Azərbaycan folklorunun ilkin nəşrləri” seriyası HÜMMƏT ƏLİzadə azərbaycan el əDƏBİyyati
Yüklə 1,73 Mb.
|
| Şahzada Heydər:
Nə müddətdi könlüm qəmgin olmuşdu Könlümü şad ədən sənsən əzizim Bəhram adı bu dillərdə qalmışdı Onu yadə salan sənsən əzizim.
Əsl nəsibini bilməm kimsən Həmi yəngəm həmi də bacımsan Əgər mənim dərdim bilsən əzizim. Çox müddətdi mən burya gəlincə Əhval dutub bu mənanı bilincə Heydər deyər Bəhram qanın alınca O vəxtdə şad olub gülsən əzizim. Söz tamamə yetişib qız əhvalatdan ba xəbər oldu ki, bu cavan şahzada Bəhramın qardaşı Heydər şahdır. Bu vədə əl-ayağına düşüb dedi: “Qardaşım məni bağışda, səni Bəhrama oxşatdım. Nalayıq hərəkətlər gördüm. Heydər dedi: “Bacım üzün ağ olsun, çox vəfalısan. Hərgah sağlıx olsa Xtan şəhərinnən qayıdanda səni də özümüz ilə aparrıx. Lakin indi durmax vaxtı degul, məni yola sal, gedim. Ya gərək öləm və ya inki qardaşımı tapam”. Pəs şahzada Heydər Mah Ənvər ilə halallaşıb Xtan şəhrinə tərəf yola düşdü. Günə bir mənzil yol gedirdi. Ta inki bir müddətdən sora özünü Xtan şəhrinə yetirib qardaşı Bəhram kimi şəhrin bir tərəfində çadır qurub əyləşdi. Bir neçə günün vəxtında əl altından bütün şəhərdə olan dava işini və qardaşı Bəhramın əhvalatıını öyrəndi. Gəl sənə yeddi şahzadalardan xəbər verim. Bular bir-birinə deyirdi ki, daha durmax vaxtı dögül, gəlin qılınc zoruna qızı şahın əlinnən alıb aparax. Bu surətlə qoşun və şəhər arasında böyük bir münaqişə var idi. Belə olan surətdə şahzada Heydər gejə öz çadırında əyləşib fikrə piçidə olmuşdu, aya mən qardaşımı bu zalımların əlinnən nə cür xilas edim? Birdən birə xatirinə xutur edib dedi: “Ey dil qafil, nəyə durmusan. Qardaşımı bəlayə salan bu kafirlərdi. Bunu diyib çeşt çalaq gecə vaxtı kök pulada olub bir kuh peykər ata suvar oldu, tig (atəş) fişani belinə bağlayıb özünü yeddi qardaşlarını dəryay qoşununa vurub o gejə vaxtı leşkəri murmələx kimi hər yana dağıdırdı. Bu minval ilə o dəryay leşkərə bir şibxun vurdu ki, çərx döyran görməmişdi. Sabah olcaq atını bir ştab kimi öz çadırına sürüb xamuş oldu. Gəl sənə yeddi şahzadalardan xəbər verim. Sabah leşkərin rəisi xəbər verdi ki, bu gejə bizim qoşuna bir bəlayi nagahan kimi şibxun vurdular. O şibxunnan iyirmi min adam ölüb və yeddi yüz nəfəri isə zəxmdar oldu? Şahzadalar qoşunun tələf olmasını eşidib qəzəb aludə oldular. Və and yad etdilər ki, gərək Alı şahın tac taxtını təmamilə viran edək. Gör axır bizim başımıza nə gətirdi. İndi də hilə ilə pəhləvan saxlıyıb bizim qoşunumuzu qırdırır. Bu danışıxdan sonra Alı şaha bir namə yazdılar ki, vəxtinə hazır ol, gərək sənin Xtan şəhrini bərbad edək. Naməni qasidə verib Alı şahın hizurinə göndərdilər. Şah namənin məzmununnan halı olub bunlara cavab yazır ki, “Mənim bu işdən xəbərim yoxdur. O siz deyən pəhləvanın cavabını yüz belə qoşun genə verə bilməz. İstiyirsiniz ki, duşmanı məğlub edəsiz, həmin müqabilədə olan oğlanı müqabilədən çıxardıb geyim ilə arəstə edib bunun davasına göndərin, bəlkə o munun cəvabını verə”. Naməni qasidə verib şahzadaların hizurinə göndərdi. Şahzadalar namənin məzmunundan xəbərdar olub dedilər: “Şah hilə edir. İstiyir ki, bu oğlanı çıxartdırıb genə bizə yağı etsin. Belə söhbətlə vaxtlarını keçirirlər. “Bu yannan axşam şahzada Heydər həmin təriq ilə özünü o dəryaya ləşkərə vurub piçirdi, keçirdi, qırırdı ta inki o qədər dava etdi ki, lap yoruldu. Bu vədə bir guşəyə çəkilib bir qədər dincəldigdən sonra genə atına suvar olub bir həmleyi əzim ilə qoşunu şəhərdən yeddi ağac kənarə çıxartdı. Bu halda baxdı ki, savahdı. Bu vədə öz bargahına dönüb qərar tutdu. Bir az istirahətdən sonra bir kuh peykər ata suvar olub meydana getdi və meydan rəzmgada atını colanə gətirib mübariz tələb elədi. Bir kəs şahzadanın meydanına gələ bilmədi. Şahzada qəzəb alud olub özünü dəryay leşkərə vurub bir az müddətdə iki ağacda kənar apardı. Yeddi şahlar Heydərin belə hünərvərliyinnən xofa düşdülər və dedilər: “Alı şah dediyi düz imiş. Tək təklikdə bu dilavərə müqabil dilavər ola bilməz. Gərək şahzada Bəhramı müqabilədən çıxarıb bunun müqabilinə göndərək, bəlkə ona qalib gələ”. Və bir namə şahzada Heydərə yazdılar ki: “Ey namdar, bizim qoşunun azuqə sursatı qurtarmağına görə bizə qırx gün möhlət ver. Qırx günnən sora sənnən dava edərik və ya inki sülh binası qoyub şəhri və qızı sənə verərik”. Şahzada namənin məzmununnan halı olub olara qırx gün möhlət verdi. Bular burada qalmaxda olsun, gəl sənə yeddi şahlardan xəbər verim. Bir xacə göndərib şahzada Bəhramı hizurə gətirdilər. Gördülər ki, biçarənin yarı canı qalub, pəs həkimlər gətirib şahzadaya müalicə etdirdilər. Bir neçə günnən sora Bəhramın bədəni nərm olub əvvəlki halına gəldi. Bu vədə yeddi şahlar Bəhramı daril imarəyə çağırıb əhvalatı tamamilə nağıl elədilər. Və dedilər: “Ey cavan bu şərri bizim başımızdan rədd eyləyə bilərsənmi”? Şahzada Bəhram – eyləyə bilərəm– dedi. Şahzadalar Bəhramın bu sözünə xoşhal olub qırx gün Bəhrama yaxşı müalicə etdilər. Pəs Bəhram öz atını və silahını istiyib gög pulada qudur oluf ata suvar oluf özünü balayi meydana yetirdi. Ta inki hər iki şücayi dilavərlər meydan rəzmgahda ru-bə-ru oldular. Şahzada Heydər bir namdar şahsuvarı qabağında görüb heyrətdə qaldı. Diqqət ilə baxdıqda gördü ki, Bəhramın atı eynən munun atına bənziyir və anasının nişan verməsi munnan əlavə Mah Ənvərin görgəzməyinə görə bildi ki, qardaşı şahzada Bəhramdı. Odu ki, dedi: “Ey dil qafil, mən nə edim? Munu mən tanıram, amma o məni tanımır. Ona görə firsət tapsa məni həlak edəcək, gəl sən özünü muna nişan ver, bəlkə səni tanıya. Bu dillərnən özünü qardaşına nişan verir: Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|