MƏNACA NÖVLƏRİ
Birgəlik (ilə), bənzətmə (kimi, tək, qədər), istiqamət (sarı, doğru, qarşı, tərəf), məsafə (qədər, kim, -dək, -can2), zaman (əvvəl, sonra, qabaq, bəri), fərqləndirmə (qeyri, savayı, başqa, ayrı, özgə), səbəb-məqsəd (üçün, görə, ötrü), aidlik (aid, dair, haqqında, barəsində), istinad (əsasən).
«Kimi» qoşması ilə bağlı Mövlana Cəlaləddin Rumidən götürülmüş bir neçə nümunə:
Comərdlik və yardım etməkdə axar su kimi
Şövkət və mərhəmətdə günəş kimi
Başqalarının qüsurunu örtməkdə gecə kimi
Hiddət və əsəbiyyətdə ölü kimi
Təvazi və alçaq könüllülükdə torpaq kimi
Xoşgörülükdə dəniz kimi
Ya olduğun kimi görün, ya göründüyün kimi
Qoşmalar ismin halları ilə işlədilməsinə görə müəyyən qruplara bölünür.
Adlıq hala qoşulanlar: üçün, kimi, tək, qədər, ilə.
Yiyəlik hala qoşulanlar: qədər, kimi, tək, üçün, ilə(la2).
Yönlük hala qoşulanlar: -dək, -can, -cən, tərəf, doğru,qarşı, sarı, görə, əsasən, qədər, dair, aid, kimi.
Çıxışlıq hala qoşulanlar: sonra, əvvəl, qabaq, bəri,başqa, qeyri, savayı, ayrı, özgə, ötrü, əlavə.
QEYD: Bəzən eyni qoşma müxtəlif hallarda olan sözlərə qoşula bilir.
Dostları ilə paylaş: |
