Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot
Yüklə 5,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1
Milliy iqtisodiyotni rivojlantirish va tartibga solish hamda boshqarishga yo‗naltirilgan iqtisodiy siyosat shaxs iqtisodiy xavfsizligini ta‘minlash uchun ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlar yaratadi. Moliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladigan budjet-soliq siyosati orqali shaxs iqtisodiy xavfsizligini, aholining 1 М.Ҳ.Абулқосимов томонидан ишлаб чиқилди. Қаранг: Абулқосимов М.Ҳ.Бозор иқтисодиѐти шароитида шахсн инг иқтисодий хавфсизлигини таъминлашнинг назарий жиҳатлари ва йўллари. Иқтисодиѐт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун ѐзган диссертацияси қўл ѐзмаси.-Т,, 2020 йил, 44-бет. Oliy Majlis-huquqiy asos yaratish QQR Vazirlar kengashi, viloya, tuman,shahar hokimliklari-mintaqaviy siyosat va xavfsizlik Prezident-shaxs ijtimoiy-iqtisodiy huquq va erkinliklari kafolati Tabiatni muhofaza qilish organlari-ekologik siyosat dastaklari Markaziy bank-pul- kredit siyosati dastaklari Shaxsning iqtisodiy xavfsizligini taʼminlash Ichki ishlar vazirligi, DXX, Mudofaa vazirligi- shaxslarni, mol-mulkini ichki va tashqi tajovuzlardan himoyalash Qishloq xoʼjaligi, suv xoʼjaligi, agrosanoat majmuasi vazirliklari- agrar siyosat-oziq-ovqat xavfsizligini taʼminlash Vazirlar Mahkamasi- iqtisodiy siyosat dastaklari Vazirlar Mahkamasi- iqtisodiy siyosat dastaklari Sud tizimi-inson huquqlarini himoya qilish Iqtisodiyot va sanoat vazirligi-dasturlash, prognozlashtirish,sanoat siyosati dastaklari Bandlik va mehnat munosabatlari, Sogʼliqni saqlash,Maktabgacha taʼlim, Maorif, Oliy va oʼrta taʼlim vazirliklari- ijtimoiy siyosat dastaklari Transport, Energetika, Qurilish,Uy-joy- kommunal xoʼjaligi vazirliklari- uy-joy, transport, energiya, gaz, suv taʼminoti va obodonlashtirish 426 kambag‗al, kam ta‘minlangan aholini ijtimoiy himoyalashni ta‘minlashda muhim ahamiyatga ega bo‗lgan ijtimoiy fondlar, ijtimoiy soha va chora- tadbirlarni moliyalashtirish manbalari yaratiladi. Markaziy bankning pul-kredit siyosati orqali fuqarolarning tadbirkorlik faoliyatini rag‗batlantirish, yangi ish o‗rinlarini yaratish, ijtimoiy nafli mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqarishga hamda ijtimoiy ahamiyatli loyihalarni imtiyozli kreditlash, inflyatsiyani tiyib turishga qaratilgan chora-tadbirlar amalga oshiriladi. Buning oqibatida shaxs iqtisodiy xavfsizligini ta‘minlashga bilvosita ta‘sir ko‗rsatadi. Davlat mintaqaviy siyosati mintaqa va hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish darajalaridagi farqlarni kamaytirish, mintaqaviy xavfsizlikni ta‘minlashga yo‗naltirilgan bo‗lib, buning natijasida shaxs iqtisodiy xavfsizligi ham ta‘minlanadi 1 . Shaxs xavfsizligiga tahdidlarning oldini olish va ularning ta‘sirini kamaytirish uchun davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari quyidagilarni amalga oshirish maqsadga muvofiq bo‗ladi: - iqtisodiyotni rivojlantirish va erkinlashtirish borasida amalga oshirilayotgan ishlarni izchillik bilan davom ettirish, kishilarning tadbirkorlik faoliyatini hamda iste‘molchilar manfaatlari va huquqlarini himoya qilishni yanada kuchaytirish; - fuqarolarning ijtimoiy-iqtisodiy erkinliklari va huquqlarini ta‘minlashning samarali mexanizmlarini vujudga keltirish; - ijtimoiy nizolarni keltirib chiqarishi mumkin bo‗lgan darajada ishsizlikning o‗sishining oldini olish, yangi ish o‗rinlarini yaratish, mehnatga layoqatli aholining ish bilan bandligini, daromadlarini o‗stirish chora-tadbirlarini amalga oshirish; - kambag‗allik va qashshoqlik muammosini keltirib chiqarishi mumkin bo‗lgan tahdidlarni baholash va ularning oldini olish,aholini zaruriy oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishni ko‗paytirish asosida oziq-ovqat xavfsizligini ta‘minlash, kam ta‘minlangan aholini kuchli ijtimoiy himoya qilish mexanizmini takomillashtirish; 1 Абулқосимов М.Ҳ.Бозор иқтисодиѐти шароитида шахсн инг иқтисодий хавфсизлигини таъминлашнинг назарий жиҳатлари ва йўллари. Иқтисодиѐт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун ѐзган диссертацияси қўл ѐзмаси.-Т,, 2020 йил, 44-45-бетлар. 427 - uyushgan jinoyatchilik, korrupsiya, narkomaniya va boshqa ijtimoiy illatlarga qarshi kurashishni kuchaytirish; - insonning faollik, bag‗rikenglik (tolerantlik), qat‘iyatlilik, chidamlilik, irodalilik, shukronalik kabi qobiliyat va sifatlarini shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi 1 . Shaxsning xavfsizligini ta‘minlashda davlatning ijtimoiy siyosati muhim rol o‗ynaydi. Uni amalga oshirish mexanizmlari odamlarning mehnatdagi faolligini va tadbirkorligini o‗stirish, kambag‗al aholi guruhlarini qo‗llab-quvvatlash uchun shart-sharoitlar yaratishga qaratiladi. Ushbu vazifalarni amalga oshirish maqsadida O‗zbekistonda davlatning ijtimoiy siyosati quyidagilarga qaratilgan: - fuqarolarning erkin iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik va mehnat, kasb-korlik turlarini hamda sohalarini erkin tanlash kabi konstitutsiyaviy huquqlarini ta‘minlash; - mehnat motivatsiyasining kuchli mexanizmini kiritish, aholining iqtisodiy faolligini oshirish uchun sharoitlar yaratishga; - aholini maqsadli va manzilli ijtimoiy himoya qilish hamda kambag‗al guruhlarni davlat tomonidan qo‗llab-quvvatlash; - ta‘lim, ijtimoiy sug‗urta, sog‗liqni saqlash, uy-joy-kommunal xizmat ko‗rsatish tizimlarini isloh qilish yo‗li bilan aholining ijtimoiy xizmatlarga bo‗lgan zarur kafolatni ta‘minlash 2 . Shuningdek, davlat ijtimoiy siyosati aholining daromad va mulkka egalik darajasi bo‗yicha keskin tabaqalashuvining oldini olish, kambag‗allikni kamaytirish hamda aholining to‗lov talablarini keng miqdorda qondirish va uning o‗sishini ta‘minlash chora-tadbirlarini amalga oshiradi. 1 Абулқосимов М.Ҳ. Бозор иқтисодиѐти шароитида шахсн инг иқтисодий хавфсизлигини таъминлашнинг назарий жиҳатлари ва йўллари. Иқтисодиѐт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш учун ѐзган диссертацияси қўл ѐзмаси.-Т,, 2020 йил, 45-46-бетлар. 2 Қаранг: АбулқосимовҲ.П. Шаклланаѐтган бозор иқтисодиѐтида инсон омили ва уни фаоллаштириш йўллари. –Т., ТМИ, 2005. 182-б.; Абулқосимов Ҳ.П., Абулқосимов М.Ҳ. Иқтисодий хавфсизлик: назария ва амалиѐт. Ўқув қўлланма.-Т.: Ноширлик ѐғдуси, 2019.-411-412- бетлар. |