Anadolu Üniversitesi

Gazete ve Dergiler

Gazete ve dergiler, yani basın kuruluşları, dış halkla ilişkiler açısından son derece önemli araçlardır. Milyonlarca insana ulaşan bu yayınlar; kitleleri etkilemek, olumlu imaj ve kar- şılıklı anlayış sağlamak için halkla ilişkiler mesleği için vazgeçilmezdir.
Gazeteler günlük yayınlardır. Türkiye’de ulusal dağıtım ağına sahip pek çok gazete bu- lunduğu gibi, bölgelerin ve şehirlerin kendi yerel gazeteleri de vardır. Yerel basının gün geçtikçe geliştiği ülkemizde, ulusal gazetelerin de bölge ve şehir ekleri yayınlamaktadırlar. İletişim çağının beraberinde getirdiği bilgilenme ihtiyacı, gazete yayıncılığını olumlu yön- de etkilemektedir.
Benzer gelişmeler dergi sektöründe de yaşanmaktadır. Farklı ilgi alanlarına yönelik pek çok dergi raflarda yer almakta ve hedef kitleleri tarafından takip edilmektedir. Dergi- ler, gazetelere oranla daha kaliteli baskı teknikleriyle üretilir. Dergilerde yer alan fotoğraf- lar bu yüzden daha güzel ve dikkat çekicidir. Dergilerin gazetelere karşı bir diğer avantajı da uzun süreli olarak muhafaza edilmeleridir. Günlük gazeteler ve içerdiği haberler ço- ğunlukla kısa ömürlüdür. Dergiler ise, yayınlanma sıklığına bağlı olarak, güncelliklerini daha uzun süre muhafaza eder.

Tekstil konusunda faaliyet gösteren bir kuruluş, yeni koleksiyonunu tanıttığı defilesinin

^{medyada haber olmasını istemektedir. Böyle bir haberin gazetelerde mi yoksa dergilerde mi} 4

yayınlanması hedef kitle üzerinde daha etkili olacaktır, tartışınız.

Basın sektöründeki gelişmelerin halkla ilişkiler uzmanlarının işini kolaylaştırdığı söy- lenebilir. Diğer yandan halkla ilişkiler uzmanlarının bilgi sahibi olması gereken alan ge- nişlemektedir. Artık daha çok gazete ve derginin yayın politikası, yayın periyodiği, haber teslim tarihi, basım tekniği, yayın alanı, okuyucu profili ve dağıtım yönteminin bilinmesi gerekmektedir. Ayrıca halkla ilişkiler uzmanının kişisel ilişki içinde olması gereken basın mensuplarının sayısı da artmaktadır. Her basın kuruluşunda kritik öneme sahip pozis- yonlar bulunur. Genel yayın yönetmenleri, iç ve dış haber müdürlükleri, istihbarat ser- visleri, muhabirler ve foto muhabirleri, sorumlu yazı işleri müdürleri, yayın koordinatör- leri, editörler bunlardan bazılarıdır. Bugün birçok gazete ve derginin internet üzerinden yayını da bulunmaktadır. Üstelik internet gazeteciliği ve dergiciliği basılı olanlara oranla haberlere daha hızlı tepki verebilmektedir. Bu yüzden basın kuruluşlarının internet yayın yönetmenleri ve sorumlu müdürleriyle de ilişkiler geliştirilmesi son derece önemlidir.

Kuruluşa ait halkla ilişkiler temalı haberlerin medyada yer almasını sağlamak sade- ce kişisel ilişkilerle sağlanamaz. Halkla ilişkiler uzmanları, hazırladıkları basın bültenleri aracılığıyla, kuruluşlarıyla ilgili haberlerin medyada yer almasını sağlamaya çalışırlar. Her gün gazete ve dergilere yüzlerce basın bülteni ulaşır. Medya yöneticileri bu bültenlerin çok
azını sayfalarına taşıyabilir. Bu yüzden basın bülteni hazırlarken pek çok teknik konuya dikkat edilmesi gerekir (Peltekoğlu, 2009, s. 189-208):

• 
  Basın bülteninin vermek istediği ana haber hemen dikkat çekmeli ve ilk paragrafı
  

tüm bülteni özetler nitelikte olmalıdır.

• 
  Basın bülteni bir reklam metni değildir. Kuruluşun hedef kitlelerine ulaşmasını is- tediği bir haberdir. Halkla ilişkiler uzmanı bunun farkında olarak basın bülteninde “beş N bir K” kuralına sıkı sıkıya bağlı kalmalıdır. Yani bülten; ne, nerede, nasıl, niçin, ne zaman ve kim sorularının hepsine cevap verebilmelidir.
  
• 
  Basın bültenlerinde edebi bir dilden kaçınmak önemlidir. Kısa cümleler ve parag- rafların kullanılması editörlerin işini kolaylaştıracak, bültenin haber olma şansını artıracaktır. Seçilen kelimelerin toplumun her kesimince anlaşılır olmasına ve sek- törle ilgili teknik bir dilin kullanılmamasına dikkat edilmelidir.
  
• 
  Basın bültenleri kuruluşla ilgili tek bir haberi içermelidir. Birbirinden farklı ko- nuların basın bülteninde işlenmesi yanlış olacak ve bültenin medyada yer bulma şansını azaltacaktır. Çok zorunlu olmadıkça veya ilgi çekici bir haber içermedikçe, basın bülteninin bir sayfayı geçmemesi tercih edilmelidir.
  
• 
  Basın bülteni kuruluşa veya yöneticilerine methiyelerin düzüldüğü bir övgü aracı değildir. Tarafsız bir haber metninin özelliklerini sergilemelidir. Kanıta dayanma- yan tespitlerden ve genellemelerden uzak durulmalıdır.
  
• 
  Farklı gazete ve dergilerin farklı hedef kitleleri vardır. Basın bülteninde yer alan haberin işleniş biçimi, hangi gazeteye veya dergiye yollanacağına göre yeniden dü- zenlenmelidir. Kuruluşun faaliyet gösterdiği sektördeki başarısı; ekonomi ağırlıklı yayın yapan bir dergiye yollanacak bültende daha fazla teknik detay içerebilirken, halkın geneline seslenen bir gazetede daha anlaşılır bir şekilde anlatılmalıdır.
  
• 
  Basın bülteni sadece metinden ibaret değildir. Habere değer katacak fotoğraf ve görsellerin de medyada yer alması önemlidir. Halkla ilişkiler uzmanı habere iliş- kin fotoğraf ve görselleri seçerken, kuruluşun imajına uygun kalitede alternatif- ler belirlemelidir. Çok önemli bir anlaşmanın imzalandığı törene ilişkin karan- lık, insanların gülümsemediği veya arka planda konuyla ilgisiz kişilerin kalabalık oluşturduğu bir fotoğraf seçilmemelidir. Fotoğraf ve görsellere ilişkin bir diğer önemli nokta da teknik detaylardır. Farklı basın kuruluşları farklı ebatlarda ve çözünürlükte fotoğraf ve görsellere ihtiyaç duyacaklardır. Bu teknik detaylara hakim olmak ve materyalleri istenen şekilde medyaya ulaştırmak büyük önem taşımaktadır.
  
• 
  Bültenin kim tarafından yollandığının ilk bakışta anlaşılır olması gerekir. Bu yüz- den, basın bültenleri kuruluşun logosunu taşıyan antetli kağıda yazılmalı ve med- yaya bu şekilde ulaştırılmalıdır.
  
• 
  Basın bültenleri haberle ilgili tüm detayları taşısa da medyanın konuyla ilgili daha fazla bilgilenme ihtiyacı olabilir. Basın mensuplarının bu tarz ihtiyaçları düşünüle- rek, bültenin sonuna ilgili halkla ilişkiler uzmanının adı, telefon ve faks numarası, e-posta adresi mutlaka eklenmelidir.
  
• 
  Basın bülteni yazılırken standart bir yazım stili kullanılmalıdır. Büyük puntoların,
  

gereksiz kalınlıkta fontların haber olma şansını artırmayacağı bilinmelidir.

• 
  Medyaya yollanan basın bültenleri, yollandıkları şekilde basılır diye bir kural yok- tur. Medya mensupları bülteni inceler ve sayfalarına taşıyıp taşımayacaklarına ka- rar verirler. Dolayısıyla bülteni eline alan bir medya sorumlusu; haberi kısaltabilir, farklı ifade şekilleriyle anlatımı biçimlendirebilir. Bu yüzden basın bültenini tasar- larken, hem satırlar hem de sayfa kenarlarında boşluklar bırakılması önemlidir. Bu boşluklar medya mensubu tarafından düzeltme yapılırken kullanılacaktır.
  

• 
  Bültenin aynı haberlerdeki gibi bir başlığı olmalıdır. Başlık çok iddialı olursa doğ- rudan reklam izlenimi yaratabilir. Bu yüzden konuyu anlatan, kuruluş imajını des- tekleyen ama abartıya kaçmayan bir tarz daha doğru olacaktır. Haberi pek çok alt başlığa bölmek de doğru değildir. Haberi yapacak medya mensubu ihtiyaç duyarsa, alt başlıkları bültenin içeriğinden üretecektir.
  
• 
  Bülten yazarken Türkçeye ve dil yazım kurallarına özen gösterilmelidir. Medya mensupları zamanla yarışan insanlardır. Yoğunluklarının arasında basın bültenle- rinde yer alan yazım hatalarını düzeltme konusunda isteksiz olacaklar, bu da bül- tenin haber olma şansını yok edecektir.
  
• 
  Basın bülteninde mutlaka tarih yer almalıdır. Kuruluşla ilgili haberin güncel olma- sı basın mensupları açısından önemlidir. Sadece gündem oluşturmak adına, eski bir olayı yeniymiş gibi göstermeye çalışmak da büyük bir hatadır. Bir halkla iliş- kiler uzmanının dürüstlüğü son derece önemlidir. Basın mensuplarının güvenini kaybetmek, bir halkla ilişkiler uzmanının en son isteyeceği şeydir.
  
• 
  Basın bülteninin ne zaman medyaya gönderileceği son derece önemlidir. Halk- la ilişkiler uzmanı gündemi takip ederek, haber olma şansının en yüksek olduğu zamanı tercih etmelidir. Bültenin medyaya teslim edileceği son saat ve tarih konu- sunda dikkatli olunmalıdır. En küçük gecikme, haberin ertesi günkü veya o ayki sayıda yer almasına engel olacaktır.
  
• 
  Halkla ilişkiler uzmanları medyanın her kesimiyle eşit mesafede olmak zorunda- dır. Bir medya grubuyla yakın ilişki içindeyken, bir diğerini dikkate almamak söz konusu olamaz. Bu yüzden basın bültenleri, çok geçerli bir sebep olmadıkça, tüm medya kuruluşlarına yollanmalıdır.
  
• 
  Bazen henüz gerçekleşmemiş veya medyada yer alması için özel bir tarih belirle- nen olaylar konusunda basın bültenleri yazılabilir. Medyaya ulaştırılan bültenin, belli bir tarihten önce kullanılmaması özellikle belirtilir. Ambargo adı verilen bu bülten çeşidi, medyanın yoğunluğu düşünülerek, çok gerek duyulmadıkça kulla- nılmamalıdır. Haberin önemine bağlı olarak, ambargolu bülten hakkında medya mensuplarıyla doğrudan iletişime geçilerek bilgi verilmesi yararlı olacaktır.
  

Bir basın bülteni örneğini aşağıda inceleyebilirsiniz.