A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

ilk basımında İçtimaî ve fikrî hayata aiİ bm.bMaer'^n.h^ büyü

müş olması dolay isiyle taypdilmişti, onlar bu yeni basımda (a. 440-42, 4 3~7^X)

tekrar yerlerine konmuştur. Diğer bazı ulak ilâveler ve yeni bibliyografya kayit- lori | ] içine alınmıştır.

Biz “Türkistan„ tabirini Hazar Denizinden ve aşağı EdiVden Çin Sed- diııe kadar uzanarTieEmîT Doğutiirkleri manasında kullanmıştık. B^TtâbıTPröf. '^■!einow ve Dr. OIzscha tarafından 1942 de intişar eden “Türkistan,, kitabında da bu manada kullanılmıştır. Ayni 1942 yılında bize bazı münevver hemşehrilerimiz hırsça ‘ ıstan,, edatı yerine tiirkçe “iî„ kelimesini alarak Doğutürkleri manasında Türkili,, tâbirini ihtiyar etmeyi, “Türkistan,, kelimesini de bunun mura- uifi olarak kullanmayı, bilhassa bu ülkenin güney kısımlarına itlak etmeyi tekli1 ettiler. Ayni zevat bana bu “Türkili,, tâbirinin daha 1917 yılında Ferğane’de Asur Ali Zahiri ile Salioğlu Pulat⁹m neşrettiği “İl Bayrağı,, gazetesinde ve Taşkenttc l\I ehmet Emin Efendizade ile Şakircan RahimV nin yayınladığı “Türkili,, ğazete- :nnde Uluğ-Türkistan,, manasında kullanılmış olduğunu da hatırlattılar (1). Biz ele bu fikri kabul ederek kitabımızın unvanını “Bugünkü Türkili (Türkistan) \ e yakın tarihi,, şeklinde değiştirdik; keza bu “ili,, kelimesini .Kazak, Türkmen, Başkurt ve Tatar gibi uruğ isimlerine de ekîiyerek kullandık.

Bugün haritalarda hep rusça isimleri ile geçen coğrafî mevkiler bu eserde ve haritada yerli ahalinin dilinde kullanılan ve tarihlerde maruf yerli isimleri ile kaydedilmiş, rusçaîan parantez içinde yazılmıştır. Keza Ruslarca Kazaîinsk, Ak- molinsk, Aktiubinsk, şeklinde “ski,, edatiyîe yahut “zaili,, şeklinde “ötesi,, manasında “za„ ile'yazılan rusça isimler türkçe adlariyle Qazalı, Aqmola, ve Aq- nihe “1 ersky İle,, şekillerinde yazılmıştır. Rusça isimler, mesela Prjivalski, Ver- nıy yeri ilerce kullanılmaz. Yerli isimlerden “Ceti tam,, (2) “Qızılsu„ ve “Bağlan„ eıhi bazıları yerli ahalice de kısmen bırakılarak rusçaîan olan .“Semipal at „ “Kras- novodsk,, ve “Zvernıy„ kullanmağa başlamış olanlarını da biz kitabımıza ve haritamıza aldık. Kâşiflerin ismi olan coğrafî isimleri, bilhassa yerli isim malûm değilse edebiyatımıza almak gerekir; fakat siyasî mülahazalarla yerlilerini atarak büyüklerinin isimleriyle adlandırılan dağ ve zirve isimlerinin yerlilerini al- chk (3). Rus haritalarına “kol,, (göl) kelimesi, “İle,, gibi isimler “kul,, ve “İli,, şeklinde yazılmışsa da biz bu nevi isimlerin tesbıtinde Kazak-Kırğız, Türkmen ve Özbeklerin telâffuzlarını ve tarihî eserleri esas edindik. Bu cihetten eserimiz bazılarınca dünya haritalarında tersim olunan bir ülke yerine, coğrafî mevkileri muhayyel isimlerle adlandırılan bir ülkeden bahsediyor gibi görünebilir. Keza Tür- kistandaki muhacir Rus ahalinin hayat ve faaliyetinden, şehir ve kasabaldnn- dan pek az bahsedişimiz de eserimize bugün meselâ Sovyet coğrafî eserlerinde tasvir edilen “Reel Oriaasya,, dan çok bir “tarihi Türkistan,, dan bahsediyor intibaını verecektir. Varsın bir defa da böyle olsun; yani Türk okuyucular "Tür kist anlıların T ürkistanı,, nı öğrenmiş olsunlar. Bizim eserlerimizin ve haritamızın bugün mevcut jrusça veya herhangi diğer bir Avrupa dilindeki Türkistan ta h ve. haritalarından farkı kullanılan coğrafî isimlerden bir çoğunu yerli isimlerin yanında parantez içinde yazmamızdır. İlâve olunan harita 1:2 200 000 mikyaslı rusça askerî haritadan alınmıştır, fakat bu haritanın Başkurt ve Tatar illerinin kuzey kısımları ve Doğutürkistari m Khoten ve Kiıça^% d an itibaren doğu tarafları elimizde bulunmadığından Doğutürklerini tam olarak gösterememektedir.