A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Hacı Harutyun III:113c.

Hacı Hasan Efendi Çeşmesi mad. III:476b.

Hacı Hasan Sokağı Sarnıcı VII:554a.

Hacı Hasanzade Mescidi mad. III:476c, VII:554a.

Hacı Hesna Hatun Mahallesi Üsküdar İlçesi'nde yer alır. Kuzguncuk, İca-diye, Selami Ali, Solak Sinan, Selman Ağa mahalleleri ve İstanbul Boğazı'y-la çevrilidir. Nüfusu (1990) 6.277'dir.

Hacı Hüseyin Ağa Mahallesi Fatih İlçesi'nde yer alır. İmrahor, Hacı Evhadettin, Abdi Çelebi, Koca Mustafa Paşa, Sancaktar Hayrettin mahalleleri ve Marmara Denizi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 5.226'dır.

Hacı Hüseyin Ağa Mescidi bak. Arap-kapısı Mescidi ve Tekkesi

Hacı Hüseyin Bağı Köşkü bak. Ihlamur Kasrı

Hacı Hüseyin Paşa Köşkü III:179c. Hacı Hüseyin Paşa Sebili IV:447a. Hacı Hüsrev Camii mad. III:477a.

Hacı Hüsrev Mahallesi bak. İstiklal Mahallesi (Beyoğlu)

Hacı İbrahim Çeşmesi Mevlanakapı'da, Evliya Camii ile Yayla Camii arasındadır. Banisinin kimliği bilinmiyor. 11497 1736'da yaptırılmıştır. İlk şeklini tamamıyla yitirmiştir. İşlemeli aynataşı ve kitabesi yerinde durmaktadır. Teknesi mevcut değildir.

Hacı İbrahim ve Salih Biraderler

II:318b.

İlgili madde: Vefa Bozacısı VII:373a

Hacı İlyas Mescidi Fatih İlçesi'nde, Sarı-güzel Caddesi'ndeydi. Yapım tarihi bilinmemektedir. Banisi Hacı İlyas Çelebi olup, Mimar Sinan'ın eseridir. Cami, medrese, mektep ve çeşmeden müteşekkil olan külliyenin hiçbir parçası günümüze ulaşmamıştır.

Hacı İlyas Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Eğ-rikapı'da, II. Mehmed (Fatih) dönemine ait Yatağan Camii'nin içinde faaliyet gösteren bu tekkenin kuruluş tarihi tespit edilememektedir. Hacı İlyas adında bir hayır sahibinin faaliyete geçirdiği tahmin edilebilen tekkenin Hamdullah Efendi adındaki postnişini, Saliha Sultan'ın (ö. 1843) 1249/1834' teki düğününe davetli Gülşenî ve Bay-ramî ^şeyhleri arasında zikredilmektedir. Âsitâne (1840) ile Mecmua-i Tekâ-yâ'da (1889) ise Kadirîliğe bağlı olarak gösterilmiş, ayin günü perşembe olarak verilmiştir.

Hacı İvaz Mescidi Fatih İlçesi'nde, Sarıgü-zel'de, Dibek Caddesi'nde bulunuyordu. "Ayvaz Kasap Mescidi" de denilen mescit 20. yy'ın başlarında yanmış, bir süre harap durumda kaldıktan sonra kalıntıları ortadan kaldırılmıştır.

Hacı Kadın IV:69c.

Hacı Kadın Camii mad. III:477b.

Hacı Kadın Hamamı Fatih İlçesi'nde, Samatya'da, Hacı Kadın Camii'nin yanındadır. Bir çifte hamam olan yapının erkekler kısmının soyunmalığı çok yenidir. Dört kalın destekle taşınan

şirvanlı ve ortası havuzlu soyunma-lık dar bir kapıyla ılıklığa açılmaktadır. Sağda dikdörtgen planlı iki halveti ve solda usturalığı bulunan dört bölümlü ılıklığın ardından kare planlı on bir kurnalı sıcaklık gelmektedir. Ortasında göbektaşı ve halvetleri bulunmayan sıcaklığın üzerini fanuslu büyük bir kubbe örtmektedir. Hamam halen çift taraflı olarak çalışmaktadır.

Hacı Kadın Mahallesi Eminönü İlçesi'nde yer alır. Yavuz Sinan, Hoca Gı-yasettin, Molla Hüsrev mahalleleri ve Fatih İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 377'dir.

Hacı Kadın Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Kocamustafapaşa-Samatya arasında, Ali Fakih Mahallesi'nde, Hacı Kadın Caddesi'nde bulunmaktaydı. Vezir İskender Paşa'nın kızı Mihrişah Hatun (ö. 1540) tarafından 934/1527'de yaptırılmış bir Halvetî-Sünbülî tekkesiydi. Ayin günü Âsitâne'de (1840) pazar, Mecmua-i Tekâyâ'da. (1889) perşembe olarak verilen tekke tamamen ortadan kalkmış bulunmaktadır.

Hacı Kaptan Yahşi Beykoz İlçesi'nde, Paşabahçe'de, eski vapur iskelesinin yakınındadır. Art nouveau stilinde, ahşap bağdadi yapısı ile dikkati çeker. Giriş merdiveni ve üzerindeki gömme balkon, üçerli bitişik pencereleri ve dik semer kiremitli damı karakteristik unsurlarıdır.

Hacı Kemaleddin Camii VL359a. Hacı Köçek Camii I:l4c. Hacı Köçek Hamamı bak. Sultan Hamamı Hacı Küçük Camisi VI:65c.

Hacı Mahmud Ağa Tekkesi Zeytinburnu İlçesi'nde, Merkez Efendi Mahallesi'nde, Yenikapı Mevlevîhanesi'ne giden Mevlevihane Caddesi'nde bulunmaktadır. II. Bayezid döneminde (1481-1512) Hacı Mahmud Ağa adında bir hayır sahibi tarafından mescit olarak inşa edilen yapı 1291/1874'te Halvetî-liğin Şabanî kolundan Şeyh Salih Sa-laheddin Efendi tarafından tekkeye dönüştürülmüştür. Ayin günü cuma olan tekkenin, 19. yy'ın ikinci yarısında, muhtemelen 1874'te yenilendiği anlaşılan yapılan Cumhuriyet döneminde harap olmuş, günümüze kagir duvarlı, ahşap çatılı mescit-tevhid-haneden bazı duvar kalıntıları ile ahşap harem-selamlık kanadının yıkıntıları ve bir-iki mezarı içiren küçük haziresi ulaşabilmiştir.

Hacı Mahmud Çeşmesi Beyazıt'ta, Bayezid Medresesi'nin önünde, cadde üzerinde bulunuyordu. Banisinin kimliği bilinmiyor. Meydan düzenlemeleri sırasında yok olmuştur. Yapım tarihi 1115/1703'tü.

Hacı Mahmud Efendi Tekkesi bak. Başçı Mescidi, Tekkesi ve Çeşmesi

Hacı Mehmed Ağa Çeşmesi mad.

III:477b.

Hacı Mehmed Çeşmesi Cibali ile Kü-çükmustafapaşa arasında, Kandiligü-zel Camii yakmındaydı. Banisinin kimliği bilinmiyor. Il60/1747'de inşa edilmiştir.

Hacı Mimi Mahallesi Beyoğlu İlçesi'nde yer alır. Şahkulu, Tomtom, Firuz Ağa, Kılıç Ali Paşa, Kemankeş, Müeyyetza-de ve Bereketzade mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 2.64l'dir.

II:221a.

Hacı Mimi Mescidi "Karanlık Mescit" olarak da anılan yapı Beyoğlu'nda, Hacı Mimi Sokağı'ndadır. Hacı Mimi tarafından 16. yy'da yaptırılan mescidin 1958'de çekilen fotoğraflarına göre örtüsü ve duvarlarının büyük bir bölümü yıkılmıştı. Ancak, sivri hafifletme kemerlerinin altındaki taş söve-li ve lokma parmaklıklı pencereler ve bunların üstünde 19. yy'daki onarımlarına işaret eden sivri kemerler duruyordu. Mescit daha sonra büyük bir kısmı betonarme olarak yenilenmiştir. Çift meyilli çatısının ortasında, sekizgen kasnağının etrafında sivri kemerli bir pencere kuşağı bulunan kurşun kaplı bir kubbe yer almaktadır. Kareye yakın dikdörtgen planlı caminin mihrap ekseni üzerindeki kapısından küçük son cemaat yerine girilir. Harim mekânının kuzeyinde, ortasında dikdörtgen bir çıkma yapan betonarme mahfil bulunur. Üç sıra mukar-naslı mihrabı özgündür. Kuzeybatısındaki minare, yapı kütlesinin içinden çıkar.

Hacı Mustafa Ağa Çayhanesi II:482a.

Hacı Mustafa Ağa Çeşmesi Mahmud Paşa Camii'nin avlusuna Nuruosma-niye tarafından girerken sağda yer alıyordu. 1025/l6l6'da yapılmıştı. Klasik üslupta, kesme taştan ve mermerden bir çeşmeydi. Kemerinin altında bir hadisin ve bunun altında da Ha-şimî'nin bir kitabesinin bulunduğu bilinmektedir.

Hacı Mustafa Bey Yalısı Beykoz İlçesi'nde, Beykoz Koyu'nun güney kıyı-sındaydı. 19. yy yapısı olan bina 1992' de tamamen yıktırılmıştır. Neoklasik üsluptan izler taşıyan yalı 560 m2'lik temel alanına sahipti. İç planı iddiasız olmakla beraber tezyinatta Batı etkisi görülüyordu. Merdivenler çok rastlanan torna işi, duvarlar bağdadi, pencereler ise çift kaval tarzındaydı. Yalının iki tarafındaki kagir binalardan biri Subaşı Suyu deposu olarak, diğeri ise Mustafa Bey'in ağabeyi Mehmed Bey için yaptırılmış, bu nedenle kimi zaman Mehmed Bey Yalısı olarak anılmıştır.

Hacı Mustafa Çeşmesi Fatih'te, Kıztaşı Caddesi üzerinde, apartmanlar arasında sıkışmış vaziyettedir. 1202/1787'de yapılmıştır. Mermer kaplı yuvarlak bir cephesi vardır. Teknesi doldurulmuş,

lülesi koparılmış ve setleri tahrip edilmiştir. İki yandaki mermer sütunları birleştiren kornişin üstünde yine yuvarlak bir satıh üzerine yazılmış dört beyitlik kitabesi durmaktadır.

Hacı Mustafa Çeşmesi Mevlanakapı ile Silivrikapı arasında, Yayla'da, Seyyid Ömer Camii'nin karşısındaydı. Sipahi Kethüdası Hacı Mustafa Ağa tarafından 1122/1710'da yaptırılmıştı.

Hacı Osman Bayırı IIL384c, VII:200b. Hacı Ömer Mescidi mad. III:478a.

Hacı Paşa Camii Üsküdar'da bulunduğu bilinen bu yapıdan günümüze hiçbir iz ulaşmamıştır. Banisi olan Hacı Ahmed Paşa îsfandiyaroğullarından, Şemsi Ahmed Paşa'nın (ö. 1580) akrabasıdır. Cami Tezkiretü 'l-Bünyan ve Tez-kiretü'l-Ebniye'de Mimar Sinan'ın eseri olarak gösterilmekte, Hacı Paşa ya da Elhac Paşa Mescidi olarak da adı geçmektedir. Evliya Çelebi Üsküdar' daki mescitleri sayarken Hacı Paşa Camii'nin bu bölgedeki en geride kalan mescit olduğunu söyler. Hadîka'da yapının adı geçmemektedir.

Hacı Pirî (ö. 1630) IV:369c, 373a. Hacı Pirî Camii bak. Kadirîhane Tekkesi

Hacı Raşid Efendi Camii bak. Küçük Efendi Tekkesi

Hacı Receb Mescidi III:311a.

Hacı Reşid'in Çayhanesi 19. yy'ın sonu ile 20. yy'ın başında Direklerarası'mn ünlü çayevi. Dönemin edebiyatçıları, külhani edipler, İstanbul'un ilginç tipleri, Andelip (Faik Esad) gibi içki düşkünleri burada buluşurlardı. Burada İstanbul'a özgü fıkralar anlatılır, taklitler yapılır, şiirler okunur, eleştirilirdi. Çayhane sahibi Hacı Reşid ufak tefek esmer, yalınkat sarığının arasına daima bir çiçek iliştiren, şiir düşkünü, kültürlü bir insandı. Çayhanesinde bütün gazeteleri bulundururdu. II. Abdülhamid karşıtlarının buluşup görüştükleri çayhaneye hafiyeler uğramazlardı. II. Meşrutiyet'! izleyen yıllarda Hacı Reşid ölünce çayhaneyi Mersin Efendi işletmeye başlamıştı.

II:481c.

Hacı Salih Lokantası Uzun yıllar Beyoğlu Parmakkapı'da Sakızağacı Caddesi'nde faaliyet gösterdikten sonra, 1980'lerin ikinci yarısında İstiklal Cad-desi'ndeki Anadolu Pasajı'na taşınmış olan ve geleneksel yemekleriyle tanınmış lokanta. Ünlü Abdullah Efendi Lo-kantası'ndan yetişmiş olan Hacı Salih Bey'in bu lokantası, bir dönem için aynı firma adıyla konserve yemekler, reçel ve turşular da imal etmekteydi. Lokanta Anadolu Pasajı'na geçtikten sonra eski rağbeti bulamamıştır. Sadece öğle servisi yapmaktadır. Hacı Salih'in eski yerinde ise bugün Hacı Abdullah adlı bir başka geleneksel lokanta bulunmaktadır.

Hacı Selim Ağa Kütüphanesi 178

179

Hale Opereti

VI:9b.

Hacı Selim Ağa Kütüphanesi mad. IIl:478b.

Hacı Seyyid Ağa Çeşmesi VL340b. Hacı Tehniyesi mad. 111:4 79a. Hacı Yakub Kazdal Camii I:533c.

Hacı Yusuf Ağa Çeşmesi Fatih İlçesi'nde, Aksaray'da, Atatürk Bulvarı yakınında, Oruç Gazi (İsmail Efendi) Camii'nin karşısında bulunuyordu. Cami ve çeşme ortadan kaldırılmıştır. Çeşme klasik üslupta, kesme taştan inşa edilmişti. Kemerin üzerinde yer alan kitabede, Yeniçeri Ocağı serbevvabı Hacı Yusuf Ağa tarafından ölen oğlu Mehmed Ağa'nın ruhu için 1125/1713'te yaptırıldığı yazılıydı.

Hacıbekir mad. IIL479c, I:159c, 542c, IV:271a, 455c, V:224a.

Hacıbekir, Ali Muhiddin IIL480a. Hacıbekirzade Köşkü II:409a.

Hacıhüsrev mad. IIl-ASOc, II:5l4a. İlgili madde:

Çingeneler II:514a Hacdı Köyü L99c. Hacıyanopulos, Vasıl II:523c. Hacopulo Ham V:275a. Hacopulo, Kiryako III:481a, IV:95c. Hacopulo Köşkü mad. IIL481a.

Hacopulo Pasajı mad. IIL481c, II:2l6b, IV:269b, VI:129a, 226a.

Hacopulos, Aleksandros (1911, istanbul - ?, ?) Eğitimci. İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu'nu bitirdi. Fener Rum Kız Lisesi müdürlüğü yaptı. 10-11. dönem (1954-1960) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

I:215a, VI:368a.

Haç (Surp) Kilisesi (Üsküdar) mad. IIL482C, L533c, III:184b.

Haçadur (Kalemkâr) IV:395a. Haçaduryan, Arto II:387c. Haçaduryan, Dikran IL387c.

Haçaduryan, Karekin mad. III: 483a, IV:400c.

Haçlı Anıt II:483a.

Haçh Seferleri mad. IIL483a, I:182b,

271b, II:437a, V:138c, VI:252c. İlgili madde: Latin İmparatorluğu V:197a

Hadaik-i Hassa Saray bahçeleri. Saray içinde ve saray dışında olmak üzere iki kısımdı. Saray dışı bahçelerin baş-lıcaları şunlardı: Kadıköy Bağı, Davut-paşa, Beşiktaş, İskender Çelebi, Arna-vutköyü, Bebek, Emirgûne, Kalender, Büyükdere, Tokat, Sultaniye, Paşa-bahçesi, Çubuklu, Kandilli, İstavroz, Üsküdar, Ayazma, Salacak, Haydarpaşa, Fenerbahçe, Florya, Halkalı, Topçular, Vidos, Alibeyköyü, Kâğıthane, Karaağaç ve Hasköy.

Haddehane I:353b. Haddeler, Ari V:303a. Haddeler, Rober V:303a.

Hadım Hasan Paşa Medresesi mad. III:489a.

Hadım İbrahim Paşa Camii mad. III:490b.

Hadım İbrahim Paşa Mescidi ve Medresesi bak. Esekapı Mescidi ve Medresesi

Hadımağası bak. Haremağası Hadımköy Büyükçekmece Gölü'nün kuzeybatı dolaylarına düşen, Çatalca 11-çesi'ne bağlı bucak. 1990 sayımına göre nüfusu 6.700 dolayındadır. Merkez köyünün adı da Hadımköy'dür ve burada 1. Zırhlı Tümen Karargâhı yer almaktadır. Bucak merkezinde demiryolu istasyonu bulunduğundan Hadımköy daha çok Halkalı ve Küçükçekmece ile irtibatlıdır. II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'nin ünlü Çatalca savunma hattının önemli mevzilerinden birisi olan Hadımköy'den Trakya'daki birliklere asker, mühimmat ve erzak sevkıyatı yapılırdı. Bugün de Hadımköy ve çevresindeki Çakmaklı, Ömerli, Hoşdere vb yöreler askeri bölge kapsamına girmektedir.

IL228b.

Hadımköy Askeri Hastanesi 1890'da inşa edildi. Balkan Savaşı'ndaki kolera ve tifüs salgınlarında kullanıldı, aynı zamanda bir tahliye hastanesi görevi yaptı. Savaş bitince hastane boşaltıldı. L Dünya Savaşı'nda yeniden faaliyete geçirildi. Çanakkale savaşları sırasında 2. ve 5. orduların sıhhi desteğini sağladı. Mütareke'de Fransızlar tarafından işgal edildi. 1923'te 100 yatakla yeniden hizmete sokuldu. 1928' de büyük bölümü yandı. 1938'de onarılarak II. Dünya Savaşı'nda 200 yataklı kadrosu ile hizmet verdi.

Hadi Semi Bey Yalısı Üsküdar İlçesi'nde, Kandilli-Göksu caddesindedir. Geleneksel üslupta, ahşap/bağdadi bir yapıdır. İlk binası 18. yy'm sonlarında iki İngiliz hekim tarafından yaptırılmış, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Atinalı armatör Likardopulos'a geçmiştir. 1959-1960'ta yapılan restorasyon sırasında harem bölümü yıktırılmış, limonluk yüzme havuzuna dönüştürülmüş, ci-hannüma kaldırılmış, çatıya Marsilya kiremitleri döşenmiştir. Bahçesindeki çeşme, 1826'da yapılmıştır.

Hadi, Sevinç IL188a. İlgili madde-.

Milli Reasürans Kompleksi V:464a Hadi, Şandor II: 188a. ilgili madde-. Milli Reasürans Kompleksi V:464a

Hadîkatü'l-Cevâmi I:36a, 121a,

II:118b, 375c, 383c, 391c, III:123c, 234b, IV:5a, 5c, 7c, V:7c, VI:225c,

489b, 489c, VII:334b, 443c, 538c, 542c, 558c.

ilgili madde:

Hüseyin Ayvansarayî IV: 1 07a Hadiye Fahriye Hanım VI:6a.

Hadrianus II:180b, 259a, 319a, Vla, VI:34la.

Hadrianus I (Papa) III:l46a.

Hadrianus Kemeri bak. Bozdoğan Kemeri

Hadrianus Suyolu III:525a.

Hafız Ahmed Ağa Meydan Çeşmesi

mad. 111491e.

Hafız Ahmed Paşa Çeşmesi mad:

Hafız Ahmed Paşa Külliyesi ma d.

IH:492a.

Hafız Ahmed Paşa Yalısı Üsküdar İlçesi'nde, Kuzguncuk'tadır. Köprülü-zade Hafız Ahmed Paşa vakfına dahildir. 1880-1890'larda yapılmıştır. Klasik, Türk mimari üslubunun bir örneğidir.

Hafız Baba IV: 14e.

Hafız Burhan bak. Sesyılmaz, Burhan

Hafız Efendi (19. yy) Sohbetine doyulmayan İstanbul efendilerindendi. Zengin olmayan ve Beyazıt'taki Kâğıtçılar Çarşısı'nda tavuk taşlığı, ciğeri satarak geçimini sağlayan Hafız Efendi, İstanbul'un orta sınıf halkının düzenlediği ve "hayındım geceleri" denen helva sohbetlerine çağrılırdı. İnceliği, güzel konuşması, her konuya uygun bir fıkra bulup anlatması, eski deyimle, "fıkra-gû" olması nedeniyle nerede bir sohbet düzenlen-se "Hafız Efendi'siz hayındım gecesi olmaz" denir, mutlaka davet edilirdi.

Hafız Efendi (ö. 1890, Hacı) V:36la. Hafız Kumral II:396b.

Hafız Post (?, İstanbul - 1694, İstanbul) Besteci, tanburi, hattat, şair. Asıl adı Mehnıed'dir. Türk musikisi tarihine Hafız Post adıyla geçmiştir. Şair Na-ilî'nin himayesinde yetişti. Halvetî tarikatına girdi. Tophaneli Mahmud Efen-di'den hat, Kasımpaşalı Osman Efen-di'den musiki öğrendi. Şiirlerine tezkirelerde rastlanır. Büyük beste şekillerinden şarkılara kadar dini ve dindışı hemen bütün şekillerde 1.000'i aşkın eser bestelediyse de bunlardan pek azı günümüze ulaşabildi. Türk musikisinin en eski örnekleri arasında yer alan güçlü eserleriyle musikide bir Osmanlı (İstanbul) üslubu oluşmasında en çok payı bulunan öncü bestecilerdendir. Hazırladığı güfte mecmuası da Türk musikisinin en eski yazılı kaynaklarından biri olması yönünden büyük değer taşır.

I:44a, II:107a, V:523b, 527c. Hafld (Kemençeci) III: 4a. Hâfir Türbesi mad. UL493b, VI:405c.

Hafiyelik mad. IIL493b. Hafsa Sultan (ö. 1534) ilgili madde:

Haseki Hafsa Sultan Türbesi IV: 3c Hafsa Sultan (ö. 1538) VLSOOc.

Hafsa Sultan Türbesi bak. Sultan Selim Külliyesi

Hafta Haftalık edebiyat dergisi. 1882-1883 yıllarında yayımlandı. Sahibi Mihran, muharriri Ş. Sami'ydi.

Haftalık Resimli İstanbul 1909'da 12 sayı yayımlandı. Sorumlu müdürü Mustafa Refik'ti.

Hagiobazazi VII:496b.

Hagios Mokios V292a.

Hagop (Surp) Kilisesi Fatih İlçesi'nde, Altımermer'de, Kırımlı Aziz Soka-ğı'nda, no. 16'dadır. Başı kesilen Aziz Hagop'a ithaf edilen kilisenin ilk inşası hakkında tam bir bilgi mevcut değildir. Ancak 19. yy'dan önce olduğu sanılmaktadır. Patrik Hagop Se-ropyan döneminde ahşap haliyle onarılarak 1858'de tekrar ibadete açılmıştır. Saraf Parseğ İstanbulluyan'ın da maddi desteği ile tüm bina kompleksi ile (okul, vb) yeniden kagir olarak inşa edildi. Yeni kilisenin ibadete açılışı 28 Aralık 1899 günü Patrik I. Horen Aşıkyan tarafından yapıldı.

III: 184a.

Hagop (Surp) Şapeli V21a. Hagop (Surp) Yetimhanesi IV:452c.

Hagopos IH Seropyan (Baladı) IV:549a.

Hagopyan, Aleksan VII:135c. Hagopyan, Boğos III: 183a. Hagopyan, Hovhannes IV:552c. Hagopyan, Mikhayel IV:552c.

Haham Ağa (1829, ? - 1883, İstanbul) Bestekâr. Asıl adı Avraın Mandil'dir. ilk müzik derslerini bir hanende olan babasından aldı. Aynı zamanda Hasköy Sinogoğu'nun hahamı olan babası ölünce onun yerine 1849'da hahamlığa getirildi. Dönemin müzik ustaları Dellalzade İsmail Efendi, Haşim Bey ve Şeyh Ataullah Efendi'den yararlandı. Özellikle Galata Mevlevîtıanesi'n-deki ayinlere katılırdı. Dini ve dindışı eserler vermesine karşın bunlardan çok azı günümüze ulaşabilmiştir.

Hahambaşı Evi Hasköy'de bulunan, S. H. Eldem'in tespit ettiği 18. yy yapısı konak. Hiçbir dönemde bu yörede hahambaşı makamı bulunmadığından, yapının Hasköylü bir hahama ait olduğu düşünülmelidir. Konak, Yahudi seçkinlerine ait diğer ahşap konaklarla birlikte 1950 sonrasında yıkılmıştır. Karnıyarık planı, dikdörtgen bir sofa ile dört köşede odalardan oluşuyordu. Sofanın kısa cepheleri pencereliydi. Yan cephedeki giriş kapısının hemen karşısında, üst kata çıkan merdiven bulunmaktaydı. Böylelikle evin

içine girmeden üst katta ayin ve tören yapılan mekâna ulaşılabilmekteydi. Giriş katındaki sofadan da konağın arkasındaki bahçe ve teraslara geçiliyordu. Üst kattaki sofanın karşılıklı geniş cephelerinde saat, çeşme, lambalık, yüklük, dolap ve merdiven gibi elemanların yerleştirilmesinde simetrik bir düzen aranmıştı. Merdiven kapısı ve çeşme üzerinde İbranice kitabeler bulunuyordu. Konağın önemli bir özelliği, üst kat odalarının üçünde, nişler içine yapılmış duvar resimleriydi. 18. j}' zevkini yansıtan bu bahçe manzaralarının yapıdan biraz daha yeni olduğu anlaşılmaktadır.

IVlOc. Hahambaşıhk mad. III:494b, VII:405b.

Hak Günlük siyasi gazete. 1912'de yayımlandı. Sahibi ve sorumlu müdürü Mahmud Cemil'di.

Hakanî (?, İstanbul - 1606, İstanbul) Divan şairi. Sadrazam Ayaş Paşa'mn soyundan geldiği için Hakanî Mehmed Bey diye de anılırdı. Çeşitli memuru-yetlerde bulunmuş ve Hz Muham-med'in cismani görünüşünü tahayyü-len tasvir eden Hilye-i Hakanî adlı mesnevisiyle tanınmıştır. Mezarı Edir-nekapı'da Mihrimah Sultan Külliye-si'nin haziresindedir.

Hakayddi'l-Vekayi Günlük gazete. 2 Eylül 1870-20 Şubat 1872 tarihleri arasında 800 sayı yayımlandı. Sahibi Rüş-dü ve Filib'di.

Hakgüder, Alaeddin Vl69b.

Hâkî Baba Tekkesi Eyüp İlçesi'nde, Bül-bülderesi'nde, İslam Bey Mahallesi'n-de, Evlice Baba Mescidi Sokağı'nda, Evlice Baba Mescidi ve Tekkesi'nin karşısında bulunmaktadır. 18. yy'ın sonlarında Kadirîliğe bağlı Şeyh Ab-dülkadir Hâkî Efendi tarafından kurulmuş, 1310/1892-93'te yine aynı tarikattan Şeyh Mehmed Sadeddin Efendi tarafından ihya edilmiştir. Tekkenin son postnişini Şeyh Hafız Hüseyin Naz-mi Efendi (Ceylan) son dönemde, Kadirîliğin yamsıra diğer birçok tarikatın zikir usullerini ve tekke teşrifatını genç kuşaklara aktaran, İstanbul işgal altındayken, babası ile birlikte Milli Mücadele'ye yardım faaliyetlerinde bulunmuş bir kişiydi. "Maruf Baba" adıyla da tanınan ve ayin günü cuma olan Hâkî Baba Tekkesi'nin tevhid-hanesi Cumhuriyet döneminde bakımsızlıktan çökmüş, harap durumdaki harem dairesinde Şeyh H. Nazmi Ceylan ikamet etmiş, vefatında tekkenin küçük haziresine gömülmüş ve üzerine mensupları tarafından bir türbe inşa edilmiştir.

Hakikîzade Tekkesi (Eğrikapı) ilgili madde:

Sinanîlik VII:6a Hâkim Efendi VI:155a. Hak-İş IV:287b, VT:525c.

Hakkâklar Çarşısı I:279a, II:476a, III:495c, VI: 17a.

Hakkâkkk mad. lH:495b, IV:395b, VI: 17a.

Hakkı (Bıçakçızade) VII:328c. Hakkı (Miskyağcı) VLl47c. Hakkı Bey (Hafız) VI: 188a. Hakkı Bey Konağı IV:155b. Hakkı Dede (ö. 1903) VII:113b. Hakkı Efendi (ö. 1916, Siyahı) II:122b. Hakkı Şinasi Paşa I:549a. Hakkı Tahsin IIL276a.

Hakkı Tarık Us Kütüphanesi mad. IIL496a, II:93c, VI:406c.

İlgili madde:

Us, Hakkı Tarık VII:327b Hakkîlik ilgili madde:

Celvetîlik II:394b Haktanır, Galip VII:376a. Halaçyan Efendi V346b. Halas Vapuru mad. IIL496b.