Ayətullah Fazil Lənkərani

İKİNCİ HİSSƏ

ƏHLİ-BEYT ƏLEYHİMÜS-SALAMİN VERDİYİ XƏBƏRLƏR

Bura qədər sünnü təriqi ilə gəlib çatan rəvayətləri oxucuların nəzərinə çatdırdıq. İndi isə şiə təriqi ilə məsum imamlarımızdan nəql olunmuş hədisləri qeyd edirik.

Dahi şiə mühəddislərinin (hədis alimlərinin) kitablarında bu haqda çoxlu hədislərlə rastlaşırıq. Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, mühəddis Bəhrani "Ğayətül-məram" kitabında şiə təriqi ilə 34 rəvayət nəql etmişdir. Lakin qısaca da olsa, böyük mühəddis Şeyx Əbdül Əli ibni Cüme Ərusinin (hicrinin 1112-ci ilində vəfat etmişdir) "Nurus-səqəleyn" təfsirindən bir neçə hədisi burada qeyd edirik:

1-İmam Muhəmməd Baqir (əleyhissalam) "Təthir" ayəsinin şəni-nüzulu haqqında buyurur:

فِي تَفْسِيرِ عَلِيِّ بْنِ اِبْراهِيمَ وَفِي رَواَيَةِ اَبِي الْجاَرُودِ عَنْ اَبِي جَعْفَرٍ§ فِي قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ اِنَّماَ يُرِيدُ اللهُ... قاَلَ نَزَلَتْ هˆˆذِهِ الاَيَةُ فِي رَسُولِ اللهِ(ص)وَعَلِيٍّ بْنِ اَبِي طاَلِبٍ وَ فاَطِمَةََ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ صَلَواَتُ اللهِ عَلَيْهِمْ وَ ذَلِكَ فِي بَيْتِ اُمِّ سَلَمَةَ زَوْجَةِ النَّبِيِّ(ص)فَدَعاَ رَسُولُ اللهِ عَلِيًّا ®اَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ و َفاَطِمَةَ وَ الْحَسَن َ وَالْحُسَيْن صَلَواَتُ اللهِعَلَيْهِمْ ثُمَّ اَلْبَسَهُمْ كِساَءً لَهُ خَبَرِيًّا و َدَخَلَ مَعَهُمْ فِيهِ ثُمَّ قاَلَ اَللّهُمَّ هˆˆؤُلاَءِ اَهْلُ بَيْتِي وَعَدْتَنِي فِيهِمْ ماَ وَعَدْتَنِي اَللّهُمَّ اَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيرًا فَقاَلَتْ اُمُّ سَلَمَةَ وَ اَنَا مَعَهُمْ ياَرَسُولَ اللهِ قاَلَ اِبْشِرِي ياَ اُمَّ سَلَمَةَ فَاِنَّكِ اِليَ خَيْرٍ

"Bu ayə Peyğəmbər, Fatimə, Əmirəl-möminin, Həsən və Hüseyn (əleyhimussalam)-ın haqqında nazil olmuşdur. Hadisə belə olmuşdu: Əli, Həsən, Hüseyn və Fatimə Peyğəmbərin zövcəsi Ümmü Sələmənin istirahət evində bir yerə toplaşmışdı. Ayə nazil olandan sonra Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) Xeybər parçasından olan əbanı onların üstünə çəkdi, sonra özü də əbanın altına girdi və belə dua etdi: "Pərvərdigara! Mənə vədəsini verdiyin Əhli-beyt bu əbanın altındakılardan başqa heç kəs deyil. Pərvərdigara! Bunları napaklıqdan, aludəliklərdən qoru! Bunlara çoxlu-çoxlu paklıq inayət elə!" Ümmü Sələmə Peyğəmbərdən soruşdu: "Ya Rəsuləllah! Bu dua mənə də aiddir?" Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurdu: "Xeyr, amma xoşhal ol ki, sənin də həyatın şərafətli olacaqdır".

2 "Üyunül-əxbar" kitabının müəllifi yazır:

فِي عُيُونِ الاَخْباَرِ فِي احْتِجاَجِ اَمِيرِ المُؤمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَلَي النّاَسِ يَوْمَ الشُّوريَ قاَلَ: اُنْشِدُكُم ُ اللهَهَلْ فِيكُمْ اَحَدٌ اَنْزَلَ اللهُ فِيهِ أيَةَ التَّطهِيرِ عَليَ رَسُولِ الله ِ اِنَّماَ يُرِيدُ اللهُ... فَاَخَذَ رَسُولُ اللهِ كِساَءً خَيْبَرِ يًّا فَضَمَنِي فِيهِ وَ فاَطِمَةَ وَ الْحَسَن َ وَ الْحَسَيْنَ ثُمَّ قاَلَ ياَ رَبِّ هؤَلاَءِ اَهْلُ بَيْتِي فَاَذْهِبْ عَنْهُم ُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيرًا غَيْرِي قاَلُوا لاَ.

İmam Əliyyibni Əbitalib (əleyhissalam) Ömərin xəlifə seçmək üçün təşkil etdiyi altı nəfərlik şurada Peyğəmbərdən sonra özünün canişin olmasını isbat edərək, buyurdu: "Deyin görək, "Təthir" ayəsi bizdən başqasının barəsində nazil olmuşdurmu? Ayə nazil olanda Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) bizdən başqa kimi öz əbasının altına yığıb "Pərvərdigara, mənim əhli-beytim bunlardır, onları hər növ çirkinlikdən və aludəlikdən qoru!"-deyə buyurdu?!" Şurada iştirak edənlərin hamısı İmam Əli (əleyhissalam)-ın sözlərini təsdiq edərək "yox, Allaha and olsun ki, sən düz deyirsən!"-dedilər.

3. Üçüncü xəlifənin dövründə mühacir və ənsarlardan bir dəstə məscidə yığışdılar. İmam Əli (əleyhissalam) onlar üçün söhbət etdi və söhbəti əsnasında "Təthir" ayəsinə toxunaraq buyurdu:

فِي كِتاَبِ كَماَلِ الدِّينِ وَ تَماَمِ النِّمَةِ بِاِسْناَدِهِ اِليَ سُلَيْمِ بْنِ قَيسٍ الْهِلاَلِيِّ عَنْ اَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ اَنَّهُ قالَ فِي اَثْناَءِ كَلاَمٍ لَهُ فِي جَمْعٍ مِنَ الْمُهاَجِرِينَ وَالاَنْصاَرِ فِي الْمَسْجِدِ اَيّاَمَ خِلاَفَةِ عُثْماَنَ: اَيُّها النّاَسُ اَتَعْلَمُونَ اَنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنزَلَ فِي كِتابِهِ اِنَّما يُرِيدُ اللهُ...فَجَمَعَنِي وَ فَاَطِمَةَ وَ ابنَيَّْ حَسَنًا وَ حُسَينًا وَ اَلْقيَ عَلَيْناََ كِساَءً وَ قاَلَ اللّهُمَّ اِنَّ هؤَُلاَءِ اَهْلُ بَيْتِي وَ لَحْمَتِي يُؤْلِمُنِي ما يُؤلِمُهُم وَ يُحَرِّجُنِي ما يُحَرِّجُهُم فَاَذهِبْ عَنْهُمُ الرِّجسَ وَطَهِّرهُمْ تَطْهِيراً فَقالَتْ اُمُّ سَلَمَةَ وَاَنَا ياَ رَسُولَ اللهِ فَقالَ اَنْتِ اَوْ اِنَّكِ عَليَ خَيْرٍ اِنَّما اُنْزِلَتْ فِيَّ وَ فِي اَخِي وَابْنَتِي وَ فِي تِسْعَةٍ مِنْ وُلْدِ ِابْنِي الْحُسَينِ خاَصَّةً لَيْسَ مَعَناَ فِيهاَ اَحَدٌ غَيْرُناَ فَقاَلُوا ìَّ نَشْهَدُ اَنَّ اُمَّ سَلَمَةَ حَدَّثَتْناَ بِذلِكَ فَسَاَلنا رَسُولَ اللهِ فَحَدَّثَناَ كَماَ حَدَّثَتْناَ اُمُّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهاَ وَ لكِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْزَلَ فِي كِتاَبِهِ لِنَبِيِّهِ اِنَّماَ يُرِيدُ الله...فَكاَنَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْن ُ وَ فاَطِمَةُ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ فَاَدْخَلَهُمْ رَسُولُ اللهِ تَحْتَ الْكِساَءِ فِي بَيْتِ اَمِّ سَلَمَةَ ثُمَّ قاَلَ: الّلهُمَّ اِنَّ لِكُلِّ نَبِيٍّ اَهْلاً وَ ثِقْلاً وَ هؤَُلاَءِ اَهْلُ بَيْتِي وَ ثِقْلِي فَقاَلَتْ اُمُّ سَلَمَةَ: اَلَسْتُ مِنْ اَهْلِكَø قاَلَ اِنَّكِ اِليَ خَيْرٍ وَ لكِنْ هؤَُلاَءِ اَهْلِي وَ ثِقْلِي اِنَّكِ اِليَ خَيْرٍ ¨ اِنَّكِ عَليَ خَيْرٍ وَ اَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ طَتْهِيرًا

"Ey camaat! Məgər "Təthir" ayəsi Allahın kitabında nazil olmayıbmı? Məgər Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) Ümmü Sələmənin evində öz əbasını mənim, həyat yoldaşımın və iki övladımın üstünə çəkəndən sonra "Pərvərdigara! Mənim Əhli-beytim bunlardan başqa heç kəs deyil. Bunlar mənim ruhumdur. Onlara verilən əzab-əziyyət mənə verilən əzab-əziyyətdir onlara baş verən çətinlik məni kədərləndirir. Ey Allah, bəla, aludəlik, ruhi iztirab və çətinliyi onlardan uzaq et! Onları tamamilə paklaşdır!"-deyə dua etmədimi? Məgər bu vaxt Ümmü Sələmə ayənin bəyan etdiyi şəxslərdən"Əhli-beytdən olmaq arzusunu etdikdə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) ona "Xeyr, bu ayə mənim, qadaşım Əlinin, qızım Fatimənin, iki övladım Həsən və Hüseynin haqqındadır..."-deyə buyurmadımı?!"

Süleym ibni Qeys deyir: Əmirəl-mömininin söhbəti qurtarandan sonra, məsciddə olanların hamısı o Həzrətin sözlərini təsdiq edərək "Ümmü Sələmə də eynilə belə demişdi"-dedilər. Amma biz təkcə onun verdiyi xəbərlə kifayətlənməyib, Peyğəmbərin özündən də soruşduq. o Həzrət, Ümmü Sələmənin sözlərini təsdiqləyərək, onun dediklərini bir daha təkrar etdi.

4-Əbu Bəsir İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan səhihliyində heç bir şəkk-şübhə olmayan bir rəvayət nəql edir. Həmin rəvayətin müddəamız üçün lazım olan hissəsini nəql edirik:

وَ لكِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ اَنْزَلَ فِي كِتاَبِهِ لِنَبِيِّهِ اِنَّماَ يُرِيدُ الله...فَكاَنَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ فاَطِمَةُ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ فَاَدْخَلَهُمْ رَسُولُ اللهِ تَحْتَ الْكِساَءِ فِي بَيْتِ اَمِّ سَلَمَةَ ثُمَّ قاَلَ: ì اِنَّ لِكُلِّ نَبِيٍّ اَهْلاً وَ ثِقْلاً وَهؤَُلاءِ اَهْلُ بَيْتِي وَ ثِقْلِي فَقاَلَتْ اُمُّ سَلَمَةَ: اَلَسْتُ مِنْ اَهْلِكَ؟ قاَلَ اِنَّكِ اِليَ خَيْرٍ وَ لكِنْ هؤَُلاَءِ اَهْلِي وَ ثِقْلِي

İmam Sadiq (əleyhissalam) buyurur: "Təthir" ayəsi nazil olan vaxt Əli, Fatimə, Həsən və Hüseyn Ümmü Sələmənin evində idilər. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) öz əbasını onların üzərinə çəkdi, sonra dedi: "Pərvərdigara! Hər bir peyğəmbər üçün fəzilətli və seçilmiş olan ən yaxın adamları olmuşdur ki, onlar da nübüvvətin əmanətdarı olmuşdur. Mənim də nübüvvətimin əmanətdarı bu dörd nəfərdən ibarət olan Əhli-beytimdən başqa heç kəs deyil." Ümmü Sələmə soruşdu: "Ey Allahın Rəsulu! Təkcə bu dörd nəfərmi?! Mən sənin Əhli-beytindən deyiləm?" Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurdu: "Sənin aqibətin çox yaxşı olacaq. Lakin mənim Əhli-beytim bu dörd nəfərdir."

HƏDİSLƏRİN MƏZMUNU EYNİDİR

Birinci hissədə sünnülərin mötəbər kitablarından və eləcə də onların təriqi ilə nəql olunmuş altı hədis, ikinci hissədə isə şiə təriqi ilə nəql olunmuş dörd hədis qeyd olundu. Xoşbəxtlikdən bu iki qrup hədislərin hamısının arasında son dərəcə həmahənglik vardır. İndi isə bu on hədisə istinad edərək, onların məfhumlarını qısa şəkildə də olsa oxucuların nəzərinə çatdırırıq:

Bu bəhsdə əsas məqsəd olan birinci fayda budur ki, "Təthir" ayəsi Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) ayrıca şəkildə nazil olmuşdur. Amma onun "Əhzab" surəsinin 33-cü ayəsində yerləşdirilməsi Peyğəmbərin zövcələrinin vəzifəsini təyin edən ayənin davamı olmasına heç bir vəch ilə dəlalət etmir.