A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Ve onda bir mikdarındci «devlet arazi vergisi» alınıp bütün idaresi «kazıunnaya palata» denilen defterdarlığa tâbi tutuldu. Evvelce ²⁰⁷

memurların zeametleri «mülk», ahalinin hususî yerleri «emlâk» tesmiye edilirdi. «Mülk» 1er vergiden muaftı. 1881 kanunu ile «mülk» lex de «emlâk» ile bir sayılıp her ikisinden de vergi alındı. Umumiyetle

Türkistanda büyük mülk sahipleri yoktu. Yalnız Khıyva haninin baş-

veziri Mehmed Niyaz Bay in 1200 hektar kadar topağı vardı, elinden ahmp orada şimdiki «Törkül» şehri yapıldı ve kendisine yalnız 50 hektar yer bırakıldı. Türkistanda gayet zengin vakıf yerleri ve mülkler vardı. Ruslar bunları da yavaş yavaş hükümet eline geçirmek yoluna girdiler. Bunlara da birden el koymadılar. Zekât vergisi yerine «tanığa» usulü (rusça: «promıslovoy rtalog») tatbik ettiler. Başlangıçta ahali bu kapalı vergiden habersizdi. Yavaş yaVaş o da kendisini hissettirmeğe başladı. Açık vergi de yavaşça arttırıldı. Eski Moğol ve Özbek hanları zamanında göçebelerden alınan vergi (kobçur) 100 baş hayvandan 1 baV (% 1) idiyse de, sonradan Bukhara ve Khokand

hanları bunu bazan zekât adıyla % 2 1/2 a çıkarıyorlardı. Ruslar bunu, 1 822 kanunu ile, sahrada ancak yüzde bir olarak alır çldular. Bununla Ruslar sahra ahalisini kendilerine celbediyorlardı. Türkistanm lamamyiie işgalinden sonra Ruslar (1868 yılında) bunu değiştirip, çadır basma 3 ruble, 1886 dan sonra 4 ruble tâyin etiler. Bundan dolayı Ruslar, Türkistan halk şiirlerinde, kötü niyetlerini her zaman gizli tutup yavaş yavaş meydana çıkaran namerd insanlar olarak tasvir edilmişlerdir.

Türkistanda Rusların yerleştirdikleri tertibatın en Yeni Avrupa mühim cihetleri; Avrupa usulünde nakliyat, de- Miiesseseleri miryolları, eski şehirler yânında yeni usul ticaret ve kolonileri, telgraf ve posta, maliye teşkilâtı, ban-