Azərbaycan döVLƏt aqrar universiteti İnformasiya texnologiyalari, aqrar müHƏNDİSLİk və energetika faküLTƏSİ

Heyvanlar saxlanılan yay düşərgəsi, heyvandarlıq binası və

heyvandarlıq ferması ərazisində abadlaşdırmaya

olan sanitar tələbat.

Fermalarda lazımi sanitariya şəraiti yaratmaq üçün, yerli şəraitdən asılı olaraq, on-ların ərazisini abadlaşdırmaq sahəsində aşağıdakı tədbirlər həyata keçirilməlidir:

1) gəzinti meydançaları və heyvandarlıq binalarının giriş yollarının müvafiq pe-yin şirəsi buraxmayan örtüyü olmalıdır;

2) gəzinti meydançaları üzərindən elektrik xətti keçməməlidir;

3) fermaların sanitar-mühafizə zonası mövcud texnoloji layihələşdirmə normala-rına uyğun sürətdə təşkil edilməlidir.

Heyvandarlıq fermaları ərazisindəki yollar, yol ayrıcıları və piyadaların istifadə etdikləri keçidlər hərəkət üçün rahat, hamar, çalaçuxursuz olmalı və kifayət qədər işıqlandırılmalıdır.

İstehsalat, inzibati və sanitariya-məişət binalarına, anbarlara qovuşuq yol ayrı-cıları və keçidlər qış dövründə qardan təmizlənməlidir.

Peyin toplamaq üçün ferma ərazisində nümunəvi layihələr əsasında peyin anbar-ları düzəldilməlidir. Fermaların ərazisində yerləşən peyin anbarları, peyin şirəsi topla-nan yerlər, xəndəklər, quyular hasara alınmalıdır.

Lyuklər yer səthindən azı 0,8m. hündürdə və ağzı daim qapaqla örtülü olmalıdır.

Məişət binalarında sanitariya qovşaqları olmadıqda fermalarda binalardan azı 25 m. aralı həyət ayaq yolları düzəldilməlidir. Sanitariya qovşaqları hər gün təmizlənmə-lidir.

İstehsalat şəraitinə görə releli yollar olması lazım gələn fermalarda həmin relslə-rin yollar və səkilərlə kəsişdiyi yerlərdə nəqliyyatın və canlıların gediş-gəlişinin təh-lükəsizliyi təmin edilməlidir. Heyvandarlıq fermaları ərazisində nəqliyyatın və adam-ların hərəkəti, yol xəbərdarlıq işarələri və göstəriciləri ilə nizamlanmalıdır. Gecələr heyvandarlıq fermalarının ərazisi işıqlandırılmalıdır.

Yeni heyvandarlıq binaları tikintisi və mövcud binaların yenidən qurulması, döv-lət sanitariya və baytarlıq nəzarət orqanları ilə razılaşdırlmaqla nümunəvi layihələr əsasında həyata keçirilməlidir. Hər bir fermada kanalizasiya düzəldilməli, peyin şirə-sinin axması üçün novlar, onu toplamaqdan ötrü isə yerlər olmalıdır. Kanalizasiya tex-noloji layihələşdirmə normalarına müvafiq sürətdə düzəldilir. Peyin şirəsi toplanan yerlər dolandan-dolana təmizlənməlidir.

Həm yeni, həmdə əvvəllər tikilmiş heyvandarlıq binalarında dəhlizlər düzəldil-məli, həmin binaların qapı və darvazaları asanlıqla bayır tərəfə taybatay açıla bilməli-dir.

Qapıların astanası ən çoxu 10 sm. hündürlüyündə olmalıdır.

Yer buz bağlayanda istehsalat binalarında gedən keçidlərə kül, qüm və ya taxta yonqarı tökülməlidir. Heyvandarlıq binalarının girəcəyində üzərində “kənar şəxslərin daxil olması qadağandır” sözləri yazılmış lövhə asılmalıdır. Heyvandarlıq fermaları içməli və t/t istehsalat ehtiyatları üçün lazım olan su ilə kifayət qədər təchiz edil-məlidir. İçməli su kəmərləri şəbəkəsi içmək üçün nəzərdə tutulmamış su kəməri ilə bir-ləşdirmək olmaz. Su çənlərinin (qablarının) kip örtülən qapaqları olmalı, onlar qıfılla bağlanmalı və döşəmədən 1m. hündürlükdə qoyulmalıdır. Qabların suyu hər gün dəyiş-dirilməlidir. Su qablarını isti su ilə yumaq və t/t-a xidmət edən tibb işçisinin göstərişi üzrə dezinfeksiya etmək lazımdır. Fermalarda suyun peyin şirəsi yığılan yerə axması üçün kanalizasiya nəzərdə tutulmalıdır. Heyvandarlıq binalarında, nümunəvi layihə-lərə və sanitariya normalarına uyğun sürətdə sanitariya-məişət binaları yaradılmalıdır. Sanitariya-məişət binalarından təyinatdan kənar istifadə edilməsi qada-ğandır.

Paltar saxlanan yerlərin, ayaq yoluların, əlüz yuyulan yerlərin, duşxanaların dö-şəməsi suyun axıb getməsi üçün qoyulmuş yerlərə doğru mailli, rütubətə davamlı olub sürüşkən olmamalıdır; divar və arakəsmələrə 1,8m. hündürlüyədək (duşxanalarda isə 2,5m. hündürlüyədək) açıq rəngli materiallardan üz çəkilməlidir.

Tavanlar rütubətə davamlı açıq rəngli boyalarla rənglənməlidir.

Paltar saxlanan yerlərdə təmiz və çirkli paltarları saxlamaq üçün ayrıca rəflər ol-malıdır. Paltarlar üçün asılqanların miqdarı uzununa 1m. beş qarmaqdan artıq olma-maq şərti ilə müəyyənləşdirilir.

Əlüzyuyulan yerlər paltar saxlanan yerlərlə yanaşı ayrıca otaqda olmalıdır.

Duş şəbəkələrinin miqdarı, hər adama bir duş hesabı ilə xidmət heyətinin miqda-rına görə müəyyənləşdirilir. Müdriyyət duşxanaların bütün növbələrdə işləməsini tə-min etməlidir. Bütün sanitariya-məişət binaları hər gün silinib-süpürülməli, müntəzəm sürətdə havalandırılmalı, habelə dövri olaraq dezinfeksiya edilməlidir.

Yaylım meydançalarında, otlaqlarda və ilxılar olan yerlərdə işləyən şəxslər üçün sanitariya-məişət vaqoncuqları və ya altıaçıqlar düzəldilməlidir. Duşxanalarda və əlüz yuyulan yerlərdə məhrəbaları və paltarları asmaq üçün qarmaqlar, sabun, hamam lifi qoymaq üçün ayrıca yer və ayaqaltılar nəzərdə tutulmalıdır.

Bunlarla yanaşı olaraq fermaların ərazisi yaşıllaşdırılmalıdırki, ayrılan toz və qaz-ların qarşısı alınsın.

Tikinti üçün yer seçilərkən, qrunt suları binanın zirzəmisindən, xəndəklərdən aşağıda yerləşdirilməlidir.

Obyektləri layihələşdirən zaman tikintilərin sıxlığının əhəmiyyəti böyükdür.

Tikintinin sıxlığı aşağıdakı düsturla təyin edilir:
100 %.