Avrupa Yüksek Eğitim Alanında Kalite Güvencesi için Standartlar ve Yönergeler

İlkeler:

Tüm dış kalite güvence ajansları bireysel program ve/veya kurumlar hakkında bol miktarda bilgi toplarlar ve bu tüm yüksek öğretim sistemleri çapında yapılandırılmış analizler için malzeme sağlar. Bu tür analizler gelişmeler, akımlar, ortaya çıkan iyi uygulama ve sürekli olarak zorluk ve zayıflık içeren alanlar hakkında çok faydalı bilgiler sunar ve politika geliştirilmesi ve kalite artırımı için yararlı araçlar haline gelebilirler. Ajanslar aktiviteleri dahilinde, işlerinden en üst seviyede faydayı sağlayabilmek için bir araştırma ve geliştirme işlevi de düşünmelidirler.

Kısım 3’e giriş:

Dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları ve ilkeleri

Avrupa dış kalite güvence ajanslarının gelişimi 1990’ların başından beri büyük çapta gerçekleşti. Aynı zamanda, ajanslar arası işbirliği ve iyi uygulama paylaşımı bu gelişimle bütünleşmiş bir unsur oldu. Zaten 1994/1995’te Avrupa Komisyonu tarafından başlatılmış olan Avrupa Pilot Projeleri, ajanslar arasında kalite güvencesi temel metodolojisinin karşılıklı tanınmasına sebep olmuştu: 1998’de AB Konsey Önerisi’nde yüksek öğretimde kalite güvencesi üzerine beyan edilmiş bağımsız ajanslar, öz-değerlendirme, dış alan ziyaretleri ve kamusal raporlama. 2000’de ENQA’nın ortaya çıkışı, sonuç olarak, işbirliğindeki bu gelişmenin normal şekilde bir resmiyet kazanmasıydı ve ENQA 1990’lar sırasında ulaşılmış olan oy birliği durumu üzerine kurulabilmişti.

Dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları, Avrupa dış kalite güvencesinin genç tarihi de bu gelişmenin dayanak noktaları üzerinde geliştirilmiştir. Dahası, standartların ne çok detaylı ne de çok değişmez olması gerektiği bilinçli bir istektir. Dış kalite güvence ajansları Avrupa kalite güvence ajanslarının ulus ya da bölgelerinin deneyim ve beklentilerinin organizasyon ve işlemlerini yansıtma özgürlüklerini asla kısıtlamamalıdırlar. Ancak, standartlar ajansların profesyonellik, güvenirlik ve bütünlüğünün katılımcılar tarafından görülebilir ve saydam olduğunu garanti etmeli ve ajanslar arasındaki gözlenebilirliğinin kıyaslanmasına izin vermeli ve gerekli Avrupa ölçütlerini taşımalıdır.

Bu şekilde, standartların aynı zamanda, doğal olarak, ajansların karşılıklı tanınmasına ve ajans değerlendirme ya da yetkilendirme sonuçlarına yönelik yapılan işe de katkıda bulunduğunun eklenmesi gerekir. Bu Kuzey Yüksek öğretimde Kalite Güvence Ağı (NOQA)’nda incelenmiştir ve Avrupa Yetkilendirme Konsorsiyumu (ECA) tarafından oluşturulmuş olan ‘İyi Uygulama Kodu’ ’nun bir parçasıdır.

İyi uygulama ile ilgili ek bilgi sağlamak ve bazı durumlarda standartların anlam ve önemini daha detaylı şekilde açıklamak için birkaç ‘ilke’ eklenmiştir. Her ne kadar, ilkeler standartların kendilerinin bir parçası olmasalar da, standartlar onlarla beraber düşünülmelidirler.

Kısım 3: Dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları
3.1 Yüksek öğretim için dış kalite güvence prosedürlerinin kullanımı

Standart:

Ajansların dış kalite güvenceleri Avrupa Standartları ve İlkeleri’nin 2. Kısmı’nda tanımlanmış olan dış kalite güvence işlemlerinin varlığını ve etkinliğini dikkate almalıdır.

İlkeler:

Kısım 2’de anlatılmış olan dış kalite güvence standartları dış kalite güvence işlemi için değerli bir temel teşkil ederler. Standartlar 1990’ların başından beri Avrupa’da dış kalite güvencesinin gelişimi yoluyla elde edilmiş iyi uygulama ve deneyimleri yansıtırlar. Sonuç olarak bu standartların yüksek öğretim kurumlarına yönelik dış kalite güvence ajansları tarafından uygulanan işlemlerle bütünlük içerisinde olması önemlidir.

Dış kalite güvence standartları, dış kalite güvence ajansları ile birlikte , yüksek öğretim kurumlarının profesyonel ve güvenilir kalite güvencelerini kurmalıdır.
3.2 Resmi Statü

Standart:

Ajanslar Avrupa Yüksek öğretim Alanı’ndaki yetkili kamu otoriteleri tarafından dış kalite güvence için sorumluluğa sahip ajanslar olarak tanınmalı ve kurulmuş bir resmi temele sahip olmalıdır. İşledikleri alan dahilindeki yasamaya ilişkin yargılama yetkisinin herhangi bir gereğiyle uyumlu olmalıdırlar.

3.3 Faaliyetler

Standart:

Ajanslar dış kalite güvence faaliyetlerini (kurumsal ya da program düzeyinde) üstlerine almalıdırlar.

İlkeler:

Bunlar değerlendirme, teftiş, hesap denetimi, yetkilendirme ya da diğer benzer faaliyetleri içerebilirler ve ajansın ana işlevlerinin parçası olmalıdırlar.

3.4 Kaynaklar

Standart:

Ajanslar, hem insan açısından hem de finansal olarak, organize olmalarını ve dış kalite güvence işlem(ler)ini etkili ve verimli şekilde yürütmelerine izin verecek kadar, işlem ve prosedürlerinin gelişimi için uygun hazırlıkla beraber yeterli ve orantılı kaynaklara sahip olmalıdırlar.

3.5 Misyon bildirimi

Standart:

Ajanslar çalışmaları için kamu tarafından elde edilebilir bir ifadede içerilen açık ve net amaç ve hedeflere sahip olmalıdırlar.

İlkeler:

Bu bildirimler ajansların kalite güvence işlemlerinin amaç ve hedeflerini, yüksek öğretimde, özellikle yüksek öğretim kurumlarında ilgili katılımcılarla iş paylaşımını ve işin kültürel ve tarihi kontekstini tanımlamalıdır. Bildirim, dış kalite güvence işleminin ajansın ana faaliyeti olduğunu ve amaç ve hedeflerini gerçekleştirmek için sistematik bir yaklaşım bulunduğunu açıkça belirtmelidir. Bildirimlerin nasıl açık bir politika ve yönetim planına dönüştürüldüğünü gösteren dokümantasyon da bulunmalıdır.

3.6 Bağımsızlık

Standart:

Ajanslar hem kendi işleri için özerk bir sorumluluğa sahip olacak kadar hem de kendi raporlarında yapılan önerileri yüksek öğretim kurumları, bakanlıklar ya da diğer katılımcılar gibi üçüncü şahıslar tarafından etkilenmeyecek kadar bağımsız olmalıdırlar.

İlkeler:

Bir ajans bağımsızlığını şu gibi ölçütlerle göstermelidir:

• 
  Onun yüksek öğretim kurumları ve hükümetlerden işletimsel bağımsızlığı, resmi dokümantasyonda (mesela, yönetimsel ya da yasamaya ilişkin eylemlerin araçları) garanti edilmiştir.
  
• 
  Prosedür ve metotların tanım ve işletimi, dış uzmanların adaylık ve ataması ve kalite güvence işlemlerinin getirilerinin saptanması, hükümet, yüksek öğretim kurumları ve politik etki organlarından özerk ve bağımsız olarak ele alınır.
  
• 
  Yüksek öğretimde ilgili katılımcılar, özellikler de öğrencilere kalite güvence işlemleri bağlamında danışılırken, kalite güvence işlemlerinin final getirileri ajansın sorumluluğunda kalmaya devam eder.
  

3.7 Ajanslar tarafından kullanılan dış kalite güvence kriterleri ve işlemleri

Standart:

Ajanslar tarafından kullanılan işlem, kriter ve prosedürler önceden belirlenmiş ve kamu tarafından elde edilebilir olmalıdır. Bu işlemlerin normal şekilde şunları içermesi beklenir:

• 
  kalite güvence işleminin öznesi tarafından bir kendi kendini değerlendirme ve eşdeğer prosedür;
  
• 
  uygun oldukça (bir) öğrenci üye(ler), ve ajans tarafından karar verilmiş ziyaretleri içeren bir grup uzman tarafından bir dış değerlendirme;
  
• 
  herhangi bir kararı, öneriyi ya da diğer resmi sonucu içeren bir raporun yayımlanması;
  
• 
  bu raporda içerilen herhangi bir önerinin ışığındaki kalite güvence işlemi öznesi tarafından girişilmiş faaliyetleri teftiş etmek için bir izleme prosedürü.
  

İlkeler:

Ajanslar özel amaçlar için başka işlemler geliştirip kullanabilirler.

Ajanslar her zaman bilinen prensiplerine dikkat etmek ve hem gereklilik ve işlemlerinin profesyonel şekilde yürütüldüğünü hem de kararlar farklı insan grupları tarafından oluşturulmuş da olsa, sonuç ve kararlarına tutarlı bir biçimde ulaşıldığını garanti etmelidir.

Resmi kalite güvence kararlarını veren ya da resmi öneme sahip olan sonuçlara varan ajanslar temiz bir prosedüre sahip olmalıdırlar. Bu prosedürün doğası ve formu her bir ajansın bileşiminin ışığında kararlaştırılmalıdır.

3.8 Sorumluluk prosedürleri

Standart:

Ajanslar kendi sorumlulukları için prosedürlere sahip olmalıdırlar.

İlkeler:

Bu prosedürlerin şunları içermesi beklenir:

1. 
   Ajansın kendi kalite güvencesi için yayınlanmış ve web site’ si erişilebilir bir politika;
   
2. 
   Şunları gösteren bir belgeleme:
   
   • 
     Ajansın işlemleri ve sonuçları kalite güvencesinin misyon ve amaçlarını yansıtır;
     
   • 
     Ajans, dış uzmanlarının işinde çıkar çatışması olmayan bir mekanizmaya sahip olmalı ve onu yürütmelidir;
     
   • 
     Eğer kalite güvence prosedürünün bazı ya da tüm elemanlarının üçüncü şahıslara devredilmesi söz konusu ise ajans, ikinci yükleniciler tarafından üretilen herhangi bir aktivite ya da materyalin kalitesini garanti edecek güvenilir mekanizmalara sahip olmalıdır;
     
   • 
     Ajans yerinde bir iç geribildirim mekanizması (yani, kendi personeli ve konsey/yönetim kurulundan gelecek geribildirimleri toplayacak araçlar); bir iç yansıma mekanizması (yani gelişme için iç ve dış önerilere karşılık verecek araçlar); ve bir dış geribildirim mekanizması (yani, gelecek gelişme için uzmanlar ve teftiş edilmiş kurumlardan gelecek geribildirimleri toplayacak araçlar) içeren iç kalite güvence prosedürlerine sahip olmalıdır.
     
3. 
   Ajansın aktivitelerinin en azından beş yılda bir defa olmak üzere zorunlu, düzenli bir dış teftişi.
   

3. 
   Kalite Güvence Ajansları için Eş Teftiş Sistemi
   

Berlin’de Bakanlar ‘ENQA üzerine, üyeleri yoluyla, EUA, EURASHE ve ESIB ile işbirliği içinde, ... kalite güvence ve/veya ajans ya da kurulların yetkilendirilmesi için yeterli bir eş teftiş sistemini garanti etmenin yollarını aramak için’ çağrıda bulundular.

ENQA ve partnerleri bu çağrıyı, ajansların bir eş teftiş sisteminin yalnız eş teftiş işleminin kendisini değil, bir teftişin yapılanabileceği kalite standartlarının da dikkatle düşünülmesini içermek zorunda olduğu emrinin yorumu üzerine temellediler. Dahası, ajansların eş teftiş işleminin, temel olarak saydamlık, görünürlük ve ajansların kalitesinin uyumluluğu amaçlarını gerçekleştirme araçları olarak yorumlanması gerektiği üzerinde bir anlaşma sağlandı.

Sonuç olarak, bu rapor başlıca teklif olarak, Avrupa içinde yüksek öğretim alanında işleyen tanınmış kalite güvence ajanslarının kaydının yaratılmasını sunmaktadır. Bu teklif aslında, yakın zamanda tanınma değeri ya da yetkilendirme etiketinden bir kar sağlamaya istekli kalite güvence kurumlarında bir artış olması beklentisine bir karşılıktır. Başka yerlerdeki deneyimler bu tür girişimlerin kontrol edilmesinin zor olduğunu göstermiştir, ancak Avrupa bu yeni piyasanın uygulamalı yönetimine yönelik, önceden kurulmuş bulunan ajansların çıkarını korumak için değil ama kalite güvencesinin faydalarının kötü şöhretli avukatlar tarafından yok olmamasını garanti etmek için muhtemelen yegane fırsata sahiptir.

Bu teklifler üzerine yapılan çalışma temel olarak Avrupa kontekst ve talebini göz önüne almıştır. Aynı zamanda, benzer deneyim ve işlemlerin uluslararası düzeyde gelişmekte olduğuna dair bir farkındalık vardır. Bu kısım, sonuç olarak, raporun bu bölümünün taslağı ile ilgili uluslararası deneyim ve önceliklerin özet niteliğinde bir analizi ile açılır. Daha sonra, ikincillik prensibine temelli olarak önerilen eş teftiş sistemi ve dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartlarının ana hatları sıralanmıştır. Bu ana taslak Avrupa’da işleyen dış kalite güvence ajanslarının önerilen kaydının bir sunumuna sebep olur. Eş teftişler ve ajansların Avrupa standartları ile uyumu kaydın düzenlemesinde özel bir rol oynar. Son olarak, bir Avrupa Yüksek Öğretimde Kalite Güvencesi için Danışma Forumu önerilmiştir.

Uluslararası genel durum

Avrupa şu anda yüksek öğretim kalite güvencesi konusunda dinamik gelişmelerin meydana geldiği tek alan değildir. Bu bölüm Uluslararası Yüksek Öğretimde Kalite Güvence Ajansları Ağı (INQAAHE), Uluslararası Üniversite Başkanları Birliği (IAUP), Birleşik Devletlerde Yüksek Öğretim Yetkilendirmesi Konseyi (CHEA), OECD ve UNESCO gibi organizasyonların deneyim ve inisiyatiflerinden bazılarını anlatmaktadır. Bu organizasyonların kalite güvencesine ilişkin işleri, bu raporun taslağının hazırlanması sırasında faydalı bulunmuştur. Her ne kadar, bu milletlerarası deneyimler özel önerilerde doğrudan içerilmeseler de, bazı anahtar uluslararası unsurlar, bu kısımdaki önerilerle ilgili olacak şekilde aşağıda sunulmuştur.

İyi kalite ve dış kalite güvence ajanslarının tanımı da birkaç senedir uluslararası gündemde yer almaktaydı. INQAAHE 1999’da IAUP tarafından ortaya atılmış olan, yüksek öğretim kurumlarının hangi ajansın dış kalite güvence rolünü yerine getirmeye uygun nitelikler taşıdığına karar verebilmesi için, dış kalite güvence ajansları için bir kalite etiketine yönelik fikri tartışılmıştır. Kalite etiketi büyük çaplı bir karşı koymayla karşılaşmış ve INQAAHE onun yerine ajanslar için iyi uygulama kriterleri formülize etmeye odaklanmıştır. Sonuç, iyi uygulama için ortak paydalar sunan ve aynı zamanda ajansların amaçları ve tarihi – kültürel kontekstlerindeki ulusal çeşitliliği tanıyan bir dizi prensip olmuştur.

Ajansların eş teftiş sistemi üzerine öneriler açısından, CHEA’ nın yaptığı iş konu ile ilgilidir. CHEA Birleşik Devletler bölgesel, uzmanlaşmış, ulusal ve profesyonel yetkilendirme ajansları için bir himaye heyeti şeklinde işleyen hükümet dışı bir organizasyondur. CHEA tarafından tanınmayı amaçlayana yetkilendirme organizasyonları CHEA tanıma standartlarını taşıdıklarını göstermek zorundadırlar. Yetkilendirme organizasyonlarının akademik kalitelerini ilerletmeleri, güvenilirlik sergilemeleri, gelişmeyi cesaretlendirmeleri, uygun prosedürler yürütmeleri, yetkilendirme uygulamalarını devamlı olarak yeniden değerlendirmeleri ve yeterli kaynağa sahip olmaları beklenmektedir. CHEA üyelerin her altı yılda bir tanınma teftişinden geçmelerini talep etmektedir. CHEA yaklaşımı ve bu raporun önerileri arasında, örneğin düzenli teftişler hususunda temel benzerlik ve uygunluklar vardır. Ancak, bu rapor ajansların kalite güvencesi üzerine farklı şekilde odaklanmaya öncelik tanımıştır.

Ayrı bir inisiyatif OECD ve UNESCO tarafından ortak olarak, sınırlar arası yüksek öğretimde kalitenin sağlanmasına yönelik ayrıntılandırılmış ilkeler için oluşturulmuştur. OECD-UNESCO ilkeleri 2005’te sonlandırılacaktır, ancak taslak işlemi yüksek öğretimin uluslararası hale getirilmesi için ihtiyaç duyulan düzenleme ile var olan ulusal kalite güvence kapasitesinin genel olarak yalnızca yerel kurumlar tarafından yerel dağıtımı üzerine odaklanmış olması gerçeği arasındaki tezatı ortaya koymuştur. Sonuç olarak, bu durum şimdiki kalite güvence sistemlerini, ulusal koşullandırıcı ve programlara ek olarak, yüksek öğretimin uluslararası hale gelmesinin faydalarını en üst düzeye çekmek ve olası dezavantajlarının kısıtlanması için yabancı koşullandırıcı ve programları da kapsayacak uygun metodoloji ve mekanizmalar geliştirmesi için bir engel durumunda görünmektedir.

Teklif edilen OECD-UNESCO ilkeleri, dış kalite güvence ajanslarının kendi kalite güvence düzenlemelerinin, uzaktan öğretim servisi ve eğitim servislerinin geleneksel olamayan diğer modları kadar, yabancı ve karsız kurum / koşullandırıcıları da içerdiğini garanti etmelerini önermektedir. Öte yandan, bu ilkelerin taslak işlemi aynı zamanda, yabancı koşullandırıcıların ulusal ajanslar içine dahil edilmesinin bir çok durumda ulusal yasama ve yönetim prosedürlerinde değişiklikler gerektirdiğini de tanımaktadır.

Bu rapor yüksek öğretim kurumlarının kalite güvencesi için uluslararasılaşmanın önem ve etkisini tanımaktadır. Her ne kadar, dış kalite güvencesi için önerilen Avrupa standartlarında buna bir referans göstermek için çok erken olduğu düşünülüyorsa da, bir Avrupa kaydı yalnızca sınırlar arası işleyen Avrupa ajansları ve Avrupa dışından olan ama burada işleyen ajansları içermektedir.

Ayrıca, devam etmekte olan Avrupa işleminin, ajansların var olan bölgesel ve uluslararası ağlarını devam ettirmeleri ve güçlendirmeleri gerektiğini öngören OECD-UNESCO teklifini tam olarak karşıladığı da tanınmalıdır.

Ajansların periyodik teftişi

Yüksek öğretim dış kalite güvence alanı Avrupa’da oldukça gençtir. Öte yandan bu, ajanslar arasında gelişen olgunluğun, geçmiş yıllarda ajansların kendilerinin iç ve dış kalite güvenceleri üzerinde odaklanarak ajans güvenilirliğini artırmak konusunda bir ilgiye sahip olduklarını kanıtlayan bir öğe olarak düşünülebilir. Şubat 2003’te, İspanya Sitges’ de düzenlenmiş bir ENQA atölyesi, tema olarak ajansların kalite güvencesini seçmişti. Katılımcılar ajansların dış değerlendirmesi konusunda var olan deneyimleri tartıştılar ve atölyenin bir sonucu ENQA’ nın üye ajansların periyodik dış teftişini yapması yolunda bir öneri oldu. Buna göre, ENQA, Berlin emrini, ENQA’ da ajansların dış teftişi tartışmasının zaten başlamış olduğu bir zamanda aldı ve E4 toplantılarında bir eleman oldu.

Bu rapor herhangi bir Avrupa ajansının beş yıllık zaman aralıklarından daha uzun olamayacak bir süredir yönetimde olması ya da işlem ve faaliyetlerinin düzenli dış teftişe tabi tutulması gerektiğini önermektedir. Sonuçlar, bir ajansın dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları ile ne derece uyum taşıdığını belirten bir raporda kaydedilmelidir (Kısım 2, Bölüm 3).

EHEA’ da, yüksek öğretimde dış kalite güvence koşullandırıcı ve operatörleri haritası, kuşkusuz ki gelecekte daha karmaşık olacaktır. Sonuç olarak, ENQA dışı üyelerin ajansların kalite güvence hususlarında içerilmeleri önem taşımaktadır. Avrupa dışı ajansların, eğer isterlerse, önerilen Avrupa standartlarına karşı kendi durumlarının ölçümünü yapma olanağına sahip olmaları bile daha önemlidir. Sonuç olarak, rapor bu önerinin odağını ulusal olarak tanınan Avrupa ajansları, yani anlamı itibariyle yalnızca asıl ve potansiyel ENQA üyeleri ile sınırlamak istememektedir. Diğer taraftan, Avrupa dışı ama Avrupa’da işleyen ajanslar ya da ulusal olarak tanınmayan Avrupa ajansları da kendilerinin Avrupa standartları ile uyumluluğunun değerlendirmesini yapan bir teftişi tercih etme olanağa sahip olmalıdırlar.

Periyodik teftişler için genel prensiplerin aşağıda belirtildiği gibi olması önerilmektedir:

• 
  Bir Bologna imza sahibi devlet tarafından ulusal ajans olarak kurulmuş ve resmi olarak tanınmış dış kalite güvence ajansları, aynı zamanda ulusal sınırların ötesinde de işliyorlarsa bile, normal olarak ulusal bir temelde ve sonuç olarak, ikincillik prensibine saygılı olarak teftiş edilmelidir. Bu Avrupa ulusal ajansları, diğer taraftan, iç ulusal temelli teftişlerden ziyade ENQA tarafından organize edilmiş teftişleri tercih edebilirler. Ajansların teftişi, dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları ile uyum içinde olup olmadıklarının bir değerlendirmesini içermelidir.
  
• 
  Bir Bologna imza sahibi devlet tarafından ulusal ajans olarak kurulmamış ve resmi olarak tanınmamış dış kalite güvence ajansları kendi inisiyatifleri ile dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartlarına karşı teftiş edilmeyi tercih edebilirler.
  
• 
  Teftişler, uzmanların bir öz-değerlendirme bağımsız panelini ve yayımlanmış bir rapordan oluşan işlemi izleyebilirler.
  

Bir dış teftiş, tipik olarak, ulusal ya da ajans düzeyinde başlatılabilir. Sonuç olarak, ajans teftişlerinin genel olarak ulusal düzenlemelerini ya da ajansın yerinde iç kalite güvence işlemlerini izlemesi beklenmektedir. Rapor ikincillik prensibine saygının önemini güçlü şekilde belirmeyi istemektedir, ve sonuç olarak ENQA’ nın, kendi üyelerinin riayeti ile, bir ajansa yönelik inisiyatifi eline almasının yalnızca beş yıl sonra ulusal düzeyde ya da ajansın kendisi tarafından hiçbir inisiyatifin alınmaması durumunda gerçekleşmesini önermektedir. Ajansın ENQA üyesi olmaması ve beş yıl sonra ulusal düzeyde ya da ajansın kendisi tarafından hiçbir inisiyatifin alınmaması halinde Avrupa Kayıt Komitesi teftişi başlatmakla yükümlüdür.

Ulusal otoriteler teftişi başlattıkları zaman, amaç açık şekilde oldukça geniş olabilir ve ajansın ulusal emri yerine getirmesini içerebilir. Öte yandan, bu teklifte teftişlerin, ulusal, ajans ya da ENQA seviyesinde başlatılmış olmaları bir önem taşımaksızın, her zaman yalnızca ajansın dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartlarını ne ölçüde karşılıyor olduğunu düşünmesi gerektiği ana elemandır. Kasım 2004’te ENQA Genel Toplantısı’nda ENQA’ nın üyelik kriterlerinin dış kalite güvence ajansları için teklif edilen Avrupa standartlarına uymasına karar verilmiştir. Buna göre, bir ajansın teftişi sadece Avrupa standartları ile uyumu kanıtlamakla kalmayacak, aynı zamanda ENQA üyelik kriterleri ile uyum düzeyini de gösterecektir.

Son olarak, rapor uygun uzmanlık ve deneyime sahip uluslararası uzmanların dahil edilmesinin teftiş işlemi için önemli fayda sağlayacağının üstünde durmaktadır.

Periyodik bir teftişin izlenmesi, ulusal otoriteler ya da ajansın sahipleri ve, tabi ki, ajansın kendisinin ilk ve en önemli sorumluluğudur. ENQA, üye ajansların izleme işinde yalnızca ENQA’ nın üye ajansın dış kalite güvence ajansları için Avrupa standardına teftişe göre ne ölçüde uyduğunu belgelemek zorunda olması halinde bir role sahip olabilir. ENQA düzenlemeleri, durum bu değilse, sonuçları açıkça belirtecektir.

Bir ajansın bir dış teftişi için örnek niteliğinde bir işlemin açıklayıcı ana hatları bu raporda ek olarak gösterilmiştir.

Avrupa’da işleyen dış kalite güvence ajansları kaydı

ENQA, 2003 Berlin Bakanlık toplantısından önce, ilgili katılımcılarla bir işbirliği içinde Avrupa’da işleyen ya da Avrupa’da işlemeyi planlayan kamusal, özel ve tematik ajansları kapsayan, bir Avrupa kalite güvence ajansları kaydı geliştirme işini üstelenmişti.

Kayıt, yüksek öğretim kurumları ve hükümetlerin Avrupa’da işleyen profesyonel ve güvenilir kalite güvence ajanslarının tespit edilmesi ihtiyacını karşılamalıdır. Bu ihtiyaç öncelikle ulusal olmayan derecelerin tanınması konusundaki karmaşık alanda temellenir. Tanıma prosedürleri, tedarikçilerin kendi kalitelerinin tanınmış ajanslar tarafından ne ölçüde güvence altına alındığının saydam olması durumunda güçlendirilebilir. İkinci olarak, yüksek öğretim kurumlarının kalite güvencesini ulusal sınırların ötesindeki ajanslarda araması yüksek bir ihtimaldir. Yüksek öğretim kurumlarına bu işlemde, elbette ki, güvenilir bir kayıt yoluyla profesyonel ajans bulmaları için yardımcı olunacaktır.

Kaydın en önemli vasfı, sonuç olarak, kurum ve diğer katılımcılara karşı bilgilendirici değeri olacaktır ve kayıt kendi içinde yüksek öğretim kurumlarının dış kalite güvencesinin saydamlık ve kıyaslanabilirliğini gerçekleştirmek için çok önemli bir araç haline gelecektir.

Kayıt, kaydolan kimsenin dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartları ile uyum seviyesini kanıtlamalıdır. Ancak, raporun kaydı bir sıralama aracı olarak önermediğini vurgulamak önemlidir.

Kayıt, Avrupa dışı ülkelerden işleyenleri ya da milletler üstü ya da uluslararası bir temele sahip olanları da içererek Avrupa dahilinde servis sunan tüm ajanslardan gelen başvurulara açık olmalıdır. Ajanslar, eş şekilde teftiş edilmiş olup olmamaları, dış kalite güvence ajansları için Avrupa standartlarına uyup uymamaları ve kati şekilde ulusal düzeyde ya da sınırlar arası işleyip işlememelerine göre farklı bölümlere yerleştirileceklerdir.

Sonuç olarak, olası bir kayıt yapısı şöyledir:
Bölüm 1. Aşağıdaki şekilde kategorilere ayrılmış, eş şekilde teftiş edilmiş ajanslar:

• 
  Teftiş edilmiş ve dış kalite güvence ajansları için tüm Avrupa standartlarını karşılayan Avrupa ulusal ajansları.
  
• 
  Teftiş edilmiş, ancak dış kalite güvence ajansları için tüm Avrupa standartlarını karşılamayan Avrupa ulusal ajansları.
  
• 
  Teftiş edilmiş ve dış kalite güvence ajansları için tüm Avrupa standartlarını karşılayan Avrupa’da işleyen ulusal olmayan ve Avrupa dışı ajanslar.
  
• 
  Teftiş edilmiş, ancak dış kalite güvence ajansları için tüm Avrupa standartlarını karşılamayan Avrupa’da işleyen ulusal olmayan ve Avrupa dışı ajanslar