Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети

Cədvəl 6. İstehsal−istehlakın informasiya nəzəriyyəsində, ənənəvi istehsal və istehlak nəzəriyyələrində məqsəd funksiyaları

№	Xarakteristika	İnformasiya mikroiqtisadiyyatı	Ənənəvi mikroiqtisadiyyat
		istehsal−istehlak nəzəriyyəsi	istehsal nəzəriyyəsi	istehlak nəzəriyyəsi
1	Nəticə	Rifah	Məhsul	Faydalılıq
2	Nəticənin ölçü vahidi	Zaman	Ədəd	Yutil
3	Məqsəd funksiyası	İstehsal−istehlak funksiyası	İstehsal funksiyası	Faydalılıq funksiyası
4	Məqsəd funksiyasının məhdudluğu	Məhduddur	Məhdud deyil	Məhdud deyil
5	Resurs	Gəlir	Əmək	Nemət

İstehsal−istehlak funksiyasının əsas xassələrini nəzərdən keçirək.

Artma. Gəliri artdıqca fərd işdə və ev təsərrüfatında ibtidai fəaliyyət müddətini, sadə əmək vaxtını, növbələrdə və nəqliyyatda vaxt sərfini, xəstəlik dövrünü azaltmaq üçün əlavə imkanlar əldə edir. Bundan başqa, fərdin ali fəaliyyətlə məş­ğul olmaq − teatrlara və konsertlərə getmək, kitablar və videofilmlər almaq, səyahət etmək imkanları artır. İstehsal−istehlak funksiyasının artması yeknəsəq xarakter daşıyır.

Məhdudluq. Hər bir insanın həyat fəaliyyəti vaxtının resursu sutkanın astronomik uzunluğu ilə məhdudlaşdığına görə istehsal−istehlak funksiyası 24 saatdan artıq ola bilməz. Bununla birlikdə, həmin funksiya müxtəlif fərdlər üçün müxtəlifdir. Fərdin yaradıcılıq hüdudu gəlirinin qeyri-məhdud olduğu şəraitdə onun sutka ərzində ali fəaliyyətinin maksimum mümkün olan uzunluğudur. Bu göstərici fərdin yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişaf səviyyəsini və ya onun kreativ kapitalının kəmiyyətini səciyyələndirir. Beləliklə, fərdin istehsal−istehlak funksiyası yuxarıdan onun yaradıcılıq hüdudu ilə məhdudlaşır və gəliri qeyri-məhdud artdıqda istehsal−istehlak məhsulu da həmin son qiymətə yaxınlaşır.

Son məhsulun azalması. Gəlir artdıqca fərdin gəlirin əlavə manatdan öz ali fəaliyyətinin müddətini artırmaq üçün istifadə etməsi çətinləşir ki, bu da onun yaradıcılıq potensialının məhdudluğu ilə şərtlənmişdir. Başqa sözlə, gəlir artdıqca gəlirin son məhsulu azalır. Gəlirin son məhsulu istehsal−istehlak funksiyasının törəməsidir və aşağıdakı düsturla hesablanır:

MW =	∆W
	∆I

burada ∆W – fərdin gəlirinin ∆I qədər artması nəticəsində onun kreativ rifahının artımıdır.

Sıfır gəlirin sıfır nəticəsi. Gəlir sıfır olduqda insanın bütün səyləri həyat fəaliyyəti üçün ən bəsit şəraitin saxlanmasına yönəlir və onun yaradıcılıq fəaliyyəti üçün vaxtı, demək olar, qalmır. Ona görə ehtimal olunur ki, istehsal−istehlak funksiyası sıfır arqumentində sıfır qiyməti alır.

Müəyyən fərdin istehsal−istehlak əyrisi 2 a şəklində göstərilmişdir.

a)