Anayasa  kanun

VIII.2. Yapı Ruhsatiyesi Vermeye Yetkili Merciler

İmar mevzuatında yapı ruhsatiyesi vermeye yetkili merciler belirtilmiştir. Bunları kısaca izah etmeye çalışalım.

2.1. Belediyeler

2.1.1. 3030 Sayılı Yasa Kapsamındaki Belediyeler

3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesine göre, belediye hudutları dahilinde ve Kanunun 45. maddesinde belirtilen mücavir alanlarda yapı ruhsatiyesi verme yetkisi genel olarak belediyelere aittir.

3030 sayılı Yasa kapsamındaki alanlarda bu yetki Büyükşehir ve İlçe Belediyelerince kullanılır. Bu husus imar mevzuatı ile değil, 3030 sayılı Kanunun 23. maddesinin verdiği yetkiye istinaden İçişleri Bakanlığı’nca yürürlüğe konulan, “Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanunun Uygulanması ile İlgili Yönetmelik” ile belirlenmiştir.

Belirtilen Yönetmeliğin “İmar Uygulamaları” başlıklı 9. maddesinde, “Büyükşehir bütünlüğü içinde, nazım imar ve tatbikat planları ile ekleri uyarınca Büyükşehir Belediyesi’nce alınan ilke kararları doğrultusunda ilçe belediyeleri,

1. 
   İnşaat, onarım ve yapılaşma projelerini aynen veya değiştirerek onaylar ve gerektiğinde aynı esas ve usullere uyulmak şartı ile değiştirebilir. Bu iş ve işlemler Büyükşehir Belediyesi’nce denetlenir.
   
2. 
   Kanal ruhsatı hariç, onaylı plan ve projelere uygun olarak, Büyükşehir Belediyesi’nin kontrolünde;
   

1. İnşaat ve onarım ruhsatlarını verir.

2. Temel ve temel üstü ruhsatı iş ve işlemlerini yerine getirir.

3. İskan ruhsatı verir.

Bu konularla ve yapılaşma ile ilgili diğer iş ve işlemleri yürütür.

3. 
   İmar konusunda, Büyükşehir Belediyelerine tanınan görev ve yetki sınırları dışında kalan ve mevzuatla belediyelere verilen diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri de kullanır” hükmü yeralmıştır.
   

3030 sayılı Kanunun 6/a maddesinin (b) fıkrasında, ilçe belediyelerince hazırlanan Uygulama imar Planlarını onaylamak ve uygulamasını denetlemek görevi Büyükşehir Belediyelerine verilmiş olduğunu daha evvel izah etmiştik.

Burada Yönetmelik ile ilçe belediyelerince verilen yapı ruhsatiyesi ve iskan izinlerinin ve hatta yönetmeliğin 10. maddesi ile de ilçe belediyelerinin tüm imar iş ve işlemlerinin Büyükşehir Belediyesi’nce denetleneceği hükme bağlanmıştır.

2.1.2. 3030 Sayılı Yasa Kapsamı Dışındaki Belediyeler

İmar planı bulunsun veya bulunmasın, bu belediye hudutları dahilindeki yapı ruhsatiyeleri belediyece verilir.

2.2. Valilikler

3194 sayılı Kanunun 21 ve “Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar yönetmeliği”nin 58. maddesi uyarınca;

1. 
   Belediye ve mücavir alan sınırlar dışındaki alanlarda yapılacak yapı ve binalar ile;
   

2- Köy ve mezraların yerleşik alanlarında aynı Yönetmeliğin 57. maddesi kapsamında yapılacak yapı ve binaların dışında kalan alanlardaki inşaat ve yapı kullanma izinleri valiliklerce verilir.

Bu alanlarda, 3194 sayılı Kanunun 8 ve İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 14. maddesi uyarınca valilik veya ilgisince yapılıp “İl İdare Kurulu”nca karar altına alınarak Valilikçe onaylanmış bir plan varsa ruhsat ve kullanma izinlerinde bu plana uyulur.

2.3. Köy Muhtarlıkları

Köy ve mezraların “Yerleşik Alan”larındaki bazı yapıların yapılabilmesi muhtarlıktan alınacak izne bağlıdır. Bu iznin nasıl bir izin olduğu 3194 sayılı Yasanın 27. ve yukarıda belirtilen İmar Yönetmeliği’nin 57. maddesinde belirtilmiştir.

3194 sayılı Yasanın 27. maddesinde “Belediye ve mücavir alanlar dışında köy, nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak, yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir.” hükmü yer almıştır.

Yukarıda belirtilen imar yönetmeliğinin 57. maddesinde, “Köy ve mezraların yerleşik alanlarında sadece köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyodası, köy camii ve benzeri köy ortak yapıları inşaat ve yapı kullanma iznine tabi değildir. Ancak, yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve Köy İhtiyar Heyeti’nden izin alınması şarttır” hükmü yeralmıştır.

2.4. İstanbul Boğaziçi Alanı Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesinde

3194 sayılı Kanunun 46 ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 3/2 ve 10.maddesi uyarınca, Boğaziçi’nde “Sahilşeridi” ve “Öngörünüm” Bölgesindeki yapı ruhsatiyeleri Büyükşehir Belediyesi Boğaziçi İmar Müdürlüğünce verilir.

2.5. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanununun 15. maddesi uyarınca, afet dolayısıyla hasara uğramış şehir ve kasabalarda inşaat izinleri Bayandırlık ve İskan Bakanlığı’nca da verilebilir.

Bu yerlerin imar planlarının da belirtilen Bakanlıkça yapılabileceğini daha evvel izah etmiştir.


VIII.3. Yapı Ruhsatiyesi Talebine İlişkin Dilekçelere Eklenecek Belgeler

3194 sayılı Yasanın 22. maddesi uyarınca, yapı ruhsatiyesi almak isteyen “yapı sahipleri” veya “kanuni vekilleri” ruhsat vermeye yetkili olan belediye, Valilik veya durumuna göre diğer mercilere bir dilekçe ile müracaat ederler.

3194 sayılı Kanunun aynı maddesine göre dilekçeye; “Sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gereklidir.

Belediyeler veya valilikçe ruhsat ve ekleri incelenerek, eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.

Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.”

İstanbul İmar Yönetmeliğinin 12.04 maddesinde, yeni inşaat, ilave esaslı tadillerde, inşaat ruhsatı aşamasında yapı sahipleri veya yasal vekillerince dilekçe ile yapılan müracaatlarda dilekçeye eklenmesi gereken tapu (İstisnai durumlarda tapu senedi yerine geçecek belge) plan proje ve resimler aşağıda gösterilmiştir.

1. 
   Dilekçe
   
2. 
   Tapu (Malikler listesi ruhsat aşamasında alınacaktır)
   

Ruhsat Verme Aşamasında Tapu Senedi Yerine Geçen Belgeler

Özel yasalara göre tahsisi yapılıp henüz tapu siciline kaydedilmemiş ilgili kamu kuruluşlarınca verilmiş tahsis belgesi (775-2510-4753-5618-7269-1051 sayılı yasalara göre)

Mülkiyete ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı ve bu mahkeme kararını müstenid yetkili diğer makamlar tarafından verilen belge.

Kesinleşmiş kamulaştırma kararları.

Bunlardan tapu senedi veya tapu tescil yazısı, ruhsata müracaat tarihinden en fazla bir ay önce alınmış veya onaylanmış olmalıdır. Hisseli gayrimenkullerde bütün hissedarların tapu senetleri veya mülkiyet durumunu belirten tapu tescil yazısı istenir.

3. 
   Çap
   
4. 
   İmar durumu (ruhsat aşamasında geçerliliği kontrol edilecektir.)
   
5. 
   Röperli Kroki
   
6. 
   İnşaat istikamet ve kot kesit rölevesi
   
7. 
   Mimari proje (5 takım)
   
8. 
   Statik proje (çizim 4 takım, statik hesap 2 takım)
   
9. 
   Elektrik tesisatı projesi (2 takım), PTT projesi (2 takım)
   
10. 
    Sıhhi tesisat (2 takım)
    

Binanın atık ve artık su çıkışlarının kanalizasyon sistemine bağlantısı gösterilecektir.

11. 
    Kalorifer tesisatı projesi (2 takım)
    
12. 
    Isı yalıtım projesi (2 takım)
    
13. 
    Doğalgaz projesi (2 takım) doğalgaz uygulanan yerlerde
    
14. 
    Asansör projesi (2 takım)
    
15. 
    Zemin inceleme raporu
    
16. 
    Maliye bilgi formları (ikişer adet)
    
17. 
    Fenni mesul taahhütnamesi
    

Sözü geçen belgelerin;

T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca hazırlanarak yayınlanmış bulunan “Mimari Proje Düzenlemesi Esasları”, “İnşaat Mühendisliği Proje Düzenleme Esasları”, “Makina Mühendisleri Proje Düzenleme Esasları”, “Elektrik Mühendisliği Proje Düzenleme Esasları” başlıklı şartnamelere, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca hazırlanan “Doğalgaz ve Müdürlüğüne ait yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun olması zorunludur.

İlgili belediyelerin uygun görmesi halinde ozalit nüshalarla birlikte bilgisayar ortamında üretilmiş tüm projeler yine ilgili belediyenin talep edeceği formatta, disket veya CD olarak düzenlenir.

IX. YENİDEN RUHSAT ALINMASINI GEREKTİREN TADİLATLAR

1. 
   Yapıda Değişiklik Yapılması
   

3194 sayılı Kanunun 32. maddesinin 2. fıkrasına göre; “Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu durumda, bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz.”

2. 
   Alınan Ruhsat Müddetinin Bitmesi (Temdit)
   

3194 sayılı Kanunun 29. maddesinde, ruhsat alındıktan sonra (2) yıliçinde yapıya başlanmaması veya ruhsat tarihinden itibaren (5) yıl içide bitirilmediği takdirde yeniden ruhsat alınması gerektiği belirtilmiştir.

Bu durumda da inşaat alanı ve niteliğinde bir değişme yoksa yeniden hesaplanacak harçtan, evvelki ödenen harç tenzil edilir.

3. 
   Projelerin Tadil Edilmesi
   (İstanbul İmar Yönetmeliği 12.05.Md.)
   

Yapılarda yapılan değişiklik ruhsatın değiştirilmesini gerekli kılıyorsa, projelerde de değişiklik yapılması gerekebilir.

a) Yapılacak değişiklik binanın bütününde ise; mimari projenin yeniden tanzim edilmesi gereklidir. Bu değişiklik yapının statik hesaplarında da değişiklik yapılmasını gerektiriyor ise yeniden statik ve betonarme projeler istenir.

b) Proje üzerinde basit düzeltmeler yapılması mümkün olan durumlarda (bu yönetmelik hükümlerine uyulmak kaydı ile bağımsız bölüm içindeki kapı yerlerinin değiştirilmesi, taşıyıcı olmayan bölme duvarlarının kaldırılması vb.) ayrıca tadilat projesi istenmez ve bu düzeltmeler bütün nüshalarda aynı şekilde yapılarak belediyece mühürlenip imzalanır.

c) Yapılacak değişiklik yapının dış duvarlarını veya pencerelerini ve dış kapılarını değiştiriyorsa ısı yalıtım projesi madde 9.16 doğrultusunda yeniden düzenlenir.

4. 
   Bu maddede sözü geçen tadilat projelerinin 5 takım olması gerekir.
   
5. 
   Ruhsat müddeti dolmuş olup hiçbir tadilatı olmayan binalarda; üniversiteler, odalar ve bu konuda yetki belgesine haiz kuruluşlarca inşaatın (B.A., v.b.) durum tesbiti yapılıp, eski onaylı projesinin üzerine vize yapılmak ve yeni ruhsat belgesi düzenlenmek suretiyle imar plalarında değişiklik yoksa ruhsat yenilemesi yapılır.
   
6. 
   İmar istikametine tecavüzlü mevcut binalar imar istikametine uygun hale getirilmedikç tadilatlarına tevzii ve kat ilavelerine izin verilmez.
   
7. 
   Yapılacak değişiklik belirli bir veya birkaç katı içeriyorsa belediyeye sadece değiştirilmesi istenen katların planları ibraz olunur.
   
8. 
   Yapılmak istenen tadilatta fonksiyon değişikliği var ise (konuttan işyerine gibi) veya ortak alanlar ile bina cepheleri tadilat kapsamına giriyor ya da tüm binada tadilat yapılıyor ise ruhsat verilmeden önce tüm hissedarların noterden tasdikli muvafakatnamesi gereklidir.
   

X. ÖZELLİĞİ OLAN YAPI RUHSATİYELERİ

Bazı yapı ruhsatiyeleri vardır ki, bunlar yukarıdaki belirittiğimiz ruhsatlardan ayrı olarak bazı şartların daha bulunmasını gerektirir.

Şimdi bu ruhsatiyelerin ilave özelliklerini kısaca izah etmeye çalışalım:


X.1- 2872 sayılı Çevre Kanununun 10. maddesinde,

“Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetler sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler bir “Çevresel etki Değerlendirme Raporu” hazırlarlar. Bu raporda çevreye yapılabilecek tüm etkiler gözönünde bulundurularak çevre kirlenmesine sebep olabilecek artık ve artıkların ne şekilde zararsız hale getirilebileceği ve bu hususta alınacak önlemler belirtilir.

“Çevresel Etki Değerlendirme Raporu”nun, hangi tip projelerde isteneceği, ihtiva edeceği hususlar ve hangi makamca onaylanacağına dair esaslar yönetmelikle belirlenir” denilmektedir.

23.06.1997 gün ve 23028 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Çevresel etki Değerlendirme Yönetmeliği”nin 2. maddesinde “Çevresel Etki Değerlendirme Raporu” tanımlanmıştır.

Buna göre, bu Yönetmelikte (Ek-1) olarak yeralan listede veya “Mahalli Çevre Kurulu’nca, “Çevresel Etkileri Önemlidir” kararı verilip bu Yönetmelikte (Ek-II) olarak yeralan listede bulunan bir faaliyet için hazırlanacak rapora ÇED raporu denilmektedir.
“Ek I:

Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Faaliyetler Listesi:

1. 
   Rafineriler, gazlaştırma ve sıvılaştırma tesisleri,
   

a) Ham petrol rafinerileri (ham petrolden yağlama maddesi üreten tesisler hariç)

b) Kömür veya bitümlü sistin sıvılaştırıldığı ve gazlaştırıldığı tesisler (500 ton/gün ve üzeri),

2. 
   Petrokimya kompleksi,
   
3. 
   Lastik üreten fabrikalar (Dış lastik, iç lastik, kolon, sırt kauçuğu, uçak lastiği, kord bezi vb.),
   
4. 
   Tarım ilaçları veya farmasötik ürünlerin üretildii abrikalar,
   
5. 
   Akü veya pil üreten fabrikalar
   
6. 
   Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin üretildiği fabrikalar,
   
7. 
   Petrol, petrokimyasal veya kimyasal ürün depolama tesisleri (Toplam depolama kapasitesi 5.000 m3 ve üzeri)
   
8. 
   Kimyasal gübre veya gübre ara maddeleri üreten entegre tesisler,
   
9. 
   Çimento fabrikaları, kliniker üreten tesisler,
   
10. 
    Seramik, porselen, cam fabrikaları,
    
11. 
    Terbiye, boyama ve apre ünitelerini birlikte içeren tekstil veya halı fabrikaları,
    
12. 
    Ham deri işleme tesisleri (işlenmiş ham deriden nihai ürünler üreten tesisler hariç),
    
13. 
    Selüloz ve selüloid üretim tesisleri, kağıt hamuru ve her çeşit kağıt üretimi yapan fabrikalar,
    
14. 
    Şeker fabrikaları,
    
15. 
    Maya fabrikaları,
    
16. 
    Hayvan kesim yerleri veya çıkan yan ürünleri işleme ve benzeri tesisleri ile entegre et tesisleri (4000 ton/yıl canlı ağırlık ve üzeri),
    
17. 
    Asbest, asbest içeren ürünlerin işlenmesi veya dönüştürülmesi yapılan tesisler,
    

a) Yıllık üretimi 20.000 tonun üzerinde nihai ürün olarak asbest-çimento ürünleri üreten tesisler,

b) Yıllık üretimi 50 tonun üzerinde nihai ürün olarak friksiyon (sürtünme) maddesi üreten tesisler.

c) Yılda 200 tonun üzerinde asbest kullanan diğer tip tesisler.

18. 
    İhtisas sanayi bölgeleri,
    
19. 
    Her türlü motorlu taşıtların imali veya montajı,
    
20. 
    Toksit ve tehlikeli artık ve atıkların yakılması, kimyasal arıtımı, nihai depolanması veya araziye gömülmesi ile ilgili atık uzaklaştırma tesisleri (1200 kg ve üstü),
    
21. 
    Demir-Çelik tesisleri,
    

a) Cevherden hadde mamulü üreten entegre Demir-Çelik tesisleri,

b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (Üretim kapasitesi 100. 000 ton/yıl ve üzeri),

c) Haddehaneler (Üretim kapasitesi 100.000 ton/yıl ve üzeri)

d) Sıcak dövme ve Soğuk Pres Tesisleri (Üretim Kapasitesi 10.000 ton/yıl ve üzeri),

e) Döküm fabrikaları (üretim Kapasitesi 5.000 ton/yıl ve üzeri),

f) Boru üretimi yapan tesisler (üretim kapasitesi 1000.000 ton/yıl ve üzeri.

22. 
    Demir dışı metallerin ergitildiği ve üretildiği tesisler,
    
23. 
    Termik güç santralleri (kurulu gücü 150 MW ve üzeri olanlar),
    
24. 
    Nükleer güç santraller iile diğer nükleer reaktörler,
    
25. 
    Radyoaktif atık tesisleri (Radyoaktif atıkların depolanması, bertarafı ve işlenmesi amacıyla projelendirilen tesisler),
    
26. 
    Nükleer yakıtların üretilmesi veya zenginleştirilmesi ile ilgili tesisler,
    
27. 
    Büyük altyapı faaliyetleri,
    

a) Otoylalr, ekspres yollar ve devletin yolları (imar planına işlenmiş olan şehir geçişleri hariç),

b) Havaalanları (2100 m ve üzeri pist uzunluğu

c) Limanlar,

d) İskeleler ve rıhtımlar (20.000 DWT ve üzerindeki gemilerin yanaşabileceği),

e) Yat limanları,

f) Su depolama tesisleri (Göl hacmi 100 milyon m3 ve üzeri ya da göl alanı 15 km2 ve üzeri)

g) Nehir tipi santraller (Kurulu gücü 50 MW’e üzeri)

28. 
    Toplu halde projelendirilen konutlar (1000 ve üzeri) ve olipik spor köyleri,
    
29. 
    Turizm konaklama tesiselri (200 oda ve üzeri),
    
30. 
    Petrol ve gaz boru hatları (Boru çapı 600 mm ve üzeri),
    
31. 
    Gerilimi 154 kilovolt veüstü enerji nakil hatları,
    
32. 
    Dip tarama (200.000 m3 ve üzeri),
    
33. 
    Gemi söküm tesisleri,
    
34. 
    Tersaneler,
    
35. 
    Yıllık 10 milyon m3 ve üzer iyer altı suyu çıkarma faaliyetleri ile yüzeysel su kaynaklarından yıllık 3 milyon m3 ve üzeri su temin faaliyetleri (su depolama tesisleri hariç).
    
36. 
    Madencilik faaliyetleri,
    - 3213 sayılı Maden Kanununa göre alınmış olan ruhsatlardan
    

a) Enerji Madenlerinin tamamı,

b) Metal Madenlerinin tamamı,

c) Sanayi Madenlerinden Bor bileşikleri, Barit, Diatomit, Kükürt, Fluroit, Zeolit, Kalsedon, Fosfat, Stronsiyum, Feldspat, Trona ve Nadir toprak elementlerinin tamamı,

d) Her türlü maden zenginleştirme tesisleri (Kırma-eleme gibi basit cevher hazırlama tesisleri hariç)

37. 
    Denizlerden petrol çıkarılması faaliyetleri,
    
38. 
    Katı atıkları depolama tesisleri (10 hektardan büyük veya günlük 100 tondan büyük depolama hacmi olan çöp alanları)”
    

“Ek II:

Çevresel Etki Değerlendirmesi Ön Araştırması Uygulanacak Faaliyetler Listesi

1. 
   Ara mamullerin işlenmesi ve her türlü kimyasalların üretimi ve depolanması,
   
2. 
   Petrol, petrokimyasal veya kimyasal ürün depoları (Toplam depolama kapasitesi 500-5.00 m3 arası, 5000 m3 hariç),
   
3. 
   Gıda ve içki sanayi,
   
   1. 
      Hayvan kesim yerleri, çıkan yan ürünlerin veya et ürünlerinin işlenmesi tesisleri (1000 ton/yıl dahil, 4000 ton/yıl canlı ağırlığa kadar),
      
   2. 
      Hayvani veya bitkisel yağ üretim tesisleri,
      
   3. 
      Süt ve mamullerinin imali (Kapasitesi 5000 lt./gün ve üzeri)
      
   4. 
      Bira veya malt imali tesisleri
      
   5. 
      Alkollü içki veya meşrubat üretimi tesisleri,
      
   6. 
      Su ürünleri üretim ve işleme tesisleri,
      
   7. 
      Konserve fabrikaları
      
4. 
   Sigara fabrikaları,
   
5. 
   Tekstil sanayi,
   
   1. 
      Sentetik iplik, elyaf fabrikaları,
      
   2. 
      Müstakil terbiye, boyama ve apre tesisleri,
      
   3. 
      Yünün ovalanması, yağının alınması, ağartılması fabrikaları,
      
   4. 
      Ağacın kimyasal prosese tabi tutulduğu saniyeler, kontraplak, ağa kaplama ve suni tahta fabrikaları
      
6. 
   Çimento öğütme, dolum ve paketleme tesisleri,
   
7. 
   Tuğla ve kiremit fabrikaları,
   
8. 
   Demir-Çelik tesisleri
   
   1. 
      Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (EK I’de yer almayanlar),
      
   2. 
      Haddehaneler (Ek 1’de yer almayanlar),
      
   3. 
      Sıcak dövme ve soğuk pres tesisleri (Ek I’de yer almayanlar),
      
   4. 
      Döküm abrikaları (Ek I’de yer almayanlar),
      
   5. 
      Boru üretimi yapan tesisler (Ek I’de yer almayanlar).
      
9. 
   Demiryolu teçhizatının, vagon ve her türlü demiryolu aracının imali ve montajı,
   
10. 
    Her türlü motor imal een fabrikalar,
    
11. 
    Elektronik ve elektromekanik tesisleri,
    
12. 
    Kömür ve linyit briketleme tesisleri,
    
13. 
    Jeotermal enerji üretimi,
    
14. 
    Havagazı ve kok fabrikaları,
    
15. 
    Arazi kullanım ıve altyapı projeleri,
    
    1. 
       Katı atık depolama tesisleri (Ek I’de yer almayanlar), çöp aktarma istasyonları, katı atık işleme tesisleri veya yakm atesisleri,
       
    2. 
       Toksik ve tehlikeli atık ve atıkların yakılması, kimyasal arıtımı, nihai depolanması veya araziye gömülmesi ile ilgili atık uzaklaştırma tesisleri,
       
    3. 
       Eğitim kampüsü ve spor kompleksleri,
       
    4. 
       Derin deniz deşarjı ve atıksu arıtma tesisleri (Yerleşim birimlerine ait proje nüfusu 20.000 ve üzeri),
       
    5. 
       Toplu halde projelendirilen konutlar (200 konut dahil, 1000 konuta kadar),
       
    6. 
       Turizm konaklama tesisleri (50 oda dahil, 200 konuta kadar),
       
    7. 
       İskeleler ve rıhtımlar (Ek 1’de yer almayanlar)
       
    8. 
       Balıkçı ve römorkör barınakları, yat yanaşma yeri (Bakım, onarım, ikmal ve kışlama tesisleri olanlar),
       
    9. 
       Dip taraması (Ek I’de yer almayanlar),
       
    10. 
        Denizden alan kazanılması,
        
    11. 
        Havaalanları (Ek I’de yer almayanlar)
        
    12. 
        Su depolama tesisleri (Göl hacmi 10 milyon m3 dahil, 100 milyon m3’e kadar ya da göl alanı 1-15 km 2 arasında olanlar).
        
    13. 
        Dip taraması (Ek I’de yer almayanlar),
        
    14. 
        Denizden alan kazanılması,
        
    15. 
        Havaalanları (Ek I’de yer almayanlar),
        
    16. 
        Su depolama tesisleri Göl hacmi 10 milyon m3 dahil, 100 milyon m3’e kadar ya da göl alanı 1-15 kgm arasında olanlar)
        
    17. 
        İl yolları
        
16. 
    Petrol arama ve çıkarma faaliyetleri
    
17. 
    Madencilik faaliyetleri: Maden arama ve Ek I’de yer almayan Maden Kanunu kapsamındaki madenlerin çıkarılması ve Taş Ocakları Nizamnamesinde ve Tuz Kanunu’nda belirtilen ocak işletmeleri ve/veya cevher hazırlanması işlemleri”.
    

Bu iki listede yer alan yapı ve binalara Yapı Ruhsatiyesi verilmeden önce ÇED Raporu bulunup bulunmadığı araştırılacaktır.

Yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 13.08.1999 gün ve 23785 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan değişik 6. maddesinde, “Bu Yönetmelik kapsamına giren bir faaliyeti gerçekleştirmeyi planlayan gerçek ve tüzel kişiler her türlü teşvik, onay, izin ve ruhsat almadan önce – kamu yatırımları Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından yatırım programına alınmadan, özel kesim faaliyetlerinde uygulama projeleri onaylanmadan veya mezii imar planı onaylanmadan önce Ek I’deki faaliyetler için ÇED Raporu, Ek II’de faaliyetleri çin ise ÇED Ön Araştırma Raporu hazırlamak, ilgili makamlara sunmak ve verilecek karara göre hareket etmekle yükümlüdürler.

Ek I’deki faaliyetler için ÇED Raporu hazırlanıp Bakanlıktan faaliyet hakkında olumlu karar, Ek II’deki faaliyetler için ise ÇED Ön Araştırma Raporu hazırlanıp Mahalli Çevre Kurulundan faaliyet hakkına, “Çevresel Etkileri önemsizdir” kararı alınmadıkça bu faaliyetler için hiçbir teşvik, onay, izin ve ruhsat verilemez” hükmü yeralmıştır.

Bu husus, Çevre Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü’nce İçişleir Bakanlığı’na yazılan 02.04.1999 gün ve 594 sayılı bir Genelge ile vurgulanmış, belirtilen Genelge İçişleri Bakanlığı Mahalli idareler Genel Müdürlüğü’nün 22.04.1999 gün ve 80269 sayılı yazıları ile tüm belediyelere duyurulmak üzere 80 ilin valiliklerine gönderilmiştir.

X.2. Taşınmaz Kültür Varlığı Parselinde Yapı Ruhsatiyesi

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile, bu Kanun kapsamına giren taşınmaz kültür varlığ parselinde yapı ruhsatiyesi için bazı şartlar getirilmiştir.

Buna göre ister belediye mülkiyetinde, ister başka kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde isterse özel kişi ve kuruluşların mülkiyetinde bulunsun bir taşınmaz kültür varlığı parselilnde yapı veya onarım ruhsatı verilmeden önce, ruhsata kon uyapı ve binanın projesinin koruma kurulunca onaylanmış olması gerekir.

Belirtilen Kanunun 18. maddesinde konu ile ilgili olarak; “Mahalli idareler, taşınmaz kültür varlığı parselinde, ek veya eklenti suretiyle yapılacak veya yeni inşa edilecek yapılara ait koruma kurulunca verilen kararlarda veya onaylanmış kültür varlığı projelerinde değişiklik yapamazlar. Ancak, inşa edilecek yapının fen ve sağlık şartlarının mevzuata uygunluğunu kontrol ederler“ hükmü yeralmaktadır.

Yasada belirtilen onay olmadan verilen yapı ruhsatiyesi geçersizdir. Bu ruhsata dayalı olarak yapılan yapılarda ruhsatsız inşaat niteliğindedir.

Ruhsatsız inşaat yapmak veya yaptırmak veya imar izni vermek 2863 sayılı Kanunun 9, 16, 65 ve 66. maddelerinde suç sayılmış ve cezalandırılmıştır.