Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr VI kitab

HAZIRCAVAB BƏHLUL
İki paşşah vardı. Bunnarın sarayınnan, imarətinnən kənarda bir elçi daşı vardı, böyüh elçi daşı vardı. Həmin elçi daşına gəlif çıxan adam paşşahın qızın isdiyərdi. Bir gün paşşah çıxdı aynabəndə, seyvana. Küləfirəngi deyirdilər. Paşşah gördü bu elçi daşının üsdündə bir nəfər adam əyləşif, onun paltarı, əbası-zadı bizim devlətdə yoxdu, şəhərdə yoxdu. Deməli, bizim məmləkətin adamına da birəz oxşamır. Vəzirin çağırır. Vəzir, vəzir! Gəldi. Dedi, şah sağ olsun, mənim üçün buyrux? Dedi, get gör o daşın üsdündə oturan elçi kimdi? Bizim məmləkətin adamına oxşamadı əbasınnan. Vəzir gəldi, elçi daşının üsdünə çatanda salam verdi. Elçi daşının üsdündə oturan adama salam verdi, elçi dimmədi. Cibinnən bir qələm çıxartdı. Belə bir dayirə çəhdi, qövis. Dimmədi. Vəzir getdi şaha salam-kəlam eliyənnən sora, dedi, Vallah, paşşah sağ olsun, o bizim döölətin, hökumətin adamı döyül. Salam verdim, başa düşmədi. Daşın üsdündə belə bir dayirə çəhdi. Dedi, mənasın bildin? Dedi, yox. Dedi, Bağdadi-Xəlifənin qardaşı Bəhlul Danəndədən soruşax, o bilər. Dedi, gedin, hardadısa tapın, onu mana gətirin.

Nəysə, uzun sözün qısası, getdi Bəhlul Danəndəni tafdı, olan əhvalatı ona danışdı. Dedi, filan paşşah səni çaarır. Bullar gəlməhdə olsun. Deer, yolda Bəhlul Danəndə deer ki, gəl bazar səmtinnən gedax. Bazar səmtinnən gələndə Bəhlul Danəndə bir balaca xoruz, balaca beçə deyillər əbasının altına vurdu, bir dənə pıçax götürdü, iki dənə də qoz cibinə saldı. Gəldi, paşşaha salam-kalam elədi. Paşşah dedi ki, Bəhlul Danəndə, get gör o adam nə deer, o elçi. Vəzirim bilmədi. Gəldi salam-kalam eliyəndə, o elçi cavab vermədi, o dayrəni gösdərdi. Axı, Bəhlul Danəndə pıçax götürmüşdü. O dayrəni iki yerə böldü. Elçi civinnən bir avış darı çıxardı, atdı daşın üsdünə. Bəhlul Danəndə əbasında bir çolpa – xoruz götürmüşdü. Beş dayqada xoruz onnarı dənnədi. O sahat elçi civinnən bir böyüh soğan çıxartdı, qoydu arıya. Bəhlul axı bazardan gələndə qoz almışdı, qozdarı da qoydu soğanın yanına. Elçi durdu getdi öz məmləkətinə tərəf. Bəhlul da durdu gəldi paşşahın yanına. Salam-kalamnan soora paşşah dedi, Bəhlul, onun mənasın bildinmi, onu yola sala bildinmi? Dedi, bəli, bildim, paşşah sağ olsun. Dedi, o, nəə gəlmişdi? Dedi, onu o məmləkətin paşşahı göndərmişdi ki, mana tabe olsun, mən güjdü devlətəm. Mən də bazardan gələndə civimə bir pıçax aldım qoydum, iki qoz aldım qoydum, bir də bir xoruz aldım. O, dayrəni görsədəndə pıçağı çıxartdım, dayrəni iki yerə böldüm, dedim ki, dünya bir paşşahın ola bilməz. Belə şey olmuyuf tarixdə. İki yerə böldüm – biri sizin, biri bizim. O elçi o dəəğə əsəbləşdi ki, bizim saysız ordumuz, qoşunumuz var, yəni alajayıx. Bir avış darı çıxartdı daşın üsdə atdı. Mən də bir çolpa vurmuşdum qoltuğuma – əbamın altına. Onu çıxartdım atdım. Beş dayğada dənnətdim ki, sizin yüzünüzə bizim birimiz bəsdi. Özünüzü yığışdırın. O, o sahat bir soğan çıxartdı atdı ki, ajılıx saldın. Mən də, üzr isdiirəm, çıxartdım iki qoz atdım ki, ajılıx düşür mənim q..darıma kimi... Ajılığı sən salmısan, mən salmamışam. Elçi hirsdəndi, çıxdı getdi.