Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
perfectiorem supernaturales, quàm intellectus inæquales cum luminibus gloriæ æqualibus. Nam (præterquàm quòd mutuò supra vires na- turales elevent ad producendum istum actum supernaturalem: intellectus quidem lumen gloriæ quoad vitalitatem, sed è contra lumen gloriæ intellectum, quoad supernaturalitatem: nec unum sit magis caussa adæquata ist iusmo- di actus, quàm aliud) lumen gloriæ tam est caussa connaturalis illius actus, quàm in- tellectus perfectior & imperfectior sit suæ in- tellectionis naturalis perfectioris & imperfe- ctioris caussa connaturalis. Verba sunt omnia Auctoris, qui longas habet in usu frequenti pa- rentheses. Cui fit satis negatione sequelæ. Et ad probationem negatur pariter quod assumi- tur, & ad id, quod additur, concedo paritatem. Sed quid inde? Certè non video, cùm intel- lectus respectu visionis caussa connaturalis non sit. Licet autem lumen gloriæ non sit magis caussa adæquata, est tamen elevans, & ad effe- ctum hujusmodi elevatio potiùs attenditur, juxta dicta in Problemate. Si intellectus ratione majoris perfectionis, cum lumine gloriæ ut quatuor, v. g. producere pos- set visionem supernaturalem ut quinque; quin- tus gradus refundetur in vires naturales solius intellectus, ac sic intellectus sibi relictus ali- quid poterit in ordine ad gradum supernatu- ralem: Sed consequens sapit Semipelagianis- mum: ergo & illud ex quo sequitur. Ad quem modum nos argumentati. Respondet autem negando dari quintum visionis gradum, qui à solo intellectu producatur, cùm tota visio ab aggregato intellectus & luminis in suo genere completè partialibus producatur totalitate ef- fectus: nam uti lumen gloriæ ad supernaturali- ratem elevat intellectum, ita intellectus elevat lumen gloriæ ad vitalitatem: Sed verò respon- sio hujusmodi non satisfacit. Nam aggregato & lumini gloriæ nequit quintus gradus re- spondere, quia cùm lumen gloriæ ut quatuor sit, elevatio tantùm esse potest ut quatuor, & sic illi correspondens operatio: ergo si datur quintus, intellectui tantummodò respondebit. Id autem quod in fine additur, satis peregrinum in Theologia apparet, intellectum scilicet ele- vare lumen gloriæ ad productionem superna- turalitatis, ut sit reciproca elevatio. In quo &<-P> @@0@ @@1@ supernaturale principium à naturali possit ele- vari. Et hæc pro adducta responsione, quæ est apud ipsum p. secunda. argumentum hoc modo. Si intellectus ratione suæ vitalitatis cum lumine gloriæ ut quatuor v. g. producere possit visionem supernaturalem ut vitalem, vitalitas actus supernaturalis in vires naturales solius intellectus refundetur, & non in lumen gloriæ, cùm vivens non sit: ergo intellectus sibi relictus aliquid poterit in ordine ad actum supernaturalem per Adversa- rios identificatum: quod sapit Semipelagia- nismum. Sed est satis infirma retortio: nego enim vitalitatem supernaturalem in vires na- turales refundi, cùm stare illa sine elevatione queat. Et ubi contra hoc probatio? quod pro- cedit juxta receptissimam sententiam, juxta quam intellectus non concurrit ut caussa par- tialis, sed ut instrumentalis. Iuxta aliam verò etiam est argumenti infirmitas manifesta; cùm solum evinci queat vitalitatem in intellectum refundi, licet revera supernaturalis sit, quia respectu illius alia caussa est, unde vitalitas su- pernaturalis nequit dici soli intellectui respon- dere. Videtur autem argumentum istud non ex deprehenso in ipso aliquali pondere ab Au- ctore vibratum, sed quasi vellicatum verbis il- lis ab aliquo prolatis de sapore Semipelagianis- mi, unde eisdem voluit terminis arguentem lancinare. Nos ab hujusmodi acerbitatibus du- cimus temperandum. Sed notanda succurrit quædam Auctoris ejusdem doctrina in præsenti circa salvan- dum Ecclesiæ dogma de æqualitate præmij pro æqualitate meritorum; quod stare non posset si habenti perfectiorem intellectũ major ea de caussa gloria accresceret, quo argumento com- muniter utuntur Auctores. Ait enim visionem ut est gratia remuneratoris non dari nisi ob merita, secus gratiam Creatoris: & talem esse in præsenti illam, qua perfectior est: cùm to- tum sit à gratia indivisibiliter, ab aggregato inquam intellectus & luminis, cui est conna- turalis, unde citra mira culum visio perfectior impediri non posset. Quod quidem non vide- tur sanæ doctrinæ conforme: nam gratia Crea- toris ut talis, gratia est non superans naturæ ordinem: ergo ratione illius nequit stare super- naturalis effectus, & is præsertim, qui in ordine gratiæ summus est, visio inquam beata. Præ- tereà cùm visio dicatur secundùm se totam in- divisibiliter ab aggregato procedere, quomodo stare potest diversitas illa remuneratoris & creatoris, & gratiæ ac beneficij naturalis? Prę- terquā quòd si posito aggregato dicto impossi- bile est non sequi effectum perfectiorem: ergo perfectio necessariò est connexa cùm effectu, & ita nequit ad ordinem naturæ, & respectum Creationis pertinere. ex doctrina 39. ubi tradit juxta propriam illam ipsius sententiam de visione increata unionem illam ab intellectu productam ejusdem perfe- ctionis esse quacumque intellectus posita per- fectione: ergo & de visione pariter asseren-<-P>@@
nem hujusmodi non esse vitalem, quia etiam sublato respectu vitalitatis potest esse major & minor perfectio: sic enim unio hypostatica respectu animæ Christi perfectior est unione ad corpus. Unde instaurari argumentum potest ex eo quòd intellectus agit ut caussa perfectior, & ita debet effectus respondere perfectior. Quòd si dicatur ut elevatus concurrere, id cer- tè poterit Auctor argumento suo pariformiter applicare. Præterquam quòd non videatur cur unio illa, quatenus actus intellectus est, non sit vitalis, cùm sit assecutio ultimi finis, ad quem sicut per actus vitales tenditur, ita & per illos obtinendus, in quo major perfectio inter- venit, ut est rationabiliter discurrentibus ma- nifestum. unitate specifica visionum peculiarem habet philosophandi modum P. Izquierdus Disput. 21. Quæst. 2. dicens actiones non diversificari per ordinem ad principia & objecta, sed ex diverso modo tendendi, de quo in Pharo Disput. 16.
quia dissimilitudinis nullum vel leve extat in- dicium: omniaq́ue prædicata, quæ in illis in- trinseca novimus, similia sunt; nimirum esse cognitiones Dei in seipso, & creaturarum in Deo intuitivas, judicativas, claras, certas &c. Probat insuper, quia aliàs juxta perfectiores intellectus perfectiora essent præmia, etiamsi merita essent æqualia: quod est erroneum, cùm sit certũ secundùm fidem pręmium gloriæ me- ritis commensurandum esse. Sed quidem talis philosophandi modus peregrinus in Scholis est, & parùm verosimilis, quia de actione ut re- spicit principium loquendo, est exercitium virtutis, in qua continetur, & ita quodammo- do ipsa virtus continens, ac proptereà per re- spectum ad illam illius essentia mensuranda. De objecto autem, quia est ipsum in fieri, si factibile sit; si autem merè speculativum, est illius similitudo, & ita etiam quodammodo ipsum. Inconveniens autem, quod pro visioni- bus proponitur, non admittitur, ut cōstat ex di- ctis citato §. 4. Pro quo & Theologi probabiles alias explicandi rationes adducunt, neque illis pro inconvenienti illo vitando visum est ad no- vam illam philosophiam provocare, ut neque à principijs, neque ab objectis, aut ab eorum aliquo speciem accipiant actiones. Ingenio quidem & eruditione valet Auctor, & ut stet dictis in Pharo, non senili opere, maturiora opera pergit eisdem conformare. Et quidem maturum Auctoris cum ingenij subtilitate ju- dicium, non libenter sustinet modos philoso- phandi à communi sensu deviantes, ut videre licet citata Disputat. 21. Quæst. 5. n. 54. Ubi quemdam dicendi modum impugnans P. Qui- ros circa visionem prout attingit perpetuita- tem, & ita videtur à Deo destrui non posse, sic locutus: Hic tamen modus etiam est rejiciendus, pri- mò quia philosophiam inducit alienam à communi. Similia habet n. 56. Nec plura circa beatificam visionem, cùm non sit animus novum texere de illa Tractatum, sed nonnulla adjicere, quæ stabilitis à Nobis possent liberũ & expeditum<-P>
@@0@ @@1@ vellere, quæ displicent, ut in Præfatione ad- monui, tædet enim semper in pugna versari: cùm non levis fructus laboris esse possit inge- nij, invenisse. Et addidisse aliquid, quo res divinæ & sacræ possint noviter, sed securè am- pliùs illustrari. Sit ergo jam
Spei Tract. 1. Disputat. 8. Dub. 1. sic arguens: Cognoscitivitas, intellectivitas, discursivitas &c. neque ad rationem substantiæ præcisè sequi- tur, ut patet ex substantijs inanimatis & ani- matis non cognoscitivis, ut v. g. plantis: neque ad rationem spiritualis, ut patet in gratia ha- bituali, charactere, &c. neque ex ratione sub- stantiæ & spiritualitatis simul: quia quod neu- tra ratio seorsum habet inchoatè, inadæquatè &c. neutra illud habere potest conjunctim adæquatè: ut patet ex materia & forma acci- dentali gratiæ habitualis, characteris, si illi supernaturaliter, ut possunt, uniantur. Secundò quia licet constet hominem esse intellectivum, in ratione tamen naturali præcisè sistendo dif- ficulter probatur habere animam spiritualem, de quo ipse in libris de Anima. Tertiò. Quia esse substantiam spiritualem ex conceptu suo for- mali, aliud non est, quàm esse substantiam in- extensam ut sit tota in toto loco, & tota in qualibet parte ejusdem loci; quæ sicut in suo conceptu formali non importat vivens, ita multò minùs importat esse intellectivam, dis- cursivam &c. ut patet in gratia, charactere &c. sic extensis, & tamen non intellectivis, discur- sivis &c. à quibus ad talem substantiam possi- bilem bona est consequentia. Ad rationem ergo D. Thomæ respondet negando conse- quentiam, & ad sequelam ex illa distinguit Assumptum: Quo substantia est immaterialior, si simul sit intellectiva, ut homo, Angelus &c. eo magis est cognoscitiva, quantùm ab enu- meratione substantiarum, quas defacto esse spirituales intellectivas per fidem cognoscimus. Concedit Assumptum. Si sit substantia spiri- tualis præcisè, quàm esse possibilem contendit, negat Assumptum. Sic citatus Scriptor, sed pa- rùm urgens. Nam licet neque ex præcisa ratione spiritus, neque ex præcisa ratione substantiæ debeatur cognitio, de qua agimus, etiamsi addatur ratio viventis, potest esse debita substantiæ spiritua- li. Neque generalis illa doctrina vera est de necessaria convenientia inadęquata, in disjun- ctis, ut conjunctim in aliquo haberi possit ratio illa, de qua fuerit actum. Id enim non ostenditur: exemplum de gratia unita sub- stantiæ non est ad rem: siquidem juxta omnes compositum ex substantia & accidente acci-<-P>@@
natio sequitur debiliorem partem, sicut con- clusio. Immò etiam si extrema substantialia sint. Ut in sententia ipsius Patris complexum resultans ex intellectu, & visione Dei unita ipsi, & eo mediante, Angelis, aut animæ, acci- dentale est, etiamsi extrema substantialia sunt. Quod verò ratio aliqua conveniens complexo non debeat etiam inadæquatè disjunctis con- venire manifestum est evidentibus exemplis. Et in ipso quod Auctor inducit clarissimè ap- paret. Nam ratio compositi accidentalis est in conjuncto illo: cùm tamen ratio accidentis in uno tantùm extremo sit. Prætereà in compo- sito vivente ratio vitæ in materia prima non est secundùm se spectata. Idem est de ratione corruptibilis, cùm tamen materia ingenerabi- lis & incorruptibilis sit, unde & de ratione ge- niti idem dicendum, sicut de ratione discursivi in homine, & sic de innumeris alijs. lem licet difficulter probetur, ut ipse conten- dit, secus sentientibus alijs, ex eo tantùm elici poterit cognitionem non repugnare substantię materiali: quod verò cognitio propria ratione spiritualis substantiæ, dari sine cognitione pos- sit, minimè inferri potest. Unde ex prædicta ratione sumi argumentum contra sic arguen- tem potest. Nam substantiæ materiali non re- pugnat cognitio: ergo spirituali, tantopere profectiori, quæcumque illa sit, minimè repu- gnabit. Qui est discursus Divi Thomæ. in quo illa consistat variæ sententiæ sunt. Quidquid autem de illis sit, certum est dogma in Ecclesia dari spirituales substantias, quas Theologi omnes nobilissimas inter omnes re- cognoscunt, nec per solum modum illum exi- stendi in loco exponunt, unde & nobilissimum modum cognoscendi illis attribuunt, & alijs sunt dotibus ita præditæ, ut copiosissimam ex- hibeant materiam Theologicæ tractationi. Cùm ergo tales agnoscantur eo quòd spiritus sint, sicut & anima ex philosophicis & Theo- logicis principijs: meritò asseritur cognitio- nem esse illis genuinam. Ubi & argui potest ex gratia & charactere in argumento adductis, retorquendo illud: nam gratia & character ad substantiam intellectivam pertinent, licet intellectivi perfectionem formaliter non con- tineant. Substantia autem ad gradum intelle- ctivum spectans, cùm alterius additamentum non sit, perfectionem hujusmodi debet forma- liter continere. adducta responsio satis apparet inepta. Cùm enim distinctione respondetur propositioni il- li: Quò substantia est immaterialior, eò est magis cognoscitiva, de facto admittitur propter homi- nem & Angelum. Alterum autem membrum distinctionis futurum hoc: De poßibili nego. Ex quo sequitur de possibili non futuram ma- gis recognoscitivam substantivam, etiamsi im- materialior sit; quod evidenter constat esse falsum. Cùm autem non ita disponatur, sed absolutè negetur, D. Thomæ assertioni apertè contraitur.
@@0@ @@1@ hic (scilicet Quæst. 14. Arti. 1.) ex eo arguen- tem, quòd licet immaterialitas præcisè non sit ratio cognoscitivi, ratione tamen perfectionis id habet, quod explicari debet juxta dicta à Nobis ad Tertium, & quia excessum dicit su- per rem omnem materialem, qui sine gradu intellectivi nequit intelligi. Ad quod re- spondet omnimoda negatione, quia non ap- paret cur inter vivens sensitivum, & vi- vens intellectuale non sit possibile vivens spirituale individuatum à parte rei, sicut ani- mal nec rationale, nec irrationale. Sicut ne- que probatur titulo perfectionis debere imma- terialem sumi, ut ei intellectio debeatur. Sed quidem P. Quiros discursus satis est verosimi- lis, & ut dixi, conformis dictis n. 578. & qui- dem excessus dictus ex eo evincitur, quia est supra substantias cognoscitivas: ergo cùm ra- tio spiritus eam habeat excellentiam, quam arguit independentia à materia, & alia à No- bis explicata, necessariò est illi tribuenda co- gnitio, unde medium illud spirituale chymeri- cum est, quidquid de alio monstro sit, quòd si materiale penitus sit, non est ad rem; si spiri- tuale, jam constat repugnare, si cognitio ipsi denegetur: secus si concedatur modus alius cognitionis ab eo diversus, qui proprius est spe- ciei humanæ, de quo aliàs, id enim ad præsens non confert institutum. refellit; sicut & aliorum pro D. Thoma mili- tantium, & Certam. 2. affirmat possibilem es- se substantiam spiritualem, quæ non sit princi- pium cognitionis: idq́ue probat, quia Deus substantia spiritualis est, & tamen non est prin- cipium intellectionis. Item Conceptus spiri- tualitatis est metaphysicè distinctus à concep- tu intellectivi: ergo dari potest sine illo. Quæ quidem satis debilia sunt: nam Deus etiamsi principium physicum intellectionis non sit, est tamẽ in gradu supremo intellectivi, & ideò idem cum sua intellectione, ex quo fit perfe- ctionem dictam in nullo alio posse reperiri: sed quòd cum minori necessaria sit in qualibet spirituali substantia ex ratione prædicta neutiquàm probatur. Et argumentum prædi- ctum simile est huic: In Deo datur tendentia intentionalis in objectum sine physico influ- xu; ergo & in aliquo etiam extra Deum stare potest. Item & illud: In Deo est potentia ge- nerativa sine actione distincta: ergo &c. sicut & istud: In Deo est subsistentia relativa con- stituens personam: ergo & dari in creatis po- terit. Et sic complura alia. Ad aliud nego con- ceptum spiritualitatis in substantia spirituali esse metaphysicè distinctum, cùm intelligi ne- queat sine illo. Et ut demus aliquomodo distin- gui, infertur, tamen per legitimas consequen- tias juxta dicta. Videantur P. Antonius Perez Disput. 3. Cap. 1. circa Arti. 1. citatæ quæstio. 14. & P. Ribadeneira Tractatu de Scientia Disput. 1. Cap. 2. post citatos in Problemate editi. P. Izquierdus resolutionem in alium locum re- mittit nondum visum, Auctores referens hinc inde sentientes. Tomo 2. Disputat. 23. n. 81. inter<-P>@@ <-P>quos P. Oviedum pro parte contraria Controv. 5. de Anima. pun. 6. ex dictis refellendum, sicut & Joannem Pontium, quem adducit Herincx Disput. 6. nu. 2. ex d. 5. nu. 1. nec vi- detur improbare.
discrepat à sentẽtia à Nobis stabilita, negans ex parte objecti formalitatis cujuslibet distinctionem, & veram rationem potentiæ, quam tamen cum D. Thoma 1. p. q. 41. arti. 4.
Objicit autem sibi Patrem Derkennis 1. p. Disput. 8. Cap. 1. ubi regulam statuit circa ap- plicationem nominis creaturis convenientis respectu Dei. Videndum an in illius significato exclusis omnibus imperfectionibus, remaneat aliqua perfectio, quæ tunc erit Deo tribuenda, sicut & nomen. Ex quo arguit pro intento præsenti: Nam in significato nominis poten- tiæ intellectivæ, ut elicitivæ, vel receptivæ, post exclusas imperfectiones, non manet aliqua perfectio propria illius significati: quia po- tentia ut sic positivè excludit actum secundum, nec solùm præscindit: Ergo &c. Ad quod qui- dem satis confusè respondet post adducta quæ- dam D. Augustini verba ex Lib. 2. ad Simpli- cianum Quæst. 2. Distinguit ergo sic Minorem: Atqui in significato nominis potentiæ intellectivæ, Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|