(S.Vurğun)
d)Sinekdoxa metonimiyanın bir növü olan sinekdoxada bir əlamət, bütöv anlayışı, hissəni, tamı əvəz edir. S.Rəhimovun “Saçlı” romanında Rüxsarənin uzun saçı olduğuna görə Saçlı adlandırılması buna nümunə ola bilər:
Bütün sinekdoxalar metonimiya ola bildiyi halda, bütün metonimiyalar sinekdoxa deyil.
e)Simvol yunanca “simbolon” sözündən olub, şərti işarə, əlamət; ərəbcə isə rəmz mənasını bildirir. Rəmz termini ərəb sözü olub işarə ilə müəyyən məqsəd anlatmaq, müəyyən fikir ifadə etmək mənasını bildirir. Ədəbiyyatda bir sözlə müəyyən fikrin üstüörtülü şəkildə ifadə olunmasına simvol deyilir. məsələn: bayrağımızın üstündəki rənglər, işıqforlarımızın rənglərinin bildirdiyi rəmzlər və s. buna misal ola bilər.
*Sinekdoxa - əksmənalı sözlər işlətməkdən ibarət olan stilistik üsul.
II Bədii ifadə vasitələri:
a)Bədii sual və bədii nida-burada heyrət, təəccüb hissi qabarıq verilir. Məsələn;
-Deyirəm, bəlkə, nənəmlə siz gedəsiniz?
-Məəən?
-Bəli. Bəlkə sizin üzünüzdən keçmədi (Q.İlkin)
b)Bədii təzad (antiteza) təsvir zamanı iki obyektin, yaxud eyni obrazın iki cəhətinin ziddiyyətli şəkildə qarşılaşdırılmasına deyilir. məsələn;
Məni gizli imtahana çəkirsən,
Lazımdırmı açıq deyim hər sözü?
(N.Həsənzadə)
c)Mübaliğə leksik mənası “böyütmə”, “şişirtmə” deməkdir. Təsvir obyekti əslində olduğu kimi verilmir, həddən çox böyüdülür. Mübaliğə məcazın başqa növləri ilə birlikdə işlənəndə daha təsirli olur. Məsələn;
Ah çəkdim, gülüm
Başımın üstündə yarpaqlar
tərpəndi...
(B.Vahazadə)
ç)Kinayə tənqid hədəfi lağa qoyulur, ələ salınır, sözün, ifadənin, cümlənin mənasına rişxənd çaları verilir.
Məsələn; Zəif cüssəli bir adamın pəhləvanlığından, qorxağın qəhrəmanlığından, xəsisin səxavətindən və s. danışılırsa bu, kinayədir (ironiya).
S.Vurğunun “Vaqif” əsərində Qacar Eldarla qarşılaşarkən “Mənlə vuruşmağa Koroğlu gərək!”-deyə lovğalandıqda Eldar onun bu sözlərinə kinayə ilə cavab verir:
Bəh... Bəh... nə söz var ki, pələngsən, pələng.
Dostları ilə paylaş: |
