Azərbaycan respublikasi əlyazması hüququnda azərbaycan təTBİQİ onomastikasi

4.4. Kommersiya nominasiyası. Praqmatonimlərin sosiolinqvistik spesifikası
Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar yeni adlandırma üsulları meydana gəlmişdir. Kommersiya adyaradıcılığının yeni üsullarının geniş yayılması marketinq tələbatları ilə şərtlənir. Əmtəə bolluğu şəraitində bazarda əlverişli mövqe tutmaq, alıcını cəlb etmək üçün hər müəssisə özünü və məhsullarını digərlərinə nisbətən daha yaxşı təqdim etməli, xüsusi mövqe tutmalıdır. Kommersiya adının seçimi müsbət imicin yaradılmasında və əmtəənin satışında böyük rol oynayır. Uğurlu ad satışları artırır, şirkət haqqında yaxşı rəy yaradır, uğursuz, potensial auditoriyanın etnomədəni və dil xüsusiyyətlərinə zidd ad isə məhsulun və ya müəssisənin bazardakı vəziyyətini pisləşdirməyə qabildir. Elə alıcılar var ki, yalnız müəyyən markaların və istehsalçıların məhsullarından istifadə edir, yalnız müəyyən firma mağazalarından alış-veriş edir. Çünki yaxşı kommersiya adı unikal ticarət təklifidir, həmin markanı və ya şirkəti digərlərindən fərqləndirməyə imkan verir və istehlakçıları cəlb edir.

Kommersiya adının meydana gəlməsi iki mərhələdən ibarətdir: I mərhələ hazırlıq – adyaratma mərhələsidir. II mərhələ isə advermə prosesidir. Bu mərhələdə kommersiya adı kommunikativ vahid kimi, əmtəə markası və ya nişanı olaraq təsdiqlənir. Hər iki mərhələ həm peşəkar kreativ qaydalarla, həm də qanunlarla nizamlanır.

Adın yaradılmasına alıcının nöqteyi-nəzərindən yanaşmaq lazımdır. Buna görə də istehsalçı və istehlakçı üçün mühüm olan faktlar arasında sərhəd qoyulmalıdır. Məhsulların adlarında onların funksional xüsusiyyətləri haqqında məlumat olmalıdır. Ərzaq malları üçün bu, keyfiyyət, istifadə məqsədi və ya nəticəsi ola bilər. Ad istehlakçını çaşdırmamalı, ümidlərini doğrultmalıdır.

Yeni ad yaradarkən əvvəlcə şirkət, istehsal olunan məhsullar və təqdim edilən xidmətlər, istehlakçılar haqqında bütün mövcud informasiya ilə tanış olmaq, habelə məhsulun müxtəlif aspektlərini və xarakteristikalarını nəzərə alaraq, adın əsasında duran ideyanı başa düşmək lazımdır. Tədqiqatçılar adlandırmada istifadə etmək üçün müxtəlif parametrlər irəli sürür: əmtəənin mənşəyini göstərən coğrafi adlar, şirkət təsisçilərinin adları, əmtəənin fiziki xüsusiyyətləri, funksiyaları, tərkibi, istismar və istehlak xüsusiyyətləri, iqtisadi amillər, əcnəbi sözlər, abreviaturalar və s. Nominatorun strategiyaları bunlardır: 1) onimləşmə; 2) onim-neologizmlərin yaradılması; 3) sözün ənənəvi simasını yeniləşdirən qeyri-standart orfoqrafiyadan istifadə. Ərzaq məhsulları üçün ad düzəldərkən istehsalçının adından istifadə geniş yayılmışdır. Yüksək texnologiyalar, ətriyyat malları, moda və s. üçün dizaynerlərin adından istifadə olunur.

Kommersiya adının başlıca funksiyası fərqləndirici funksiyadır. Bu funksiyaya əsasən, kommersiya adı bir istehsalçının məhsulunu digərinin analoji məhsullarından fərqləndirir və lazım olan məhsulu tapmağa kömək edir. İnformativ funksiya, adından göründüyü kimi, məhsulun xüsusiyyətləri və istehsalçısı barədə konkret informasiya təqdim edir. Adın dəyəri bu funksiyanın yerinə yetirilməsindən çox asılıdır. Reklam funksiyası istehlakçılara lazım olan malları seçməyə, onların uğurlu satışını təmin etməyə imkan verir. Psixoloji funksiya istehlakçıların məhsula emosional, şəxsi münasibətini təmin edir. Zəmanət funksiyası istehsalçı tərəfindən məhsulun keyfiyyətinin təmin edilməsində özünü göstərir. Mühafizə funksiyası məhsulun daxili və xarici bazarda müdafiəsinə xidmət edir. Kommersiya adı motivləşmiş və motivləşməmiş olur. Motivləşmiş ad məhsulun obyektiv xarakteristikası ilə əlaqədardır. Belə ad toponimdən, antroponimdən düzələ bilər, məhsulun keyfiyyət xarakteristikasını göstərə bilər. Motivləşməmiş adın isə məhsulla bağlılığı olmur, təsadüfi sözlərdən düzəlir.

Kommersiya adı kimi təqdim edilən sözün mənasının obrazlı çalarları onun üslubi göstəriciləridir. Ad müsbət məna çalarlarına malik olmalı, gözəl səslənməli, asan yadda qalmalı, auditoriyanı qıcıqlandırmamalıdır. Üslubi cəhətdən düzgün seçilmiş ad istehlakçıya çox şey deyə bilər, onun fonetik siması məhsula müsbət münasibət yaradır. Ad ifadəli olmalıdır. Cəlbedici ada malik məhsul yaxşı satıla bilər. Sözün presedent xarakterinin, üslubi çaların sosial xarakterinin rolu da az deyil. Adın sosial xarakteri məqsədli auditoriyanın mənşəyi, peşəsi ilə əlaqədardır. Sözün linqvomədəni assosiasiyaları da əhəmiyyətlidir. Kommersiya adı marketinq tələblərinə cavab verməlidir. Nominator adın verəcəyi assosiasiyaları təxmin etməlidir. Ad məhsulla uyğunluq təşkil etməli, üslubi, nitq mədəniyyəti meyarlarına cavab verməlidir. Yaxşı ad reklamçıları məcbur edir ki, adın iqtisadi və dil parametrləri barədə düşünsünlər. Kommersiya adlarının yaradılması marketinq nitq kommunikasiyasının qlobal və lokal qanunauyğunluqları ilə tənzimlənir.

Kommersiya adının bir variantı loqotipdir. Loqotip sabit və effektli formaya, bəzən isə simvolik, yaxud alleqorik şəklə malik olur. O, hər hansı təşkilatı, müəssisəni və ya markanı təqdim edir. Loqotip onların identifikasiyasının simvoludur.

Son zamanlar iqtisadi diskurs çərçivəsində, elmi və publisistik mətnlərdə “brend” anlayışı çox istifadə olunur. Brend tanınmış firmaların və markaların xüsusi işarəsidir. Bu anlayış ingilis dilindəki “brand” sözündəndir, mənası yandırılmış işarə, damğadır.

Brendin tərkib hissələri onun adı (brand name) və obrazıdır (brand image). Brendin növləri müxtəlifdir: fərdi brend – müəyyən kateqoriyadakı hər məhsulun öz brendi olur. O, şirkətin digər brendləri ilə bağlı olmur. Məsələn, “Bizim tarla”, “Bostan”, “Bizim süfrə” və s.; monobrend – vahid brendə malik məhsullar; multibrend – bir kateqoriyadakı bir neçə məhsulun malik olduğu brend; ana brend – əsas brend. O, əmtəənin ümumi üslubunu, imicini müəyyən edir; subbrend əsas brendlə bağlı olan brenddir. O, korporasiya çərçivəsində olan brend hesab edilir. Məsələn, “Mazda Miata”, “Porshe Cayenn” və s.; korporativ brend – şirkətin brendinin visual və verbal elementlərinin məcmusu. O, bütövlükdə kompaniyaya aid olur: “Coca-cola”; meqabrend – bütün dünyada tanınan brend (Bu barədə bax: 618; 547). Məsələn, “BMW”, “Panasonik”,”HP”, “McDonald’s”, “Boeing” və s.; regional (yerli) brend – ölkədə (və ya bir rayonda) tanınan ticarət markası. Məsələn, “Embawood”, “Jalə”.

Ticarət markası və ya ticarət nişanı rəsmi-hüquqi anlayışdır, hüquqi cəhətdən qorunur. Onun əsas elementi əmtəə nişanıdır. Ticarət markası, bir növ, müəyyən istehsalçının məhsullarını identifikasiya edən və fərqləndirən unikal işarələr kompleksi kimi nəzərdə tutulur. O, ünsiyyət zamanı məhsulu əvəz edir. Bu kompleksin əsas elementləri markanın adı və loqotipidir. Lakin hər ticarət markası brend sayılmır. Brend fenomeninin spesifikasını müəyyənləşdirmək üçün ticarət markasının brendə çevrilmə mexanizmini aşkar etmək lazımdır.

Ticarət nişanları qeydiyyata alınmalı və təsnif edilməlidir, onlar hüquqi müdafiə obyektidir (beynəlxalq razılaşmalar çərçivəsində). Bu da onların dil formasını və aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirməsini şərtləndirir: diferensiasiyaedici, informativ, mühafizə, zəmanət, reklam, psixoloji və attraktiv.

Ticarət nişanlarının növləri müxtəlifdir: leksik, yəni sözlə ifadə olunmuş təsviri, səsli, işıqlı və s. Rus dilçilərinin əsərlərində ticarət nişanları-leksemlər ya xüsusi adlar kimi (O.A.Leonoviç, O.Y.Yakovleva, N.A.Stadulskaya, A.A.İsakova, İ.V.Krükova, O.V.Kirpiçova), ya da ümumi isimlər kimi (A.V.Superanskaya, T.V.Yevsükova) nəzərdən keçirilir. Belə bir fikir də var ki, ticarət nişanları-leksemlər xüsusi və ümumi isimlər arasında aralıq mövqe tutur (A.A.Bragina, V.İ.Tkaçuk). Bu tezisi dəqiqləşdirən bəzi müəlliflər onların xüsusi adlarla terminlər arasındakı yerini müəyyənləşdirir (R.S.Gilyarevski, V.M.Leyçik). Başqa bir fikrə görə, öyrənilən vahidləri leksikanın yeni şöbəsi – apellonimiya hesab etmək lazımdır (V.P.Neroznak, R.Z.Xaniçev).

Onomastikanın inkişafı üçün ticarət nişanları-leksemlərin dil statusunun müəyyən edilməsi əhəmiyyətlidir. Ticarət nişanları onomastik leksikaya xas xarakteristikalara malikdir. Onomastikada sözlə ifadə olunmuş ticarət nişanı əvəzinə, “praqmatonim” terminindən istifadə etmək məqsədəuyğundur. Praqmatonimlər süni onomastik vahidlərdir və dil daşıyıcısının dünyagörüşünün formalaşmasında iştirak edir.

Onomastik məkanda onların mövqeyini belə müəyyən etmək olar: 1. Praqmatonimlər də digər xüsusi adlar kimi fərdiləşdirir. 2. Praqmatonimlərin işarə edilənlə (məhsulla) sıx əlaqəsi var. Onların yaradılması üçün, adətən, çox məşhur xüsusi adlardan istifadə olunur. 3. Praqmatonimlər xüsusi olaraq yaradılmış təkrar nominasiya sözləridir. Çox vaxt onlar ümumi isimlərin bazasında yaranır (məs. “Yaguar”: heyvan və avtomobil). Praqmatonimlərin bu xarakteristikası onları antroponimlərlə yaxınlaşdırır. 4. Praqmatonimlərin formalaşmasında istənilən nitq hissəsi iştirak edə bilər. 5. Praqmatonimlər böyük hərflə yazılır. 6. Praqmatonimlər də müəyyən iyerarxiyaya malikdir, yəni siniflərə və yarımsiniflərə bölünür.

Praqmatonimlərin semantik strukturu aşağıdakı aspektlərdən ibarət çoxsəviyyəli sistemdir: denotativ (predmetlə əlaqəlilik), siqnifikativ (məna) və müxtəlif növ konnotasiyalardan ibarət praqmatik səviyyə. Praqmatonimlərin mənasının siqnifikativ komponenti bilavasitə anlayışın məzmununu təşkil edən mühüm əlamətlərin məcmusu kimi müəyyənləşdirilir. İşarənin daxili formasında praqmatonimlərin mənasının mühüm komponenti - denotativ komponent öz ifadəsini tapır. Həmin onimin daxili forması kimi onun haqqında olan subyektiv təsəvvürlər çıxış edir. Denotativ komponent praqmatonimin işarə etdiyi əmtəə kateqoriyası ilə əlaqələndirilməsində təzahür edir. Praqmatonimlərin mənasında praqmatik komponent onların yaradılmasında ekspressiv, emosional, qiymətləndirici və ya mədəni konnotasiyalı leksik vahidlərdən istifadəni nəzərdə tutur. Mədəni-tarixi konnotasiyalar praqmatonimlərin milli mədəniyyətlə əlaqəsini həyata keçirir. Milli mədəni konnotasiyalar dedikdə, sözün mənasının elə komponentləri başa düşülür ki, onlar “konkret linqvomədəni birliyin maddi və mənəvi mədəniyyətinin milli-spesifik cəhətlərindən ibarətdir” [452]. Tarixi şəxsiyyətlərin adlarını əks etdirən sözlü ticarət nişanlarını buna misal göstərmək olar: “Tudor” çayı (Bu ad İngiltərədə şahlıq hakimiyyətinin nüfuzunu yüksəklərə qaldıran Tüdorlar sülaləsi ilə assosiasiya olunur).

Praqmatonimlər alıcının (dil daşıyıcısının) şüuruna təsir göstərir, istehlak cəmiyyətində yeni dəyərlər mexanizmlərinin meydana çıxmasına kömək edir. Praqmatonim reklam edilən məhsulla birləşərək hüquqi qüvvəyə malik olur və əmtəə nişanına çevrilir. “Əmtəə nişanı – sahibkarın əmtəələrini və ya xidmətlərini digər sahibkarın əmtəələrindən və ya xidmətlərindən fərqləndirən və qrafik təsvir edilən nişan və ya nişanların hər hansı bir kombinasiyasıdır” [123, s.1508]. O, məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi stimuludur. Əmtəə nişanı öz sahibinə nüfuz və maddi üstünlüklər qazandırır. “Əmtəə nişanı əmtəə mülkiyyətinin xüsusi simvoludur. Alıcı üçün əmtəə nişanı alış-verişin hərəkətverici motivi, keyfiyyətin zəmanətidir. Əmtəə nişanı iqtisadiyyatın inkişafında güclü təşkiledici vasitədir” [547, s.15].

Qeyd etdiyimiz kimi, praqmatonimlər məhsulun markasının və ya təklif olunan xidmət növlərinin sözlə ifadəsidir. Onlar qanunla mühafizə olunur. Praqmatonimik leksika onomastik məkanda mühüm yer tutur və ad formalarının müxtəlifliyi ilə səciyyələnir. Praqmatonimlər marketinq kommunikasiyası sahəsinə xidmət edir, bu da məhsulun bazarda uğurla irəli çıxmasına imkan verir. Bu adlar konkret auditoriyaya istiqamətlənir və istehlakçının etibarını təmin etməyə qadirdir. Bunların əsasında, buraxılan məhsula görə istehsalçının məsuliyyətini hiss etmək olur. Praqmatonimlər elə predmetləri bildirir ki, dil daşıyıcısının həyat fəaliyyətində praktik cəhətdən əhəmiyyətlidir.

Müasir praqmatonimlərin linqvistik statusunun, söz yaradıcılığı və semantika sahəsində bu yarımsistemin inkişafını müəyyənləşdirən tendensiya və proseslərin öyrənilməsi son zamanlarda aktuallıq qazanmışdır. Bu baxımdan onomastik məkanın bir hissəsi kimi praqmatonimlərin sistemli təsvirini təqdim etmək, onimyaratmanın daha məhsuldar üsullarını üzə çıxarmaq, müəyyən tiplərdə tematik qrup və cərgələri, hər adın praqmatik potensialının spesifikasını müəyyən etmək, praqmatonimlərdə əks olunan milli mədəniyyət realilərini, milli mentallıq cizgilərini aşkar etmək çox vacibdir.

Praqmatonimlər çoxfunksiyalı dil işarələridir. Onlara nominativ, identifikasiya edən, kommunikativ, reklam, atraktiv, estetik və s. funksiyalar xasdır. “Praqmatonim” anlayışına əmtəə nişanı, real mövcud olan istənilən məhsul adı daxildir. Bunlar təsviri xarakterli adlardır.

Praqmatonimlər dildə xüsusi leksik təbəqə təşkil edir. Onlar informativliyi ilə seçilir, praktik əhəmiyyət daşıyır. Praqmatonimlər dilin lüğət tərkibinin zənginləşmə mənbəyidir. Tərkibindəki elementlərin mənşəyindən asılı olmayaraq, praqmatonimlərin çoxu süni sözlərdir. Onlar dil qanunlarına uyğun düzəlir. Struktur elementlərin digər dillərdən mənimsənilməsi praqmatonimlərə xüsusi beynəlmiləl xarakter verir. Bu da onları konkret milli dilin adi sözlərindən fərqləndirir.

Praqmatonimlər müxtəlif komponentli ola bilər. Burada əsas komponent söz, bəzən sözün ayrı-ayrı hissələri böyük hərflə yazılır. Praqmatonimlərin tərtibində əlavə işarələrdən – apostrof, defis, dırnaq və s. istifadə edilir, bu da informasiyanın daha yaxşı verilməsinə imkan yaradır. Adda olan informasiya nəinki intellektual, həm də emosional xarakterli olmalıdır. O, praqmatonimin yadda qalmasını, emosional-ekspressiv çalarlığını, kontekstdə yaxşı seçilməsini təmin etməlidir. Hər praqmatonim müxtəlif assosiasiyalar yarada bilər. Bu müxtəliflik dil materialından, kontekstin strukturundan, şərtlərindən asılıdır. Assosiasiyaların sabitliyi praqmatonimlərin məşhurluğu, istehlakçıların təcrübəsi və bilikləri ilə şərtlənir.

Praqmatonimləri müxtəlif kateqoriyalar üzrə təsnif etmək olar. Birinci kateqoriyaya ilkin nominasiya məhsulu olan praqmatonimlər aiddir. Bura daxil olan adlar arasında dildə əvvəllər mövcud olmayan vahidlər, habelə qeyri-şəffaf semantikaya malik praqmatonimlər vardır. Məsələn, “Bello”, “New Bello”, “Sobsan”, “Cif”, “Sonti”, “BisMak”, “DoyMak” və s. İkinci kateqoriyaya təkrar nominasiya məhsulu olan adlar aiddir. Dildə artıq mövcud olan sözlər praqmatonim funksiyasında işlənir. Həmin sözlər məhsulun xüsusiyyətlərini göstərmir. Bu kateqoriyaya daxil olan praqmatonimlər həm milli, həm də alınma olur. Məsələn, “She” (ətir), “Lalə” (kəllə qənd), “Möcüzə” (qarğıdalı yağı”), “Mars” (şokolad) və s. Hər iki kateqoriyaya daxil olan praqmatonimlərin səs və qrafik cildi istehlakçıya təsir vasitəsidir. Bu dil vahidlərində ifadə planı məzmun planına nisbətən üstün mövqeyə malikdir.

Üçüncü kateqoriyadakı praqmatonimlər də iki qrupa bölünür: ilkin və təkrar adlar. Birinci qrupa daxil olan adlar söz yaradıcılığı üsulları ilə yaranan süni dil vahidləridir: “Embawood” (mebel), “Palsüd” (süd məhsulları) və s. İrinci qrup dil sisteminin qanunlarına müvafiq düzələn adlardan ibarətdir: “Jalə” (bulaq suyu, meyvə şirəsi), “Saf” (konserv məhsulları), “Geyzer” (su filtrləri), “Vodka Xrustalnaya”, “Tide” (yuyucu toz), “Soft wave” (şampun), “Sevimli dad” (qida məhsulları) və s. Üçüncü kateqoriyanı təşkil edən praqmatonimlərin ümumi cəhəti məhsulların xüsusiyyətlərini real şəkildə əks etdirməsidir. Məsələn, AzərDuz (süfrə duzu).

Dördüncü kateqoriyaya daxil olan adlar motivləşmə xarakterinə görə təsnif edilir. Motivləşmə xarakterinə görə praqmatonimlərin müxtəlif növləri var: 1) məhsulun təyinatını, məqsədini göstərən adlar: “Parodontax” (diş məcunu), “Safeguard” (sabun), “Rastişka” (yoğurt) və s. 2) məhsulun keyfiyyətini göstərən adlar : “Kristal (CF)” (ət məhsulları) 3) məhsulun növünü göstərən adlar: “Mister Tum” (günəbaxan tumları), “Kaunas xaması”, “Smetanovna” (xama), “Pasha çay”, “Vaflim” və s. 4) uşaqlar üçün məhsullar: “Humana”, “Pampers Active Baby”, “Canbebe”, “Kinder Delice”, “Nestle” və s. 5) transonimləşmə nəticəsində yaranan praqmatonimlər: “Badamlı”, “Sirab”, “Borjomi” (mineral sular), “Bizim Şahdağ” (içməli su) və s. 6) məhsulun istehsalçısını göstərən adlar: “Palsüd”, “Siemens”, “Nokia”, “BP”, “Bosch” və s.

Beşinci kateqoriyaya praqmatonim-rəmzlər daxildir. Bu adlar təkrar nominasiya məhsuludur. Onlar mövcud dil vahidlərindən düzəlir. Lakin bu vahidlərin mənası ilə məhsulun növü arasında heç bir əlaqə olmur. Bununla bərabər, həmin praqmatonimlər potensial istehlakçılarda emosional reaksiya doğurmağa xidmət edir, məhsulu müsbət səciyyələndirir. Məsələn, “Sürpriz” (prənik), “Bizim ailə”, “Dolina vkusa” (günəbaxan tumları), “Zolotoy sad” (albalı nektarı) və s.

Göründüyü kimi, praqmatonimlər kommersiya nominasiyalarının çox məhsuldar təbəqəsidir. Yeni marketinq tendensiyalarına görə, praqmatonim müsbət assosiasiyalar yaratmalı, məhsulun spesifikasına uyğun məna daşımalıdır ki, asanlıqla yadda qalsın. Praqmatonimlərin semantikası onların daxili formasının spesifikası ilə şərtlənir.

Gündəlik həyatda tez-tez rast gəldiyimiz “firma nişanı”, “loqotip”, “brend”, “ticarət markası”, “sloqan” terminlərinin mənasını belə ümumiləşdirə bilərik: bütün bunlar onun üçündür ki, istehlakçı bir şəxsin əmtəə və xidmətlərini digər şəxslərin əmtəə və xidmətlərindən fərqləndirə bilsin. Hüquqi baxımdan bu anlayışların əksəriyyəti “əmtəə nişanı” terminində birləşir. Əmtəə nişanı – sahibkarın əmtəələrini və ya xidmətlərini digər sahibkarın əmtəələrindən və ya xidmətlərindən fərqləndirən və qrafik təsvir edilən nişan və ya nişanların hər hansı bir kombinasiyasıdır.

Əmtəəni yarandığı yerin adını göstərməklə də işarələmək mümkündür. Bu işarə əmtəənin mənşəyinin dövlət, bölgə, ərazi, yaxud müəyyən ərazidəki yerlə (coğrafi obyektlə) bağlılığını müəyyənləşdirir, onun bu və ya digər xüsusiyyətini, keyfiyyətini coğrafi mənşə ilə əlaqədar əks etdirir. Həmin göstərici coğrafi obyektin şərtlərinə uyğun olan xüsusi keyfiyyəti və ya əsas xassələrini özündə saxlamaqla, əmtəənin istehsalı müddətində mühafizə olunur.

Əmtəə nişanları haqqında qanunvericilik zəngin tarixə malikdir. Bu nişanların mühafizəsini təmin edən qanunlar XIX əsrin sonlarında meydana çıxmışdır. İlk növbədə əmtəə nişanlarının saxtalaşdırılmasına görə cinayət sanksiyalarını müəyyənləşdirən qanunverici aktlar yaranmışdır.

Azərbaycan Respublikasında əmtəə nişanlarından istifadə “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu” ilə nizamlanır. Bu qanun 12 iyun 1998-ci ildə qəbul olunmuşdur.

Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasından, “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu”ndan, dövlətin digər qanunvericilik aktlarından və tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələrdən ibarətdir.