Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

7. KASIBIN QİSMƏTİ
Bir gün Musa peyğəmbər Allahın yanına gedirmiş. Görür bir qadın gəldi bının qabağını kəsdi. Dedi:

– Ya Musa, mənim uşağımın vaxtınnan iki ay keçif, üç ay keçif, amma uşax dünyaya gəlmir.

Gedir Allahın yanına. Deyir:

– Ya Allah-tala, belə işmi olar, özünə agahdı, gördün hər şeyi.

Dedi:

– Ya Musa, gördüm hər şeyi. O uşağın urzası azdı deyin dünyaya gəlmək isdəmir. Ona gündəlik iyirmi qəpik yazmışam. O da dünyaya gəlmək isdəmir ki, ay Allah-tala, mən nəynən dolanım.

Gəlir görür uşax oluf anadan. Allah-tala Musuya demişdi ki, get, uşax olajax anadan. Gəlif görür kü, uşax oluf anadan.

Üsdündən beş il, on beş il keçir. Musa peyğəmbər deyir ki, gedim görüm o uşağın axırı nətəri oldu. Gəlif görür kü, uşax on beş yaşındadı, mal otarır, camaatın malını yığır, aparır otarır. Deyir:

– A bala, dolanmağın, yaşayışın, vəziyyətin nətərdi? Nətər dolanırsan?

Deyir:

– Ya Musa, vallah, əlləşirəm, çalışıram, özümü öldürrəm, beş yüz maat alıram ayda, onnan iyirmi qəpih bizim evə xeyri yoxdu. Hardan gəlir, hara gedir, bilmirəm.

Deyir:

– A bala, Allahdan sənin urzan iyirmi qəpikdən artıx dəyil. Sənin urzan elə iyirmi qəpikdi. Get öza başqa bir sənət tap, işdə, iyirmi qəpihdən artıx alma.

Gəlir, nağarım, neyniyim, malı da buraxır. Anası da deyir ki, ay oğul, etmə, eləmə, filan-beşməkan. Deyir:

– Yox, ana, qutardıx. Urzam iyirmi qəpihdi.

Hə, gedif meşədən kol-kosdan gətirirmiş, odun da gətirirmiş. O vaxt bizdə də çox satırdılar. Bazarda şələ-şələ gətirif satırdılar. Gedir hər gündə meşədən bir şələ odun gətirir satır.

Hə, bir gün, deyir, tacirnən padşah dosd imiş. Tacirin arvadı deyir ki, a kişi, get bazardan quru odun al gətir, nə bilim, kababa, samavara. Bu da hərrənə-hərrənə gedir, görür bir yaxşıca uşaxdı. Oturuf, qabağında da bir şələ odun. Deyir:

– A bala, buna nə verim?

Deyir:

– İyirmi qəpih.

Deyir:

– A bala, bunu, məsəlçün, aparıf o güneyin başına, o evə qoya bilərsənmi?

Deyir:

– Hə.

Deyir:

– Ona nə alarsan?

Deyir:

– Heş bir şey.

– Əyə, etmə-eləmə, dəli dəyilsən ki?

Deyir:

– Yox, aparıf qoyaram, amma iyirmi qəpih oduna almışam, qutardıx.

Gedir, evə aparır odunu. Arvad deyir ki, a bala, nə aldın, nə verdin, – tacirin arvadı deyir. Deyir:

– İyirmi qəpih verif, odun gətirmişəm.

Deyir:

– A bala, otur, qoy kişi gəlsin görüm onun pulumu yoxdu, ma­lımı yoxdu? Görüm niyə az verif saa pulu? Niyə bir maat vermiyif?

Kişi gəlir, deyir:

– Ay arvad, ataa goru hakqı, dedim bir maat verim, iki maat verim, əlli qəpik verim. Dedi “yox, yox, elə iyirmi qəpik ver. Elə iyirmidi ki, iyirmidi”.

Deyir:

– A kişi, görürəm bu bir yaxşıca uşaxdı. Nolar, sabah da padşah bizə gələjək. Qoy sabah da qalsın bizə kababa, çaya, çörəyə kömək eləsin.

Tacir dedi:

– A bala, olarmı sabah gedif meşədən odun gətirmiyəsən, sabah da bizdə işdiyəsən, puluu da alasan?

Deyir:

– Hə, niyə olmur, olar.

Padşah gəlir tacirin əvinə. Yeyillər, içillər, deyir:

– Hə, tacir, bu uşax nə yaxşı uşaxdı, kimin uşağıdı?

Day dillənmir ki, nökərdi. Deyir:

– Padşah sağ olsun, qardaşım oğludu, – tacir padşaha belə deyir. Tacirin də vur-tut bircə qızı var idi. Padşah deyir ki, ə, gəlsənə o qızı elə buna verək?

Deyir:

– Padşah sağ olsun, sənin sözuu kim atkaz eliyə bilər. Verirsən, ver, nə deyirəm.

Gədəni çağıtdırır. Deyir:

– A bala, bu əvin qızını alırsanmı?

Deyir:

– Padşah sağ olsun, sənin sözuu kim atkaz eliyə bilər. Sən nətər deyirsən, elə də olsun.

Padşah əmr eliyir, bına qırx gün, qırx gecə toy eliyillər. Bının kəbinini bı oğlana kəsillər. Tacir bunnarı ayırır, ayrıca dolanıllar.

Bir gün Musa peyğəmbər eşidir ki, oğlan əvlənif. Gəlir yanına, deyir:

– A bala.

Deyir:

– Hə.

Deyir:

– İndi nətərdi dolanmağın?

Deyir:

– Ya Musa, indi yüz iyirmi qəpihdi.

Deyir:

– A bala, o yüz yoldaşıı urzasıdı, iyirmi qəpih səninkidi. Gedin birtəhər dolanın.