Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniki kolleci
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| T
ərif 1. A və B mülahizələrin “və ya” bağlayıcısı ilə birləşdirilməsindən alınan mürəkkəb mülahizəyə A və B mülahizələrinin dizyunksiyası deyilir və “ B A ” kimi işarə edilir. T ərif 2. A və B mülahizələri yalnız eyni zamanda yalan olan, qalan bütün hallarda doğru olan mürəkkəb mülahizəyə A və B mülahizələrinin dizyunksiyası deyilir. Bu t ərif A və B mülahizələrinin doğruluq qiymətləri verildikdə onların dizyunksiyasının n əticəsinin doğruluq qiymətlərini təyin etməyə imkan verir. Misal 1. Tutaq ki, mülahizələr riyazi şəkildə verilmişdir. A- “
9 ” B- “ 15 9 ” Bu mülahizələrin dizyunksiyası “ 15 9 ” kimi olar. Bu belə “A və ya B” olur. “ 15
v ə ya 15 9 ”
“ 15 9 ” T ərifdən aydın olur ki, bu mülahizələrin hər ikisi yalandır. Onda onların dizyunksiyası da yalandır. Mülahizələrin dizyunksiyasının doğruluq qiymətləri cədvəlli aşağıdakı kimidir:
A B
D D D D Y D D D D Y D D Y Y Y Y
Dizyunksiya əməli üçün aşağıdakı məntiq qanunları doğrudur:
1. Kommutativlik qanunu A B B A
2. Assosiativlik
C B A C B A
3. A A A A B
D D D D Y Y Y D Y Y Y Y 14
4. i i A i- ixtiyari doğru mülahizədir.
5.
A A - ixtiyari yalan mülahizədir. 4. B əzən sadə mülahizələrdən “əgər,...onda...” bağlayıcısı vasitəsilə mürəkkəb mülahizələr düzəldilir. Məsələn, “Əgər 44 ədədi 8-ə bölünürsə, onda o 4-ə bölünür”, “əgər 15 ədədi 5-ə bölünürsə, onda onun sonuncu rəqəmi 5-ə bölünür”, “əgər xəstə olaramsa, onda d ərsə getməyəcəm”. Belə mürəkkəb mülahizələrin sadə mülahizələrini A v ə B ilə göstərsək, onda qısa olaraq “əgər A varsa, onda B- də var” olur. Mürəkkəb mülahizənin “əgər A varsa, onda B- də var” forması mürəkkəb mülahizənin implikasiyası adlanır. Qeyd edək ki, implikasiyası termini latınca “implikoto” sözündən götürülmüşdür və “sıx əlaqələndirmək” mənasını veririr. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|