Avrupa Yüksek Eğitim Alanında Kalite Güvencesi için Standartlar ve Yönergeler
Yüklə 213,64 Kb.
|
Bölüm 2. Teftiş edilmemiş ajanslar
Bir şema halinde gösterilirse, kaydın yapısı şöyledir:
Avrupa kaydına girişlere bir Avrupa Kayıt Komitesi karar verecektir. Komite, ajansın dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartlarına düzenli teftişlerle tespit edilmiş uyumunu kayıt hususunda bir kriter olarak kullanacaktır. Diğer kriterler yüksek öğretim kurumlarının sahip olduğu çeşitliliği göz önüne alarak kararlaştırılmalıdırlar. Komite, EURASHE, ESIB, EUA, ENQA ve Avrupa işçilerini, sendikalarını ve profesyonel organizasyonları temsil eden organizasyonlar ve hükümet temsilcileri tarafından ataması yapılacak olan dokuz üyeye sahip, bürokratik olmayan bir yapı olacaktır. Bu üyeler bireysel bir kapasite dahilinde hareket edecekler ve atamayı gerçekleştiren organizasyonların emir altındaki temsilcileri gibi olmayacaklardır. ENQA, en azından yılda iki kerelik bir temele oturacak bir toplantı yapacak olan komitenin yazmanlık görevinde olacaktır. Avrupa Kayıt Komitesi, ilk uygulama görevlerinden biri olarak kaydın sahipliğini formülize edecektir. Avrupa Kayıt Komitesi’nin bir diğer acil görevi ise, kayıt için reddedilmiş ya da kayda yerleştirilmeleri kabul edilmemiş olanların haklarını saklı tutacak bağımsız ve güvenilir bir sistem kurmak olmalıdır. Bu sistem, protokolde, komite işlemeye hazır olduktan hemen sonra taslağı çıkarılacak bir eleman olmalıdır.
2001’deki Prag toplantısından bu yana, ENQA, EUA, ESIB ve EURASHE’ yi kapsayan E4 grubu, Bologna Oluşumu ve yüksek öğretimde Avrupa standartları hakkındaki bakış açılarını tartışmak üzere düzenli bir şekilde buluştular. 2003’teki Berlin toplantısından bu yana E4 toplantıları Bakanların yüksek öğretim kurumlarında kalite güvencesiyle ilgili isteklerinin yerine getirilmesini ana odak konuları haline getirdiler. Avrupa düzeyindeki bu işbirliğinin yapıcı olduğu kanıtlandı. Bu dört organizasyon, sonuç olarak, Yüksek Öğretim Kalite Güvencesi Avrupa Danışma Forumu’nun E4 grubundan meydana gelmeye devam etmesi konusunda anlaştılar. Bu tür bir forumun temeli, pratik açıdan, ENQA, EUA, ESIB ve EURASHE arasında şu anda devam eden işbirliğinin daha kalıcı bir şekilde devamını sağlamak olacaktır. Forum öncelikli olarak, temel Avrupalı katılımcılar için bir danışma ve tavsiye alma forumu olarak işlev görecek ve dört kişisel organizasyonun, yeni bir idari yapı oluşturmadan kendi giderler ve katılımlarını finanse ettikleri şimdiki düzenlemelere benzeyecektir. Uzun vadede forum ayrıca iş piyasası temsilcilerini de içerecektir.
4 Gelecek Perspektifler ve Zorluklar Rapor, yüksek öğretimde kalite güvencesi dünyasındaki Avrupalı oyuncular tarafından geliştirilip onaylanmış öneri ve tavsiyeleri içermektedir. Bu raporun varlığı bile, oyundaki farklı ilgilerden kaynaklı olarak, doğal olarak olası düşünülmeyecek bir ortak kavrayışın başarısı için bir kanıt niteliğindedir. Öneriler daha fazla saydamlık, güvenlik ve öğrenciler ve genel anlamda toplum için yüksek öğretim hakkında daha fazla bilgi sunmaktadır. Aynı şekilde yüksek öğretim kurumlarının tanınmasını, güvenirliğini ve artan şekilde rekabetçi ve kuşkucu bir çevrede kendilerinin yüksek öğretime ithaflarını gösterecek olanakları da sunmaktadır. Kalite güvence ajansları açısından ise öneriler kalite ve güvenirliklerini artırmakta ve onları daha üretken bir şekilde Avrupa’nın daha geniş profesyonel birliğine bağlamaktadır. Ancak, etkili bir gerçekleştirme stratejisi olmadan öneriler, öneri olmaktan öteye gidemeyecektir. Bergen Bakanları tarafından onaylanırsa, bu raporun bazı anahtar adımları atılmaya başlanacaktır. Kalite güvence ajanslarının kaydı, 2005’in ikinci yarısı sırasında başlayacak ve 2006’da on-line devam etmeye hazır olacak şekilde öngörülmüştür. ENQA sekreteryası bu amaç için gerekli olacak ekstra kaynakların tedariğini yapmıştır. Bakanlar toplantısından sonra ENQA, Avrupa Kayıt Komitesi’ni kurmaya yönelik gerekli katı inisiyatifleri alacaktır. Komite işine, kayıt sahipliğinin formülize edilmesi ve 2005 baharında ENQA tarafından yapılmış olan başlangıç niteliğindeki iş üzerine temellendirilmiş bir protokol taslağı hazırlamakla başlayacaktır. Yüksek Öğretim Kalite Güvencesi Avrupa Danışma Forumu da erken bir inisiyatif olacaktır. Sonuç olarak, Bergen Bakanlar toplantısının getirileri ve forumun kuruluşu, ENQA ve partnerlerinin Haziran 2005’te yapılacak bir sonraki toplantılarının ana teması olacaktır. Ek olarak, iş piyasası temsilcileri gibi diğer anahtar katılımcılarla gelecekte kurulabilecek işbirliği tartışmalara tabi tutulacaktır. ENQA aynı zamanda, Eylül 2005’de yapılacak bir sonraki ENQA Genel Toplantısı’ndan önce diğer Avrupa kalite güvence ağları ile bir toplantı düzenlemiştir. Bu rapordaki kimi önerilerin çabuk yerine getirilme olasılığı, diğerlerinin oturtulması görevinin de kolay olacağı anlamına gelmemelidir. İç ve dış kalite güvence standartlarının kurum ve ajanslar tarafından geniş anlamda kabul görmesi daha uzun zaman alacaktır, çünkü kabulleri bir değişme ve eski ve güçlü yüksek öğretim kurumlarına sahip imza sahibi devletlerle ilişki geliştirme isteğine bağlıdır. İç kalite güvence standartlarında teklif edilen şey, bazı yüksek öğretim kurumları, özellikle de yeni ve gelişen bir kalite güvence geleneğine sahip olan ya da öğrencilerin ihtiyaçlarına ve iş piyasasına girişleri için hazırlıklarına odaklanmak kurumsal kültürlerinde yer almayanlar için zor olacaktır. Benzer şekilde, dış kalite güvence ve kalite güvence ajanslarının standartları da, kendilerine dikkatlice bakmak ve Avrupa beklentisine karşılık kendi performanslarını ölçmek için tüm katılımcıları gerektirir. Yeni düzenli teftiş prosedürü bu amaç için tam vaktinde odaklanmayı sağlayacaktır. Sadece, standartların benimsenen faydaları görülmeye başlandığı zaman, genel bir kabul sağlanacaktır. EHEA yüksek öğretimde bireysel ulusal sorumluluk temelinde işler ve bu, dış kalite güvence konusunda özerklik anlamına gelir. Bu sebepten, rapor düzenleyici değildir ve olamaz, ancak öneri ve tavsiyelerini, yüksek öğretim kurumlarından öğrencileri de içeren uzmanlar, bakanlar, ve kalite güvence ajanslarını içeren profesyoneller arasında karşılıklı bir saygı ruhunda yapar. İmza sahibi bazı devletler standart ve teftiş işlemini, kendi yasamaya ilişkin ve idari çerçevelerinde saklamak isteyebilirler. Diğerleri, böyle yapmanın uygunluğunu, varolan durumun dayanma gücüne karşı değişmenin avantajlarını tartarak daha uzun sürede gözden geçirmek isteyebilirler. Önerilen Yüksek Öğretim Kalite Güvencesi Avrupa Danışma Forumu, yeni düşünme biçimleri, diğer sistemlerin deneyimleri ve ulusal deneyimlerin benzerlik ve farkları hakkında tartışmak, müzakerelerde bulunmak ve öğrenmek için faydalı bir yer teşkil etmelidir. Her şeyden önce, ENQA, onun E4 partnerleri ve diğer anahtar katılımcılar, gelecek yıllarda amaçları sağlayabilmek amacıyla büyük çaplı ve güç bir yükün altına girmiş olacaklardır. Rapor, sonuç olarak, bu raporun tamamlanmasının, EHEA kalite güvence ölçütüne yönelik Bologna amacının yerine getirilmesi ile aynı şey olamadığını açıkça ortaya koymaktadır. Raporun tavsiyelerini yerine getirmek ve hem yüksek öğretim kurumları hem de dış kalite güvence ajansları arasında varolması gereken kalite kültürünü güvence altına almak için yapılacak daha çok iş vardır. Berlin emri ile harekete geçirilen şey, EHEA kalite güvence Avrupa ölçütünün tam olarak işlemesi bekleniyorsa, devamlı bakım ve ilgi gerektirmektedir. Güçlü, özerk ve etkili yüksek öğretim kurumları, kalite ve standartlara dair canlı bir algı, iyi eş teftişler, güvenilir kalite güvence ajansları, etkili bir kayıt ve işçiler gibi diğer katılımcılarla artan düzeyde bir işbirliği içeren bir Avrupa yüksek öğretim alanı, şimdi mümkündür ve bu raporda içerilen öneriler bu vizyonu gerçeğe dönüştürmek için daha uzun bir yol gidecektir.
Kalite güvence ajansları4 periyodik teftişi - teorik bir model Aşağıda sunulan model, bir dış kalite güvence ajansının dış teftiş işlemi için belirtici ana hatlarını önermektedir. Dış kalite güvence ajanslarının Avrupa standartlarına uyumunu tespit etmeye uygun güvenilir bir işlem olarak sunulmuştur. Ancak, amacın öğretici ve açıklayıcı olması önemlidir. Sonuç olarak, detay düzeyi yüksek ve muhtemelen ajansların bireysel eş teftişinde ihtiyaç duyulacak olandan daha yüksektir. Bu sebeplerle, burada sunulan işlemin kendisi, hiçbir şekilde bir standart gibi düşünülmemelidir. Dahası, sunulan işlemde kullanılan “değerlendirme” kelimesinin hedef ve işlemleri kapsadığı önem taşımaktadır. “Yetkilendirme” ve “hesap denetimi” gibi terimlere de başvurulacaktır. İşlem şu elemanları içerir:
1 Referans Koşulları Referans koşulları, teftişin amaçlarını otoriteler, katılımcılar ve ajansın kendisinin bakış açısı ve ilgileri açısından tespit etmelidir. Ajansın tüm ana görev ve işleri kapsanmalı ve hiçbir saklı gündem kalmadığı açık olmalıdır.
2.1 Teftişin esası olarak ajanstan istenen altyapı bilgisi İlgili altyapı bilgisi, ajansın hangi kontekstte çalıştığını anlamak için gereklidir. Bu bölümün şunları içermesi beklenir: -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2.1.1 Ulusal yüksek öğretim sisteminin, şunları içeren, kısa ana taslağı:
2.1.2 Belirli ajansın tarihinin kısa hikayesi ve genel olarak yüksek öğretim değerlendirmesi:
2.2 Ajans tarafından yürütülen dış kalite güvence Ajansın yüksek öğretim kurumları ve programlarının dış kalite güvencesini düzenli bir temelde ele aldığına dair açık ifade bulunmalıdır. Kalite güvence ya değerlendirme, yetkilendirme, teftiş, hesap denetimi, ya da görüş bildirmeyi içermeli ve bunlar ajansın temel işlevlerinden olmalıdır. ‘Düzenli’ ile değerlendirmelerin sistematik bir prosedür üzerinde planlandığı ve geçen iki yıl üzerinde birkaç kalite görüş bildirimi gerçekleştirildiği anlaşılmalıdır. İfade şunları içermelidir:
2.3 Ajans tarafından uygulanan değerlendirme metodu 2.3.1 Altyapı bilgisi Bir değerlendirme ve diğer temel konuların tam planlama sonucu, ajansın saydam metodolojik prosedürler temelinde çalışıp çalışmadığına karar verebilmelidir. Bu sonuç şunları içermelidir:
2.3.2 Metodoloji unsurları Ajansın üzerine çalıştığı metodolojinin önceden belirlenmiş ve kamusal olduğunu kanıtlayan açıklama ve teftiş sonuçları kamusaldır. Metodoloji şunları içerir:
Ajans aynı zamanda, özel amaçlara uygun diğer metodolojiler hazırlayıp uygulayabilir. Ajansın karar ve raporları, yargıyı farklı gruplar şekillendirse dahi, prensip ve gerekler açısından tutarlıdır. Ajansın değerlendirme kararları vermesi halinde, bir temyiz sistemi vardır. Bu metodoloji ajansın ihtiyaçlarına uygulanır. Ajansın hiçbir öneride bulunmaması ve/veya koşullara bağlı kararlar vermemesi durumunda, sonuçların kontrolü için bir izleme prosedürü yürütülecektir. 2.3.3 Dış uzman grubu rolünün tanımlanması Dış uzman grubunun rol tanımı şunları içermelidir:
2.3.4 Belgeleme Ajansın belge toplama prosedürleri tanımları, ajansın öz-değerlendirme ve alan ziyaretlerine ilişkin prosedürlere karar vermelidir:
Bu tanım şunları içermelidir:
2.3.4.2 Alan ziyaretiyle ilgili prosedür tanımı Bu tanım şunları içermelidir:
2.3.4.3 Raporlar Belgeleme, raporlarda şu bilgileri içermelidir:
2.3.5 Temyiz sistemi Ajans, kararlarına karşı temyiz için bir metodu ve bu metodolojinin ajans ihtiyaçlarına nasıl uygulanacağını belgeler. Temyiz sisteminin ne ölçüde, ajansın değerlendirme altındakilere yorum yapma ve değerlendirmenin getirilerini sorgulama olanağı tanıdığı bir duruşma işlemine temelli olduğunun belgelerden açıkça anlaşılması gerekmektedir. Temel olarak, ajans temyiz sisteminin değerlendirme altındakilere, değerlendirme getirileri hakkında fikir beyan etmek için bir olanak sağladığı yönünde kanıt sahibi olmalıdır. 2.4 Ek belgeleme Bu ek belgeleme, incelemelerin kullanımı, istatistiki malzeme ya da başka bir yerde adı geçmemiş başka çeşit belgelemelerin tanımını sağlar. Bu malzeme kamusal olmalıdır: 2.5 Ajansların kalite sistem prosedürleri Ajans, dış kalite güvence ajansları Avrupa standartlarında öngörülmüş olanlarla uyumlu, yerinde iç kalite güvence mekanizmalarına sahip olduğunu belgelemek zorundadır. 2.6 Son yansımalar Ajansın güç, zayıflık, olanak ve tehditlerinin bir analizi, ajansın yeni talep ve akımlara adapte olabilme ve katı ve güvenilir bir metodolojik çerçeve ve idari modelin devamını sağlarken, faaliyetlerini sürekli olarak geliştirme kapasitesinin anlaşılabilmesi için gereklidir. 3 Dış teftiş panel ilkeleri Bu ilkeler, bir dış teftiş panelinden beklentileri tanımlar. Şu konularda kılavuzluk ederler:
Yukarıda anlatıldığı gibi, teftiş altındaki ajans verilen ilkelere göre bir öz-değerlendirme raporu sağlamalıdır. Bu öz-çalışma, ziyaretten bir ay öncesinde geç olmamak üzere dış teftiş paneline gönderilmelidir. 3.1 Dış teftiş panel randevusu Bu bölüm, teftişi yürütmesi gereken uzmanların randevu alımına ilişkindir. Dış uzman grubu şu uzmanları içerir:
Bu uzmanlardan biri dış teftiş panelinin Başkanlığı’na seçilmelidir. Aynı zamanda, panelin, ajanstan bağımsız bir kapasite ile, sekreter olarak görev alması sağlanmalıdır. Uzmanların aday gösterilmeleri ajanslardan, katılımcılardan ya da yerel otoritelerden yapılabilir ancak, teftişin güvenilir olduğunun garanti altına alınabilmesi için, uzmanların aday gösterilme görevinin içerilen ajans dışı üçüncü şahıslara verilmesi gerekir. Bu üçüncü şahıs ENQA ya da işlemde yer almayan bir ajans olabilir. Uzmanların tanınma temeli, bağımsızlıklarının deklarasyonu olmalıdır. Ancak, teftiş altındaki ajans, panelin son kompozisyonu hakkında yorum yapma şansına sahip olmalıdır. 3.2 Alan ziyareti Örnekleri aşağıda belirtilen yollar boyunca alan ziyareti için bir protokol mevcut olmalıdır: Ziyaret, dış teftiş panelinin teftiş altındaki ajansa ve onun kontekstine yönelik daha önceki bilgisine bağlı olarak hazırlanma ve izlemeyi de içeren, iki – üç günlük bir sürede tamamlanması önerilmektedir. Ziyaretten önceki gün panel buluşacak ve ziyaretle ilgili temalar üzerinde anlaşmaya varacaktır. Alan ziyaretinin amacı öz-çalışmanın geçerliğini sağlamaktır. Mülakat kılavuzları bu bakış açısına göre taslaklanmalıdır. Ziyaret, iç öz-değerlendirme komitesi ile olduğu kadar, ajans yönetim kurulu üyeleri, yönetim, personel, uzmanlar, sahipler / anahtar katılımcılar ve değerlendirilmiş kurumlardan idari düzeydeki temsilcilerle de ayrı toplantıları içerebilir. 3.3 Raporun hazırlanması Referansın genel koşullarının yerine getirilmesinden başka rapor, geleceğe yönelik olasılıklar ve öneriler kadar, dış kalite güvence ajanslarının, öz-çalışma protokolünde belirtildiği gibi, Avrupa standartları ile kesin şekilde uyumu üzerine de odaklanmalıdır. Ziyaretten sonra sekreter tarafından desteklenen dış teftiş paneli bir rapor taslağı hazırlayacaktır. Son versiyon, gerçeklere dayanan hatalara dair yorumlar için teftiş altındaki ajansa gönderilecektir. Yüklə 213,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||