Aqronomiya və ekologiYA

Из рационов баранчиков видно, что в первом контрольном периоде соотношение клетчатки к сухому веществу в % составляет 20,07; соотношение крахмала к сухому веществу в % составляет 0,14-при кормовой единице в рационе 2,4. В рационе первой опытной группы количество клетчатки по сравнению с контрольным рационом на 16,3 % больше, при кормовой единице 2,77. В рационе второй опытной группы по сравнению с контрольным рационом содержание крахмала больше на 22 % , при кормовой единице 2,58.

Таблица 2
Кормовой рацион для баранчиков в весе 35-40 кг (первая опытная группа).

Название кормов	количество кормов,кг	кормовых единец	МДЖ	переваримый протеин, г	сырой протеин, г	Клетчатка, г	жир	Кальций	фосфор	Каротин, мг	Крахмал, г	сухое вешество, г
Сено люцерновое	1,5	0,66	10,08	151,5	216	379,5	33	25,5	3,3	73,5	13,5	1245
Ячмень	0,7	0,81	7,35	59,5	79,1	34,3	15,4	1,4	2,73	0,35	339,5	595
Свекла кормовая	5,0	0,6	8,25	45	65	45	5	2	2,5	0,5	15	600
Солома ячменная	0,5	0,17	2,855	6,5	24,5	165,5	9,5	1,65	0,4	2	-	415
Отрубь пшеничная	0,7	0,53	6,195	67,9	105,7	61,6	28,7	1,4	6,72	1,82	-	595
Всего	8,4	2,77	34,73	330,4	490,3	685,9	91,6	31,95	15,65	78,17	368	3450

Таблица 3
Кормовой рацион для баранчиков в весе 35-40 кг (вторая опытная группа).

Название кормов	количество кормов,кг	кормовых единец	МДЖ	переваримый протеин, г	сырой протеин, г	Клетчатка, г	жир	кальций	фосфор	Каротин, мг	Крахмал, г	сухое вешество, г
Сено люцерновое	1,5	0,66	10,08	151,5	216	379,5	33	25,5	3,3	73,5	13,5	1245
Ячмень	1	1,15	10,5	85	113	49	22	2	3,9	0,5	485	850
Свекла кормовая	5	0,6	8,25	45	65	45	5	2	2,5	0,5	15	600
Солома ячменная	0,5	0,17	2,855	6,5	24,5	165,5	9,5	1,65	0,4	2	-	415
Всего	8	2,58	31,69	288	418,5	639	69,5	31,15	10,1	76,5	513,5	3110

Результаты исследований.

Опыты проводили в течении 90 дней. По истечении срока опытов в каждой группе (30) дней проводили контрольный убой животных. В таблице 4 приводятся данные, которые отражают результаты убоя животных как в контрольной группе, так и в опытных группах.

Таблица 4
Показатели убоя подопытных баранчиков

Показатели	Группы
	Контрольная	1 опытная	2 опытная
Предъубойная живая масса, кг	67,00	67,87	68,04
Вес туши, кг	27,24	29,32	29,12
Выход туши, %	40,66	43,2	42,80
Внутренний жир, кг	2,5	2,60	2,7
Выход внутреннего жира, %	3,73	3,83	3,97
Убойная масса, кг	29,74	31,92	31,82
Выход убойной массы, %	45,10	47,00	46,7

Из таблицы видно, что убойные показатели контрольных животных таковы: предъубойный вес животных-67 кг, вес туши-27,24, вес туши в процентах-40,66, вес внутреннего жира 2,5; в процентах 3,73.

Убойные показатели животных в первой опытной группе следующие : предъубойный вес животных-67,87 кг, вес туши-29,32, вес туши в процентах-43,20,вес внутреннего жира 2,60; в процентах 3,83;

У животных второй опытной группы: предъубойный вес составил-68,04 кг, вес туши-29,12, вес туши в процентах-42,80, вес внутреннего жира 2,7; в процентах 3,97.

Как видно из результатов опыта различный уровень углеводов в рационах баранчиков оказывает существенное влияние на их убойные показатели. Так как, в контрольном рационе выход убойного мяса в % составляет 47. Разница между периодами 1,9. Во второй опытной группе этот показатель составляет 1,6 % больше, чем в контрольной группе. Между опытными группами в пользу 1-ой опытной группы разница составляет 0,3 %.

ЛИТЕРАТУРA

1. 
   А. Д. Синещекова «Биологические основы повышения использования кормов» М.: Россельхозиздат, 1967, стр.15-26.
   
2. 
   Мак-Дональд П. «Биохимия силоса», М.: Агропромиздат, 1985, стр.194-198.
   
3. 
   Я. Л. Глембоцкий, Е.К. Дейхман, Г. А. Окуличев, М. И. Санников «Племенное дело в тонкорунном овцеводстве» М.: Колос 1973.
   
4. 
   Г. Р. Литовченко, П. А. Воробьев «Овцеводство»3-е издание М.: «колос» 1982 стр. 161-216.
   

UOT 636.612.01532
Müxtəlif səviyyəli karbohidratların kökəldilən erkək

toğluların bəzi fizioloji göstəricilərinə təsiri
Aspirant Verdiyeva L. E.

AzETHİ

XÜLASƏ
Tədqiqat işləri Azəbaycan Elmi Tədqiqat Heyvandarlıq İnstitutunun Yardımçı – Təcrübə Təsərrüfatının üç baş erkək toğlular üzərində latın kvadratı ilə aparılmışdır. Onun üçün toğluların hamsının işqəmbəsinə və onikibarmaq bağırsağına konyula qoyulmuşdur. Toğlular üzərində otuz günlük dövr ilə üç yem payı sınaqdan keçirilmişdir. Təcrübənin məqsədi yem payında şəkərlərin quru maddəyə nisbəti ilə ölçülmüşdür. Heyvanların kəsim göstəriciləri öyrənilmişdir. Məlum olmuşdur ki, nəzarət qrupuna nisbətən birinci təcrübə qrupunda cəmdək çıxarı 1,9 mütləq faiz çoxdur, ikinci təcrübə qrupunda isə 1,6 mütləq faiz çoxdur.


Influence of different levels of carbohydrate in the ration

of sheep to their slaughter indices
L. E. Verdiyeva

Azerbaijan Scientific Institute of Animal

SUMMARY
The experiment has been taken in subsidiary-experimental center of Azerbaijan Scientific Research Institute of Animal Husbandry. Using method of latin square on 3 sheep, we inserted them cadet in the ruminales and in the 12 fingers (toes) intestine. The aim of this experiment was study of correlation of sugar to dry substance. There was studied slaughter indices of animals. As it was known, the difference between the groups was: in the first experimental group compared with control group, the difference is 1,9%, more in savor of first, but the second 1,6% more.
UOT 611:56.15
AMARANTIN HİBRİD HEYVANLARIN QARACİYƏRİNİN

AMİNTURŞU TƏRKİBİNƏ TƏSİRİ

Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru N.M.Yusifov, K.Ş.Daşdəmirov

Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti

Heyvan orqanizmində qaraciyər digər funksiyaları ilə bərabər aminturşusu mübadiləsində böyük rol oynayır. Qaraciyər, zülalların biosintezi və aminturşuların oksidləşməsi vasitəsilə zülal mübadiləsinin tənzimlənməsində böyük rol oynayır. Gün ərzində heyvan orqanizmində sintez olunan zülalların 50%-ə qədər qaraciyərin payına düşür. Bu məqsədlə isti və soyuq iqlimə uyğunlaşan, xəstəliklərə dözümlü Zebu hibridlərinin qaraciyərində, dəyərli zülallarla zəngin olan yeni yem bitkisi amarantdan istifadə etməklə, sərbəst aminturşularının dəyişmə dinamikasını öyrənməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq 4.

Tədqiqatlarımız Mingəçevir fermer təsərrüfatında 18 aylıq canlı kütləsi 320-360 kq olan 3 qrup( I qrup-şvis cinsi; II qrup, birinci nəsil-şvis x azərbaycan zebusu; III qrup, ikinci nəsil-birinci nəsil x azərbaycan zebusu) təmizcinsli və hibrid cöngələrində aparılmışdır. Təcrübə iki istiqamətdə aparılmışdır: birinci istiqamətdə cöngələr adi yemləmə ilə, ikinci istiqamətdə isə yemə amarant + sorqo qarışığı əlavə edilmişdir. Təcrübə heyvanları bağlama şəraitində saxlanmışdır. Kəsim ümumi təyin olunmuş metodika əsasında aparılmışdır. Qaraciyərdən nümunələr götürülmüşdür.

Qaraciyərdə sərbəst aminturşuların miqdarı ion dəyişmə xromatoqrafiya üsulu ilə Çexiya istehsalı olan AAA-881 markalı avtomatik aminturşu analizatorunda təyin olunmuşdur 7.

Cədvəldən göründüyü kimi və təmizcinsli hibrid cöngələrin qaraciyərində sərbəst aminturşularının miqdarı birinci və ikinci istiqamətdə yemləmədə eyni dərəcədə yayılmamışdır 2.

Təmizcinsli və hibrid cöngələrin qaraciyərində sərbəst

Aminturşularının miqdarı mq %-lə

Aminturşuları	Birinci istiqamət			İkinci istiqamət
	I qrup	II qrup	III qrup	I qrup	II qrup	III qrup
Əvəz olunmayanlar
Histidin	13.60	10.02	13.66	14.42	12.14	15.02
Arginin	1.80	1.50	1.68	1.76	1.48	1.70
Lizin	43.38	35.16	42.18	45.30	37.12	43.84
Treonin	10.36	9.76	9.91	10.40	9.74	9.78
Valin	32.65	27.15	30.38	33.51	28.19	31.11
Metionin	11.02	4.49	6.93	12.00	5.50	6.98
İzoleysin	7.36	5.12	6.08	7.98	6.03	6.82
Leysin	12.29	11.08	12.01	12.23	11.12	11.98
Fenilalanin	8.06	7.42	7.68	8.13	7.45	7.72
Triptofan	8.16	7.06	7.42	8.22	7.15	7.46
Cəmi	148.60	118.76	137.93	152.95	125.92	142.41
Əvəz olunanlar
Asparagin t-su	27.69	18.14	22.28	28.71	19.16	23.22
Qlütamint-su	130.21	103.24	110.36	132.28	105.32	111.58
Serin	14.90	9.88	15.46	15.02	10.01	15.52
Prolin	11.62	8.02	11.89	11.88	9.00	11.96
Qlisin	66.54	55.43	53.32	67.12	56.27	54.42
Alanin	31.68	30.02	28.63	32.71	31.08	29.65
Sistin	8.42	5.41	7.47	8.41	5.40	7.43
Sistein	7.16	4.88	4.99	7.18	4.86	4.98
Tirozin	6.81	12.96	14.39	6.90	12.98	14.41
Cəmi	305.03	248.58	268.79	310.24	254.08	273.17
Ümumi yekun	453.63	367.34	406.72	463.19	379.00	415.58
Aminturşu indeksi	2.12	2.09	1.95	2.14	2.10	2.16

Təmizcinsli cöngələrin qaraciyərində adi yemləmədə sərbəst aminturşularından lizinin 8.22 mq və ya 34.9%, histudin 3.58 mq və ya 2.94%, valinin 5.50 mq və ya 31.2% , aspargin turşusunun 9.55 mq və ya 38.3%, qlutamin turşusunun 26.97 mq və ya 43.4%, qlisin 11.11 mq və ya 36.4% II qrup cöngələrin qaraciyərdəki sərbəst aminturşuların miqdarına nisbətən çoxluq təşkil edir. Bu analoji qanunauyğunluq III qrup cöngələrin qaraciyərində sərbəst aminturşuların miqdarında da özünü büruzə vermişdir.(3) Əvəz olunmayan aminturşuların ümumi miqdarı I qrupda II və III qrupa nisbətən müvafiq olaraq 24.2 mq və ya 15.6% çoxdur 1.

İkinci istiqamətdə yemləmədə qaraciyərdə əksər sərbəst aminturşularının miqdarı adi yemləməyə nisbətən çoxluq təşkil edir. Əvəz olunmayan aminturşulardan histidin I qrupda 6.9%, II qrupda 21.18% III qrupda 9.82%; lizin I qrupda 4.83% II qrupda 5.72% III qrupda 3.71%; valin I qrupda 2.68% II qrupda 3.66% III qrupda 2.40% adi yemləməyə nisbətən üstünlük təşkil edir 5.

Hər iki istiqamətdə yemləmədə qruplar arasında qaraciyərdə sərbəst aminturşulardan arginin izoleysin ciddi dəyişirikliyə uğramamışdır 8.

Qaraciyərdə sərbəst aminturşularının ümumi miqdarı ikinci istiqamətdə yemləmə I qrupda 2.17% II qrupda 3.28% III qrupda 2.96% adi yemləməyə nisbətən üstünlük təşkil edir 6.

Tədqiqatlarımıza əsasən belə nəticəyə gəlmək olar ki, amarant sorqo qarışığı ilə yemləmə müddətində (2-ci istiqamət) qaraciyərdə sərbəst amin turşuların ayrı-ayrı nümayəndələrinin (xüsusən əvəz olunmayanlar) və həmçinin ümumi miqdarlarının artımı müşahidə olunmuşdur. Bu artım təmiz cinslərdə (I qrupda) özünü çox büruzə vermişdir.

Hibrid heyvanlarda (II və III qrup) təmiz cinslərə nisbətən sərbəst aminturşuların miqdarının azalmasının səbəbi onların zülalların sintezinə sərf olunmasıdır. Bu ən çox birinci qrupda özünü büruzə verir.