Avian influenza hastaliği acil eylem plani

11.5. Laboratuvar Teşhisi

Epideminin başlangıcında hastalık ilk olarak enfeksiyonun tespitinden önce bölgesel enstitü tarafından teşhis edilir. Bununla birlikte AI’nin serotiplendirilmesi çalışmaları URL tarafından yapılır.

Genel Epidemi süresi içinde eğer bölgesel laboratuvarın imkanları, çalışma şartları ve kapasitesi yeterli değilse o zaman URL ile diğer bölgesel laboratuvarlar arasında koordinasyon sağlanır ve gerekirse teşhis ve hastalıkla mücadelede bütün VKEM’ ler görev alırlar. Örnekler ve maddeler laboratuvarlara en kısa sürede gerekiyorsa özel kuryelerle gönderilir, ve örnekleme ve laboratuvara teslim dikkatli bir şekilde gerçekleştirilir.

11.6. Enfeksiyon Bölgesindeki Durum

11.6.1. Enfeksiyonun Laboratuvar Teşhisi Öncesindeki Prosedürler

Resmi veteriner hekim enfeksiyon bölgesine ulaşır ve işletmeden içeri ve dışarı bütün hayvan hareketlerini durdurur.

Bütün yeni ölmüş kanatlılardan 5’er örnek alınır ve laboratuvara gönderilmek üzere farklı kümes ve aynı bölgede bile olsa değişik yerlerden alınan numuneler çapraz kontaminasyonu önlemek için plastik poşetlere ayrı ayrı konulur. Buna ek olarak canlı hayvanlardan 20 kan örneği alır ve özel vasıta ile soğuk zincir ile laboratuvara gönderilir. Ayrıca sürünün yem ve suyundan da örnekler alınır ve laboratuvara gönderilir. Yukarda alınan örneklere ait dokümanlar eksiksiz hazırlanarak örneklerle birlikte laboratuvara gönderilir. GTHBİM’ ye yapılan işlemlerle ilgili bilgi verilir. Örnek alma sırasında koruyucu giysiler, maskeler, boneler, çizmeler ve eldivenler giyilerek biyogüvenlik ve biyoemniyet önlemleri eksiksiz olarak alınır.

Tavuk kümeslerine girerken el ve ayakların dikkatli şekilde dezenfeksiyonu yapılır. RV sürüdeki enfeksiyonu tespit ettikten sonra hastalıklı olma şüphesi bulunanlar ile sağlıklı hayvanları, ölü ve hasta hayvanlardan ayırır. Numuneler alındıktan sonra kalan ölü ve hasta hayvanlar derhal imha edilir ve RV durumu kayıt altına alır.

Kümeslerin iç ve dış kısımları tamamen temizlenir ve dezenfekte edilir. Atık maddeler imha edilir. Ölü ve öldürülen hayvanlar yeterli derinlikte çukurlara gömülür, gömülmeden önce üzerlerine bol miktarda kireç atılır. Bu işlemler RV’nin gözetimi altında laboratuvar sonuçlarının işletmeye ulaşmasına kadar sürdürülür. Bu arada işletmeden dışarıya hayvan ve hayvansal ürün (gıda, ekipman, ilaç ve vb.) çıkışına ve işletmeye yeni hayvan girişine hiçbir şekilde izin verilmez. Hayvan hareketleri tamamen durdurulur.

Bu tedbirler laboratuvar sonuçları alınana kadar sıkı şekilde uygulanır. Ayrıca işletmenin veteriner hekimleri ve teknik personelinin 3 gün süre ile başka kümeslere ya da işletmelere gitmesi yasaktır.

Gıda, yem ve yumurta taşıyan kamyonların işletmeye giriş çıkışlarına izin verilmez, yalnızca kanatlıların acil beslenmesi amacına yönelik olarak kamyonun işletmeye girmeksizin yem boşaltmasına izin verilebilir. Bu yemin dağıtımı içerideki araçlarla yapılır. Kamyonlar titiz bir şekilde temizlenir ve dezenfekte edilir.

11.6.2. Laboratuvar Teşhisini Takip Eden Prosedürler

Sürüdeki bütün hayvanlar hastalık tespit edildikten ve laboratuvar tarafından teyit edildikten sonra imha edilirler.

İmha prosedürü: Sürüdeki bütün hayvanlar gazla boğularak öldürülür ve derin çukurlara gömülürler. Kalan toz, yem, saman ve atıklarla diğer ekipman da imha edilir. Kümesteki bütün hayvanların imha edilmesinden sonra bütün kümes bölümleri yıkanır ve dezenfekte edilir. Atık sular dışarı yayılmalarına izin verilmeden septik tanklarda toplanır. Hastalık etkeni virüs kimyasallarla öldürülür ve imha edilir. Bu işlemlerden sonra kümeslere 21 gün süre ile hayvan konulmaz. İşletme bu sürede dinlendirilir. Hastalığın yok edilmesinden sonra yetkili makamın izni ile işletmeye yeni hayvan getirilebilir. EA’da 3 km çap içindeki bütün işletmeler enfekte alan olarak, 10 km çap içindeki bölge de GA olarak kabul edilir. EA ve GA’daki bütün kanatlı işletmeleri epidemiyolojik incelemeye tabi tutulur ve mevcut durumları ve enfeksiyonun perdelenmesi gözlemlenir.

11.7. Herhangi bir AI Enfeksiyonunda Prosedürler Senaryosu

Gün 1: Bir sürüde AI enfeksiyonunun ilk belirtileri, ya da işletmede bir ya da daha fazla sürüde ölüm oluşması,

Gün 1: Durumun işletmeyle ilgili yetkililer ya da işletme sahibi tarafından İl ya da İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne bildirilmesi

Gün 1: İl ya da İlçe Müdürlüğü Resmi Veteriner Hekimleri enfeksiyon bölgesine gelerek gerekli örnekleri toplarlar. Toplanan örnekleri yetkili laboratuvara gönderirler.

Günler 1-2: örnekler AI teşhisi için Bölge VKEM’ne ulaştırılır.

Günler 1-2: Örneklerin ilk muayeneleri gerçekleştirilir (nekropsi, izolasyon için gerekli örneklerin hazırlanması)

Gün 2: Şayet hızlı test metotları kullanılıyor ise ön teşhis sonuçları alınır.

Gün 2-3: Gerekli serolojik testlerin yapılması. Serum mevcut ise HI testi, ve/veya ELISA ve AGID testleri yapılır. Virüs izolasyonu için malzeme mevcut ise embriyolu yumurtalara virüs izolasyonu için inokülasyon yapılır.

Gün 2-3: HI ve ELISA testlerinin sonuçları alınır. Bu aşamada materyal laboratuvara 1. günde getirilmişse, HI ve ELISA testleri elde edilir. Enfeksiyonun varlığını işaret eden önemli bir bulgu seropozitifliktir.

Gün 3: Embriyolu yumurtaya yapılan inokulasyonların sonucu virüs izolasyonu yapılır ve virüsün identifikasyonuna başlanır.

Günler 5-7: AGID test sonuçları alınır. Enfeksiyon varsa, seropozitiflik enfeksiyonun varlığını gösteren önemli bir bulgudur.

Günler 7-14: Embriyolu yumurtaya inokülasyon sonrası ilk izolasyon sonuçları elde edilir. Teşhis işlemleri tamamlandıktan hemen sonra sonuçlar ilgili İl Müdürlüğü ve bakanlık yetkililerine bildirilir.

Günler 11-18: Embriyolu yumurtada izolasyona ilişkin ilk sonuçlar alınır.

Gün 19: İzolasyon sonucu pozitif ise virüs izolasyonu başarılı bir şekilde yapılmış ise teyit için AB/FAO/OIE’nin AI Referans Laboratuvarından birisine gönderilir.

Gün 21: İzolat Referans Laboratuvar tarafından alınır.

Günler 30-42: Teyit sonuçları alınır ve uluslararası deklarasyon için hazırlıklar yapılır.

Günler 42-45: Enfeksiyon uluslararası düzeyde deklare edilir.
Not: İnceleme ve teşhisle ilgili işlemler devam ederken GTHB ve GKGM her aşamada telefon ve Internet gibi iletişim araçları ile haberdar edilecektir.

Akış şemasında birincil epidemide uygulanan faaliyetler yer alır. Takip eden epidemilerde işlemler, hastalığın teşhisinin yapıldığı 10. aşamada durdurulur.