Azərbaycan respublikasi əlyazması hüququnda azərbaycan təTBİQİ onomastikasi

4.5. Reklam onomastikonu
“Reklam” fransızca “reclame” və latınca “reclamo” sözündəndir, “qışqırıram”, “çağırıram” mənalarını verir. Reklam müəyyən sifarişçilər tərəfindən həyata keçirilən və ideyanın, məhsulun, xidmətin təqdimatının pullu formasıdır. O, insanı əvvəllər eşitmədiyi, görmədiyi və bilmədiyi şeylərə ehtiyac duymağa vadar edən məfhumdur. Bu, əmtəələrin istehlak xüsusiyyətləri və müxtəlif xidmət növləri haqqında informasiyadır; şəxsi müəssisəni (firmanı, təşkilatı və idarəni), ədəbiyyat və incəsənət əsərini və s. məşhurlaşdırmaq məqsədilə onlar haqqında məlumatın yayılmasıdır.

Reklam mətnlərində onimlərin işlənmə xüsusiyyətlərinin kompleks təhlili çox maraqlıdır. Bu adlar reklam vasitəsidir və reklam mətnlərində dəfələrlə təkrar edilərək həyatımıza daxil olur və yaddaşlarda qalır. Həmin adlar reklam onomastikonunu təşkil edir və onomastik sahənin vahid yarımsistemi kimi nəzərdən keçirilir. Onlar fəaliyyət prosesində adresata reklam təsiri göstərmək qabiliyyətinə malikdir. Burada danışan – nominator (adlandıran şəxs), adresat – resipiyent (xəbəri mənimsəyən şəxs) vardır. Reklam mətnindəki onimlər də adresatın şüurunda məhsul və ya xidmət haqqında təsəvvür, reklam obrazı yaradır ki, bu da adresatda hiss və emosiyalar kompleksi formalaşdırır.

Reklam onimlərində ölkənin tarixi, mədəniyyəti, xalqın dil üslubu əks olunur. Onlar leksikanın beynəlmiləlləşməsi prosesləri ilə birbaşa bağlıdır və sərhəd tanımır. Bu onimlər bəzən uzun müddət, bəzən də az müddətdə işlək olur, bəziləri dünyada məşhur olur, bəziləri isə müəyyən regionda tanınır. Məsələn: “Nestle”. Zəriflikdən həzz al.

Reklam onimlərinin əmələ gəldiyi nominativ vahidlər struktur-semantik müxtəlifliyi ilə seçilir. Bunlar konnotativ adlar, apelyativlər, söz birləşmələri, milli dil materialından yaradılan sözlər və s.-dir. Öz strukturuna görə reklam onimləri bir qrafik işarədən, bütöv cümlələrdən, rəqəmli və hərfi indekslərdən ibarət ola bilər.

KİV-də verilən reklam mətnlərindəki onimlər müxtəlif işlənmə xüsusiyyətlərinə malikdir. Onimlər şəffaf daxili formalı olur. Məsələn: “Bəhrə”. Sağlam qida üçün sağlam məhsul (“Bəhrə” ticarət markası).

Onimlər obyektin (məhsulun) əlamətlərini əks etdirir: “Aura”. Təmizlik gözəlliyin əlamətidir.

Onimin mənası adlandırılan obyektlə (məhsulla) bağlı olmur: “Yağmur”. Xəyallar gerçək olur (mebel markası).

Reklam adları arasında isimlər geniş yer tutur. Reklam mətnlərində xüsusi isimlərin müxtəlif növlərinə rast gəlmək mümkündür: toponimlər, antroponimlər, erqonimlər, poreyonimlər, praqmatonimlər və s.

Reklamda iştirak edən toponimlər, adətən, əmtəələrin, obyektlərin xüsusiyyətləri ilə əlaqəsi olmayan vahidlərdir. Onlar real onimlər bazasında yaradılır. Bu adların əsas vəzifəsi reklam edilən əmtəənin hərtərəfli istifadəsi və ya obyekt haqqında təsəvvürün yaradılmasıdır: “Savalan”. Biliklərin zirvəsi (kurslar). Bəzən də toponimlə əmtəənin xüsusiyyətləri uyğun gəlir: “Sirab”. Hər damlasında həyat var.

Praqmatonimlər reklamda əsas yer tutur. Onlar əmtəələrin reklam olunmasına kömək edir: “Nivea”. Gözəllik – əminlikdir.

Erqonimdə verilən informasiya məhz həmin obyektin xidmətlərindən istifadə etməyə çağırır, potensial müştərinin diqqətini həmin obyektə yönəldir: “Neolit”. Ulduzlar bu ünvanı seçir (restoran).

Reklam adlarının ifadə olunduğu isimlərin əksəriyyəti əcnəbi sözlərdir. Belə vahidlərin dildə işlənməsi təbii bir prosesdir. Onların bir çoxu dünyada məşhur olan brendlərdir: “Ariel”. Bugünkü ləkələri təmizləyir, gələcək ləkələrdən qoruyur.

Brendlər sırasında poreyonimlərə də çox rast gəlinir: “Peugeot”. Zövq üçün yaradılıb.

Reklam onimlərinin bir çoxu apelyativlərdən düzəlir. Apelyativlər qrupuna eyni sinfə mənsub olan müəyyən qrammatik kateqoriya əlamətlərini qəbul edən, ümumi mənalı sözlər – ümumi isimlər daxildir: “Atlas”. Biz sizin xoşbəxtliyiniz üçün çalışırıq (tibb mərkəzi)

Reklam mətnlərində titullardan düzələn reklam onimləri də mühüm yer tutur: “Prins” şadlıq sarayı. Toy edin “Prins”də, toyunuzun şahzadəsi olun.

Hal kateqoriyası ismin başqa nitq hissələrindən fərqlənməsində əsas rol oynayır. Reklam mətnlərində hal şəkilçiləri qoşulduqları sözləri – onimləri cümlənin başqa üzvləri ilə bağlayır: “Selpak”dan üstün yenə də “Selpak”dır!

Dildə konkret məfhumları bildirən isimlər böyük əhəmiyyətə malikdir. Konkret və mücərrəd anlayışları bildirən isimlər yanaşı işlənərək bir-birini tamamlayır. Reklam onimləri arasında da belə vahidlər çoxdur. Məsələn: “Möcüzə” qarğıdalı yağı. Sağlam və ətirli yeməklərin sirri. Mətbəxlərin yeni möcüzəsi.

Reklam onimləri yalnız bircə söz kökündən, bəzisi köklə şəkilçidən, bəzisi də iki və daha artıq sözün birləşməsindən ibarət olur. Mürəkkəb onimlər müxtəlif şəkildə düzəlir: 1. Müstəqil məzmunu olmayan iki söz birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirir və bitişik yazılır: SimSim. Öz ritminlə yaşa. 2. Əcnəbi sözlər birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirir və bitişik yazılır: Mothercare. Analar və uşaqlar üçün hər şey. 3. Milli və əcnəbi söz birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirir: NarMobile. Əla qiymət, bol-bol ünsiyyət! 4. Milli mənşəli əvəzlik alınma sözlə birləşib mürəkkəb isim yaradır: BizKlub (Azercell). Fikrimiz işimizdədir. 5. “Bank” komponentli mürəkkəb isimlər: TuranBank... Bizimlə etibarlıdır! 6. Müstəqil məzmunu olmayan sözlə leksik mənalı sözün birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirməsi: SimKredit. 9150 nömrəsinə Kredit sözünü SMS vasitəsilə göndərin, kreditə 150 kontur və ya 9250 nömrəsinə Kredit sözünü göndərin, kreditə 250 kontur əldə edin. 7. Mənsubiyyət şəkilçili sözlə əcnəbi söz birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirir: ZəngimCell. Seçdiyiniz ZəngimCell kodunu yazın və 6070-ə göndərin. 8. Əmr feili ilə əcnəbi söz birləşib mürəkkəb isim əmələ gətirir: GizlətCell. Xidməti aktiv etmək üçün: 1 günlük – 9001, 7 günlük – 9007, 30 günlük – 9030 nömrəsinə boş SMS göndərin.

İki söz arasında atributiv əlaqə bildirən mənsubiyyət kateqoriyası şəkilçiləri dilimizin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən birini nümayiş etdirir. Mənsubiyyət məzmununun yaranması üçün həmişə iki sözün bir tərkib şəklində işlənməsi şərt deyidir; sahib anlayışı verən subyekt (şəxs əvəzliyi) iştirak etmədən də obyektlə – isimlə (mənsub əşya ilə) həmin məzmunu yaratmaq mümkündür. Məsələn: “Gülüm” yağları. El-obamızın gülü. Bu ifadədə yenə də iki məfhum: sahib şəxs və mənsub əşya məfhumu dərk edilir; çünki sözün kökü (gül) əşya bildirir, -üm şəkilçisini qəbul etdikdən sonra mənsub əşya anlayışı verir.

Reklam mətnlərində mənsubiyyət şəkilçisi ilə işlənən çox maraqlı ad nümunələrinə rast gəlmək mümkündür. Məsələn: Bakcell-dən “SevinCin” tarif planı. Hər istiqamətə – bir qiymətə! Mətn müəllifləri müəyyən məqsədlə eyni sözün müxtəlif mənalarının qarşılaşdırılmasından ibarət “söz oyunu” – kalambur yaratmışlar. İlk baxışda “SevinCin” onimi ikinci şəxs mənsubiyyət şəkilçisi qəbul etmiş söz kimi diqqəti cəlb edir. Digər tərəfdən, bu onimi iki tərkib hissəyə də ayıra bilərik: “sevin” əmr feili+”Cin” (Bakcell atributu).

Azərbaycan dilində xəbər vəzifəsini xəbər ola bilən hər bir nitq hissəsi ifadə edə bilir. Lakin onlar bunun üçün müəyyən morfoloji əlamətlər qəbul etməlidir. Xəbərlik şəkilçisi həmin nitq hissəsinin hansı şəxslə ifadə olunduğunu müəyyənləşdirir. Məsələn: NarMobile-dan “BəxtəvərSən” Yeni il lotereyası.

Əlamət və keyfiyyət maddi varlığın ayrılmaz hissəsidir. Çünki mövcud olan varlıq müəyyən formaya, əlamətə, keyfiyyətə malikdir. Bu forma, əlamət, keyfiyyət sifət vasitəsilə diqqətə çatdırılır. Sifətlə ifadə olunan onimlər də əşya, hadisə, obyekt haqqında geniş, hərtərəfli məlumat verməyə xidmət edir: “Zəngin” tədris mərkəzi. Sizin uğurunuz bizim inkişafımızdır!

Əvəzliklə ifadə olunmuş reklam onimləri arasında müxtəlif mənşəli vahidlərə rast gəlirik: “Biz+” – Alın. Oxumağa dəyər.

Feilin əmr şəkli istər məna zənginliyinə, istərsə də qrammatik formasına görə qalan şəkillərdən fərqlənir. Burada edilən əmrin hansı şəxsə aid olmasını bildirmək üçün yalnız şəxs şəkilçilərindən istifadə edilir: “Vernel”ləyin yumşaq olsun, “Vernel”ləyin xoş ətir saçsın.

Feil olmayan reklam onimləri II şəxs vasitəsilə feilin əmr şəklində olan bir formaya salına bilir: Dayanma, “Snikers”lə!

Onimləşmə prosesi nəticəsində əmələ gələn reklam adları da çox işlənir: Kristal keyfiyyət “Kristal (CF)” ət və ət məhsullarında! (müqayisə et: kristal – mineral, ümumi isim və “Kristal” – praqmatonim).

Reklam mətnlərində abreviatura formasında onimlər iştirak edir: “MBASK” sığorta şirkətindən “Dəyər” sığorta paketi. Etibarlı sığortaçınızdan sərfəli sığorta.

Tərkibində say olan onimlərə reklam mətnlərində rast gəlinir: “İki ulduz” şirniyyatları. Adi günü bayrama çevirir.

Reklam mətnlərində ifadə olunan fikrin daha canlı alınması, onimin diqqəti cəlb etməsi üçün tərtibçilər, yeri gəldikcə, atalar sözlərindən istifadə edirlər. Məsələn: Əsil bank dar gündə tanınar. Accessbank – Sizin yerli Avropa bankınız (müqayisə et: Əsil dost dar gündə tanınar).

Frazeoloji vahidlər mənaca, quruluşca çox rəngarəngdir. Bunların içərisindən reklam kontekstinə, reklam adına daha çox uyğun olanının seçilməsi, şübhəsiz, tərtibçidən zəngin bilik, milli dilin incəliklərinə bələd olmaq bacarığı tələb edir. Məsələn: “Pampers Active Baby”. Körpələrdən ilham aldıq, onlar üçün yaratdıq.

Bəzi reklam mətnlərində onimin təsir qüvvəsini artırmaq məqsədilə təkrarlardan istifadə olunur: “Ferrero Rocher”. Qızılı anlar üçün qızılı irs.

Reklam mətnlərində xüsusi adlarla yanaşı, ümumi isimlər də çox istifadə olunan söz qruplarıdır. Bunlar reklam adının aydınlaşdırılmasına xidmət edir. Nümunələrə nəzər salaq: Yeni açılmış ailəvi idman və sağlamlıq mərkəzi “F-Land”. Trenajorlar, kafe, hovuz.

Reklamlarda söz birləşmələri çox işlənir. Həm reklam adları söz birləşməsi şəklində olur, həm də onimi izah edən cümlələrin tərkibində söz birləşməsi işlənir. Məsələn: “Bəy arağı”. Göz yaşı kimi təmiz.

Əsas sözü adlarla və ya substantivləşmiş hər hansı bir sözlə ifadə olunan ismi birləşmələrin ən çox yayılmış formaları bunlardan ibarətdir: isim+isim, sifət+isim, əvəzlik+isim, say+isim, feili sifət+isim. Bu modellər əsasında yaranmış reklam onimləri aşağıdakılardır:

“Gilan inşaat”. Gələcək və gözəl həyat sizinlə

“Bizim tarla”. Yay təravəti, yay qiyməti

“Üç inək”. Mətbəximizin ləzzətli sahibi

Analitik yolla əmələ gələn ismi birləşmələrdə xüsusi şəkilçidən istifadə olunmur. Belə birləşmələrin əmələ gəlməsində əsas rolu söz sırası və intonasiya oynayır: “Sağlam Həyat”. Özünü sağlam yaşat.

Sintetik yolla əmələ gələn ismi birləşmələrdə şəkilçilər əsas vasitə hesab olunur. İsmi birləşmə formasında olan reklam onimlərinin bir hissəsi bu yolla əmələ gəlir: “Hochland pendiri”. Qəhvəaltının ideal yeməyi.

Reklam onimləri I növ təyini söz birləşməsi formasında (“Modern Hospital”. Sağlamlığınızı peşəkarlara etibar edin), II növ təyini söz birləşməsi formasında (“Skandinaviya evi”. Sizin yeni zövqünüz), III növ təyini söz birləşməsi formasında (“Bizim tarla”. Tarlamızdan – süfrəmizə) olur. Həmin birləşmələrin tərəfləri müxtəlif sözlərlə ifadə edilə bilir.

Reklam mətnlərində işlənən mürəkkəb idarə adları dildəki mövqeyi, məfhuma münasibəti və s. cəhətlərdən özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik olan birləşmələrdir: “Kaspi” Təhsil Mərkəzi. Müasir təhsilin elçiləriyik. Bu adlar iki və üç, hətta daha artıq sözdən ibarət ola bilir: “Meridian” Tədris Mərkəzi. 10 il sizinlə.

Reklam onomastikonu kompleks linqvokoqnitiv və linqvopraqmatik təhlildən keçməlidir. Bunun üçün reklam mətninin tədqiq aspektlərini müqayisə etmək, xüsusi işarələr kimi adların əsas cəhətlərini müəyyənləşdirmək lazımdır. Reklam onimlərində xüsusi adın ümumi kateqorial semantikası mövcuddur. Bu da bütün onomastik vahidlərin əsas funksiyası olan nominativ-fərqləndirici funksiya ilə müəyyən olunur.

Reklam mətni adresatın şüurunda məhsul və ya xidmət haqqında təsəvvür, reklam obrazı yaradır ki, bu da adresatda hiss və emosiyalar kompleksi formalaşdırır. Obrazın formalaşması “koqnitiv kateqoriyalar” anlayışı ilə sıx bağlıdır. Koqnitiv kateqoriyalar dedikdə, dünya haqqında biliklərimizi modelləşdirən təfəkkür məzmunlu kateqoriyalar başa düşülür. Bu kateqoriyaların formalaşması xüsusi adlarsız mümkün deyil.

Reklam mətnlərində yeni, ənənəvi, orijinal, milli, qeyri-adi, ekzotik və s. tipli adların işlənməsini nəzərə alaraq koqnitiv kateqoriyaların bu növlərini müəyyənləşdirmək olar: ənənəvilik – yenilik, qeyri-adilik – ekzotiklik, mötəbərlilik – etibarlılıq, millilik – orijinallıq və s.

Reklamlarda məhsulun etibarlılığını və keyfiyyətini təsdiq edən məntiqi və ya emosional arqumentin varlığı, müəyyən səciyyəvi cəhətlərin daşıyıcısı olan presedent xüsusi adların iştirakı mühüm rol oynayır. Bu adlar mötəbərlilik – etibarlılıq kateqoriyası ilə əlaqədardır. Presedent adlar linqvomədəni birliyin əksəriyyətinə tanış olan vahidlərdir, bu birliyin kollektiv yaddaşında mühafizə olunur və müntəzəm şəkildə nitqdə aktuallaşır: Xan libaslı “Çingiz xan”. İndi hamı bura gəlir. Toyunuzun xanı olmağa tələsin! (“Çingiz xan” şadlıq sarayı).

O adlar presedent statusa malikdir ki, onlar koqnitiv bazaya daxil olur, yəni onların ifadə etdiyi “mədəniyyət predmetinin” invariant təsəvvürü linqvomədəni birliyin bütün üzvləri üçün ümumidir. Onlar cəmiyyətin mədəniyyət etalonları sistemini daha çox əks etdirir: “Efes Pilsener”. Həyat yanğısı olanlar üçün.

Presedent onimlər reklam olunan məhsula və ya obyektə emosional münasibətin formalaşmasına səbəb olur: “Xəmsə”. Beşliyin yaratdığı əzəmət (“Xəmsə” restoranı).

Presedent adın arxasında müəyyən obraz dayanır. Əgər obyektin və ya məhsulun adını düzgün qavrayırıqsa, onda “obyektin /əmtəənin adı – obyekt/əmtəə haqqında təsəvvür” kimi assosiativ əlaqə yaranmalıdır. Bəzən bunun əksini müşahidə edirik. Obyektin konsepsiyası ilə presedent ad arasında heç bir əlaqə olmur: Görün “Kolizey”də toyun ləzzətini (“Kolizey” şadlıq sarayı).

Obyektin adındakı presedent onim obyekti kompleks şəkildə xarakterizə edir. Burada adın semantikası referent informasiya hesabına zənginləşir. Referent informasiya, adlandırılan obyektlə birbaşa əlaqədardır. Presedent adın işlənməsi əsas praqmatik prinsipə tabedir: onim o zaman normal şəkildə istifadə oluna bilər ki, adın daşıyıcısı nitq adresatına məlumdur. Əgər reklam adı tanınmış deyilsə və əksər oxucular üçün konnotasiyadan məhrumdursa, o zaman bu ad, bir növ, “təqdim olunmalıdır”. Adresatın məlumat fonduna adın daxil edilməsi, əsasən, reklam mətnində həyata keçirilir.

Presedent ad müəyyən struktura malikdir: onun nüvəsini diferensial əlamətlər, periferiyasını atributlar təşkil edir. Diferensial əlamətlər kompleksi kontekstdən asılı olaraq aktuallaşır.

“Reklam mətni aydın praqmatik istiqamətə malikdir, bu isə reklam edilən predmetin və ya xidmətin təqdimatı üçün istifadə edilən dil vasitələrinin seçimini əsaslandırır. Şəxsiyyətə nitq vasitəsilə təsiretmə üsulları arasında sübutetmə, inandırma, təlqinetmə və s. göstərmək olar. Reklam mətnlərinin əsas tezisi təqdim edilən əmtəənin, xidmətin unikallığıdır” [155, s.55-56].

Müşahidələr göstərir ki, əsas reklam mətni presedent adlara münasibətdə aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirə bilər: 1) reklam adında presedentliyin varlığını təsdiq və ya inkar etmək; 2) adın semantikasını genişləndirmək; 3) presedent adın “ensiklopedik” mənasını açıqlamaq; 4) onimi adresatın məlumat fonduna daxil etmək; 5) presedent adın diferensial əlamətlərini aktuallaşdırmaq; 6) presedent adları açıq və ya gizli arqumentasiya rolunda işlətmək.

Reklam mətnində presedent fenomenin bir növü olan presedent situasiya da verilir. Bu, müəyyən konnotasiyalı ideal situasiyadır. Həmin situasiyaya müraciət onların simvolları vasitəsilə baş verir. Presedent ifadələr və presedent adlar bu simvollar rolunda çıxış edir: “Gilavar”. Hər zaman yeri var (“Gilavar” restoranı).

Reklamda milli presedent fenomenlər korpusunu radio və televiziya, kinematoqraf, moda, estrada, mifologiya, teatr, din, bədii ədəbiyyat, elm, tarix, klassik musiqi təşkil edir. Xüsusi adların vəzifəsi mədəni informasiyanı toplamaq və ötürməkdir.

Reklam mətnindəki personaj adları “personalilər” termini ilə nəzərdən keçirilir. Reklam mətnində elə personalilər verilir ki, müəyyən linqvomədəniyyətin tipik adları vasitəsilə milli orijinallığı əks etdirir. Məsələn, “Persil gold plus” yuyucu toz reklamında işgüzar qadın Validə, “Rex” yuyucu toz reklamında uşaqlar Emin, Kərim, Səlim, “Fairy” reklamında Aydınlı ailəsi, “Vernel aloe vera” reklamında körpə Samir, “Orbit” saqqızının reklamında Tofiq, Nüşabə, “Safeguard” sabununun reklamında Çingiz və s. Bu cür personalilər millilik – orijinallıq kateqoriyası ilə əlaqədardır. Belə reklam mətnlərinin tərtibçiləri ən geniş yayılmış soyadlarla, konnotativ şəxs adları ilə diqqəti cəlb etməyə çalışır.

Bəzi personalilər əmtəə nişanlarından düzəlir. Məsələn, “Mister Proper”, “Mister Muscle” və s.: “Mr. Muscle”. Təmizlik üçün elmin gücü.

Reklam mətnlərində hidronimlər də iştirak edir. Lakin bunlar əmtəələrin, obyektlərin xüsusiyyətləri ilə əlaqəsi olmayan toponimlərdir. Onlar real onimlər bazasında yaradılır. Bu adların əsas vəzifəsi reklam edilən əmtəənin hərtərəfli ifadəsi və ya obyekt haqqında təsəvvürün yaradılmasıdır: “Xəzər” mebel salonu. Sən də seç onu.

“Qeyri-adilik – ekzotiklik” koqnitiv kateqoriyası ilə obyektin təsiredici potensialını artıran adlar-ekzotizmlər, yəni həmin linqvomədəniyyət üçün qeyri-adi olan adlar əlaqədardır. Belə adlar reklam mətnlərində azlıq təşkil edir: Eynəkdən azad olun, həyatı daha gözəl görün. CeLaMiG. Gözünüz aydın olsun!

Okkazional onimlərin semantikasının əsasında cəmiyyətin siyasi-mədəni həyatı ilə əlaqədar olan koqnitiv əlamətlər durur. Onlar dilin sözyaradıcılığı sistemi üçün səciyyəvi üsullarla düzəlmişdir. Bu sözlər öz qeyri-adiliyi, qeyri-standartlığı ilə diqqəti cəlb edir. Onlar xüsusi praqmatikaya malik leksik vahidlərdir: “Nurvin” – Xoşbəxt olsun bəy-gəlin!

Ənənəvilik – yenilik koqnitiv kateqoriyası ilə real toponimlər – məhsulların istehsal və əmələ gəlmə yerləri əlaqədardır: “Bərdə süd məhsulları”. Təbii nemətlər sizin üçün. Belə toponimlər elə cəhətləri vurğulayır ki, reklam informasiyasının başa düşülməsini, yadda saxlanmasını və qiymətləndirilməsini təmin etsin.

Reklam mətnində onimlərin müxtəlif növlərinə rast gəlmək mümkündür: müəssisə adları (erqonimlər), nəqliyyat vasitələrinin adları (poreyonimlər), əmtəə adları (praqmatonimlər), KİV adları (hemeronimlər), mükafat adları (faleronimlər), müxtəlif tədbirlərin adları (geortonimlər), incəsənət əsərlərinin adları (artionimlər) və s. Məsələn: “Azərpoçt”. Siz göndərirsiniz, biz çatdırırıq; Burada yalnız musiqi danışır. “Radio Xəzər 103 FM”.

Praqmatonimlər və erqonimlər reklam mətnlərində daha çox işlənir. Praqmatonimlər reklamda əsas yer tutur. Reklam mətni və rəsmi onun ətrafında təşkil olunur. Onların psixoloji cəhətdən əsaslandırılması mühüm rol oynayır. Praqmatonimlər əmtəələrin reklam edilməsinə kömək edir. Bunun üçün praqmatonimlər afişalarda, işıq pannolarında yerləşdirilir, onları KİV-də, filmlərdə, kataloqlarda təkrar edirlər. Reklam sayəsində praqmatonimlər məşhurlaşır: “Mars”. Hər şey şokolad kimi olacaq!

Reklamçılar geniş kütləyə istiqamətlənir, hər insanda potensial alıcı görür, əhalinin yaş, etnik, professional və bir çox başqa xüsusiyyətlərini nəzərə alır. Məsələn: “Humana”. Körpələrə sevgi ilə.

Reklam mətnində reklam olunan obyektin cəlbedici obrazı yaradılır. Burada verilən informasiya məhz həmin müəssisənin xidmətlərindən istifadə etməyə çağırır, potensial müştərinin diqqətini həmin obyektə yönəldir: “Unibank”. Müvəffəqiyyət bizimlədir.

Beləliklə, kommersiyanın uğuru reklamdan, reklamın uğuru mətndəki informasiya və xüsusi isimlərdən asılıdır. Reklamın effektivliyi arqumentlərin seçimi və onlardan istifadə bacarığı ilə şərtlənir. Reklamların dil xüsusiyyətlərinin araşdırılması onomastik məkanın vahidləri kimi reklam onimlərinin spesifikasını öyrənmək baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Onlar reklamların üslubunu və linqvopsixoloji xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirir.