (ö. 1746). înşa tarihi 1157/1744'tür. Kesme taştan, klasik üslupta yapılmıştır. Suyu akmamaktadır. Kitabesi Bursalı Seyyid Feyzi Efendi'ye aittir.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi Eyüp'te, Nişanca civarında, Nezir Ağa Çeşmesi Sokağı ile Baba Haydar Camii Sokağı'nın birleştiği yerdedir. Sivri kemer üzerindeki dört satırlık kitabesinden çeşmenin, 1151/1738'de Darüssaade Ağası Hacı Beşir Ağa (ö. 1746) tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Klasik üslupta, yüzü kesme taş ile kaplanmış olan çeşme, haznesi nedeniyle büyüktür. Yapı bugün harap durumdadır.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi Fatih'te, Hafız Paşa Camii ile Kumrulu Mescit arasındaki sokaktaydı. 1158/1745'teinşa edilmiş, banisi Darüssaade Ağası Beşir Ağa'dır. 1330/1912'de Antalya Naibi Abdürrahim Şükrü Efendi tarafından tamir ettirilmişti.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi (Fındıklı) mad. III:468b.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi (Kapalıçarşı) i. III.-468b.

Hacı Beşir Ağa Çeşmesi Kocamustafa-paşa'da, Ali Fakih Camii'nin karşısında, köşe başındadır. I. Mahmud'un darüssaade ağası Hacı Beşir Ağa (ö. 1752) tarafından 1150/1737'de yaptırılmıştır. Kesme taştan, klasik üsluptaki yapının teknesi yok olmuş, suyu kesilmiş, önüne şehir suyunu akıtan ufak bir çeşme eklenmiştir. Sivri kemerinin üzerinde metni şair Yüm-nî'ye ait kitabe taşı vardır.

II:488c, 489a, V:34b.

Hacı Beşir Ağa Darülhadisi ma d.

III.-468c, II:223b.

Hacı Beşir Ağa Külliyesi mad. IIL469c. Hacı Beşir Ağa Sebili mad. III:473a. Hacı Beşir Ağa Tekkesi VII:239b.

Hacı Beşir Ağa Türbesi bak. Eyüb Sultan Külliyesi

Hacı Evhad Külliyesi mad. UL473b, VII:459a.

Hacı Evhaddin Namazgahı VI:43c.

Hacı Evhadettin Mahallesi Fatih İlçe-si'nde yer alır. İmrahor, Hacı Hüseyin Ağa, Abdi Çelebi, Hacı Hamza mahalleleri ve Zeytinburnu İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 12.886'dır.

Hacı Eyübzade Çeşmesi mad. III:475b.

Hacı Halife bak. Abdullah (Kastamonî)

Hacı Halil Efendi Çeşmesi Üsküdar'da, Selamsız Caddesi üzerindedir. Matbah Emini Hacı Halil Efendi tarafından 1119/1707'de yaptırılmıştır. Basık kemerinin altında tas koymaya mahsus iki yuva vardır. Aynataşı kabartma oymalarla süslenmiştir. Yanında hayvanları sulamak için bir yalağı da bulunan tekne molozlarla dolmuştur. İki kitabeden biri yapılışına aittir. Diğer kitabe Bezmiâlem Valide Sultan'ın çeşmeyi 1260/1844'te Çaşnigir Nazenin Usta'nın ruhu için tamir ettirdiğim belirtmektedir.

Hacı Halil Efendi Suyolu VII:351b.

Hacı Halil Mescidi mad. 111475e.

Hacı Hamza Mahallesi Fatih İlçesi'nde yer alır. Cambaziye, Ali Fakih, Abdi Çelebi, Hacı Evhadettin mahalleleri ve Zeytinburnu İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 9.884'tür.

Hacı Hamza Mescidi Kocamustafapa-şa'da, Mektep Sokağı ile Hacı Piri Sokağı'nın arasındaki arsada yer almaktadır. Banisi debbağ ustalarından Hacı Hamza'dır (ö.1579). Caminin ha-ziresinde yer alan ve baninin mezarı ile karıştırılan mezar, devrinin meşhur şeyhlerinden Şeyh Hamza'ya aittir. Mimar Sinan'ın sakıflı camilerindendir. Zaman içindeki tamirlerle özgün durumunu yitirmiştir. Moloz taştan inşa edilen yapı bir sıra kirpi saçak üzerine kiremit çatıyla örtülüdür. 19. yy' da yenilendiği anlaşılan caminin batı ve mihrap duvarında ikişer tane ince uzun, sağır yay kemerler içine alınmış, pencereleri bulunmaktadır. Eski haliyle tahta kaplamalı bir bölüm olan son cemaat yeri ve yuvarlak bir niş şeklindeki mihrabı bulunan harim kısmı, günümüzde tamamen yenilenmiş, kuzey cephesine betondan iki katlı bir son cemaat yeri eklenmiştir. Kuzeybatı köşesinde camiye bitişik taştan inşa edilen güdük minarenin kaidesi beşgen, kalın gövdesi on iki köşeli, şerefe altı düzdür. Caminin mihrap duvarının önünde hazire yer alır.