B I y o L o j I haftada 2, yılda 74 ders saati

BİYOLOJİ haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati

GİRİŞ
Biyolojiye ait konular ilköğretimde ’’Doğa ve İnsan’’ dersinde öğre­tilir.

Biyoloji, ayrı bir ders olarak ancak alt kademe ortaöğretimin VI. Sın­ı­fta öğretilmeye başlar. Bu iki derse ait öğretim programları arasında sıkı bir bağlılık vardır.

Biyoloji dersi sayesinde öğrenciler, canlıların yapı ve yaşayışı, üreme ve gelişmesi hakkında bilgilere sahip olur, gözlem ve eleştirel yetilerini ge­li­ştirirler.

Biyoloji, aynı zmanada, canlılar arası ilişkileri ve canlıların yaşam orta­­mına uyumunu da inceler.

Biyoloji dersi öğretim programı şekil ve metodoloji, organizasyon ve içerik, ayrıca değerlendirmede uygulanan yöntemler bakımından bilime dayanan gerçekler temelinde yapılmıştır.

HEDEFLER
Teorik bilgiler laboratuvar ve doğada gerçekleştirilen gözlem ve inc­e­leme gibi pratik çalışmalarla tamamlanır. Bu şekilde öğrenciler sürekli olarak bilgilendirilir ve edinilen bilgi ve beceriler sayesinde canlılar ve doğa arasındaki bağlılığı kavramış olur.

Canlıları ve doğayı araştırabilmek ve açıklayabilmek için gözlem ya­pmak, gözlem sonucunda elde edilen bilgileri depolamak ve sınıfla­ndı­rmak, deney düzenlemek ve yapmak, çeşitli incelemelerde bulunmak ge­r­ekir. Bütün bunları başarabilmek için Biyoloji dersi programı gen­çlerde ilgi uyandıracak karakterde olmalı ve aynı zamanda Biyoloji ve diğer fen bilimleri, ayrıca sosyal bilgiler arasındaki bağlılığı sağlamalıdır.

-VI. Sınıf Biyoloji dersi programı, öğrencilerde hücre yapısını kavra­mak için gereken becerilerin gelişmesini, onların biyosistematik prensi­plerini uygulamakta yetenekleştirilmelerini canlıların çeşitliliği ( monera, protistler, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar) hakkında bilgile­ndirmelerini, laboratuvar ve doğada gerçekleştirilen incelemelerin öne­mini kavrama­larını, derslerde sadece bir kaynak yerine, incelenen konuların kara­kte­rine göre çeşitli bilgi kaynaklarından yararlanmalarını, dersleri yapa­rak ve yaşayarak öğrenmelerini, biyolojik malzemeyi sınıflandırmalarını, de­rs araç ve gereçleri kullanmalarını sağlamalıdır.

GENEL AMAÇLAR

• 
  Canlı ve cansız doğa arasındaki benzerlik ve farklılıkların kav­­r­a­nmasını;
  
• 
  Fen eğilimli olan bazı felsefecilerin biyoloji konusundaki görüşlerine ait bilgilerin edinmesini;
  
• 
  Canlıların yapı taşı olan hücre yapısını kavranmasını;
  
• 
  Biyoloji laboratuvarında bulunan araç ve gereçlerin kulla­nılmasını;
  
• 
  Canlı ve cansız varlıklar arasındaki ilişkilerin kavran­ma­sını;
  
• 
  Biyolojik terim, kavram, işlem ve kanunların kavranma­sını;
  
• 
  Hayatsal olay ve süreçlerin araştırılması için gereken bec­e­rilerin geliştirilmesini;
  
• 
  Kişisel araştırma yaparak yeni buluşlar için gereken yeti­le­rin geliştirilmesini;
  
• 
  Eleştirel düşüncenin oluşturulmasını;
  
• 
  Genel bilgiler sayesinde yeni bilgilere ulaşma yollarının bu­lu­nmasını;
  
• 
  İnsanın diğer canlılardan farklı olduğunu ve diğer canlıla­rdan sorumlu olduğunun farkında olunmasını;
  
• 
  Yararlı, doğru ve sağlam araştırma becerilerinin geliştiril­mesini, laboratuvar ve doğada gerçekleştirilen pratik çalışma­lar­da, gözlem ve incelemelerde yapılması gereken işlemlerin neler old­u­ğunun kavranmasını;
  
• 
  Çevre ve doğaya karşı saygılı ve sorumlu davranılmasını;
  
• 
  İnsanın doğanın bir parçası olduğunu ve doğaya bağımlı oldu­ğunun kavranılmasını;
  
• 
  İnsanın doğaya karşı olumsuz etkisi konusunda eleştirel düşünülmesini;
  
• 
  Edinilen bilgi ve becerilerin günlük yaşamda kullanılma­sını;
  
• 
  Aktif olarak bilgi edinme yollarının araştırılmasını ve bu bilgilerin başlı başına uygulanmasını, amaçlamaktadır.
  

BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ

ORGANİZA­SYONU
Biyoloji dersi öğretim programı, VI. Sınıf Biyoloji dresinin genel ve özel amaçlarına uygun olarak bölümler şeklinde verilmiştir.

Biyoloji Dersi Öğretim Programının Organizasyonu

Nu.	Bölümler	Ders saatleri	Yüzdelik %
1	Canlılığın Temel Birimi – Hücre	5	6.76
2	Biyosistematik – Sınıflama Birimleri	4	5.41
3	Gerçek Hücre Çekirdeği Olmayan Canlılar (Prokaryotlar)	5	6.76
4	Gerçek Hücre Çekirdeği Olan Canlılar (Ökaryotlar)	48	64.86
5	Laboratuvar ve Doğa Çalışmaları	8	10.81
6	Serbest Kalan Ders Saatleri	4	5.41
7	Toplam Ders Saatleri	74	100.00

Her bölüm:

• 
  Altkategoriler ve ders bölümleri
  
• 
  Amaçlar,
  
• 
  Program içeriği,
  
• 
  Davranışlar,
  
• 
  Derslerarası ilişki.
  

CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ - HÜCRE

Amaçlar:

• 
  Biyoloji teriminin anlamını kavrama;
  
• 
  Hücrenin temel yapısını açıklama;
  
• 
  Hücrenin, canlılığın temel birimi olduğunu kavrama;
  
• 
  Biyolojinin inceleme konusuna göre kollara ayrıldığını ka­vrama;
  
• 
  Hücre kısımlarının görevlerini kavrama;
  
• 
  Bazı biyologları (Şvan, Şlayden v.b.) tanıma;
  
• 
  Biyolojinin günlük yaşamdaki önemini kavrama;
  
• 
  Laboratuvar tekniklerini uygulama;
  
• 
  Hücre şeklini kavrama;
  
• 
  Prokaryot ve Ökaryot hücreler arasındaki farkları kavra­ma;
  
• 
  Bitki ve hayvan hücreleri arasındaki farkları kavrama;
  
• 
  Hücrenin fotoğraf, çizim ve mikroskoptaki yapısını ayırt etme.
  

Program içeriği:

• 
  Canlılığın Yapı ve Görev Birimi Hücre;
  
• 
  Hücrenin Yapı ve Görevi, Bitki ve Hayvan Hücreleri Ara­s­ı­ndaki Farklar;
  
• 
  Prokaryot ve Ökaryot Hücreler Arasındaki Farklar;
  
• 
  Hücrelerin Mikroskopta Gözlenmesi.
  

Davranışlar:
Bu konuyu başarıyla tamamlayan her öğrenci:

• 
  Hücrenin yapısını inceler ve görevini anlatır;
  
• 
  Gözlem, inceleme, hayal ve açıklama gibi zihni becerileri uy­­gular;
  
• 
  Gözlem sırasında bitki ve hayvan hücrelerini birbirinden ayırt eder;
  
• 
  Prokaryot ve ökaryot organizmaları birbirinden ayırt eder;
  
• 
  Hücrenin temel yapısını açıklar;
  
• 
  Fotoğraf, çizim ve mikroskoptaki hücrelerin yapısını ayırt eder;
  
• 
  Hücrede gerçekleşen madde ve enerji dolaşımını açıklar;
  
• 
  Hücrelerin dokuları, dokuların organları, organların da or­g­a­­­nik sistemleri meydana getirdiğini açıklar.
  

Derslerarası ilişki:

• 
  Kimya ile, hücrenin kimyasal yapısını kavramada;
  
• 
  Fizik ile, madde dolaşımı gibi fiziksel olayları açıklamada.
  

BİYOSİSTEMATİK, SINIFLAMA BİRİMLERİ

Davranışlar:

• 
  Biyosistematiğin önemini kavrama;
  
• 
  Biyosistematikte uygulanan esas yöntemleri kavrama;
  
• 
  Sınıflama birimlerini (örneğin, tür) ayırt etme;
  
• 
  Canlıları sınıflandırma;
  
• 
  Line’nin sistematik alanındaki önemini kavrama;
  
• 
  Tanımlamaya ait anahtar kitapları kullanma;
  
• 
  Canlıların beş aleme sınıflandırıldığını kavrama;
  
• 
  Esas bitki gruplarının evrim gelişimini kavrama;
  
• 
  Bitkileri anahtar kitap yardımıyla tanımlama.
  

Program İçeriği:

• 
  Biyosistematiğin Tanımı;
  
• 
  Biyosistematik Yöntemleri, Anahtar Kitapların Kullanılması;
  
• 
  İki Adla Adlandırma (Binar Nomenklatür);
  
• 
  Sınıflama Birimleri;
  
• 
  Canlıların Beş Aleme Sınıflandırılması: 1. Monera, 2. Protistler, 3. Mantarlar, 4.Bitkiler, 5. Hayvanlar.
  

Davranışlar:

Bu konuyu başarıyla tamamlayan her öğrenci:

• 
  Canlıların, akrabalık derecesine göre sınıflandırıldığını, ad­­lza­­­ndırmanın da adlandırma kurallarına göre yapıldığını açı­k­lar;
  
• 
  Sınıflama birimlerini sayar ve açıklar;
  
• 
  Çevrede bulunan mantar, su yosunu ve tohumlu bitkileri sınıflandırır;
  
• 
  Biyosistematiğe ait bilgileri günlük yaşamda uygular;
  
• 
  Çevrede bulunan zehirli ve zehirsiz bitkileri (örneğin, ma­n­­tarları) birbirinden ayırt eder;
  
• 
  Sistematiğin (sınıflandırmanın) önemini açıklar.
  
• 
  Canlılara ait esas sınıflama birimlerini ayırt eder;
  
• 
  Çevrede bulunan canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre karşılaştırır ve sınıflandırır.
  

Derslerarası ilişki:

• 
  Anatomi ile, canlıların yapısını kavramada;
  
• 
  Paleontoloji, jeoloji, genetik, biyokimya, ekoloji, emb­ri­yoloji v.b.
  

PROKARYOTLAR – BAKTERİLER, MAVİ YEŞİL

SU YOSU­N­LARI

Amaçlar:

• 
  Gerçek hücre çekirdeği olmayan canlıların şekli, yapısı, üre­­­mesi ve yaygınlığı hakkında bilgi edinme;
  
• 
  Gerçek hücre çekirdeği olmayan canlıların çeşitliliğini ka­v­rama;
  
• 
  Monerlerin, özellikle bakterilerin özelliklerini betimleme;
  
• 
  Bakterilerin doğa idaresinde ve insan yaşamındaki öne­mi­ni kavrama;
  
• 
  Bakteri hastalıklarının birkaçını sayma;
  
• 
  Mavi yeşil su yosunlarının en eski fototrof canlılar olduk­larını kavrama.
  
• 
  Gerçek hücre çekirdeği olmayan canlılar hakkında esas bi­l­g­­i­lere sahip olma.
  

Program İçeriği:

• 
  Gerçek Hücre Çekirdeği Olmayan Canlılar: Bakteriler (şe­k­li, büyüklüğü, yapısı, yaygınlığı ve doğa idaresindeki önemi);
  
• 
  İnsan İçin Önemli Olan Bakteriler (çürükçül – saprofit ve asalak – parazit bakteriler)
  
• 
  Mavi Yeşil Su Yosunları – En Eski Fototrof Canlılar.
  

Davranışlar:

Bu konuyu başarıyla tamamlayan her öğrenci:

• 
  Bakteri ve mavi yeşil su yosunlarının prokaryot canlılar olduklarını açıklar;
  
• 
  Bakterilerin doğada (madde dolaşımında) ve ekonomideki (biyoteknolojideki) önemini değerlendirir;
  
• 
  Bakteri hastalıklarının birkaçını sayar;
  
• 
  ’’Su çiçeğinin’’ ne olduğunu açıklar.
  
• 
  Kendibeslek (ototrof) ve dışbeslek (heteroftrof – çürükçül ve asalak) bakterileri birbirinden ayırt eder;
  
• 
  Dişlerden sıyrılan bakterileri mikroskopta gözler;
  
• 
  Bakteri hastalıklarının önlenmesinde edindiği bilgileri uy­gu­lar;
  
• 
  Mikroorganizmaların insan için yarar ve zararlarını açı­klar.
  

Derslerarası İlişki

• 
  Sistematik ile bazı yararlı ve zararlı bakterileri adland­r­ma­da;
  
• 
  Biyoteknoloji ile, bakterilerin tarımda, besin endüstri­si­nde, eczacılıkta, enerjetikte, çevre korunmasında kullanılm­ası­nda;
  

ÖKARYOTLAR - SU YOSUNLARI, MANTARLAR,

LİKENLER, KARA YOSUNLARI (Damarsız Bitkiler)

Amaçlar:

• 
  Ökaryot su yosunlarının çeşitlerini kavrama;
  
• 
  Su yosunlarında talus yapısını kavrama;
  
• 
  Su yosunlarına ait pigmentlerin önemini kavrama;
  
• 
  Su yosunlarının yaygınlığı ve önemi hakkında bilgi edin­me;
  
• 
  Çevrede bulunan bazı su yosunlarını ayırt etme;
  
• 
  Mantarları diğer bitkilerden ayırt etme;
  
• 
  Mantarların doğadaki yaygınlığını ve beslenmedeki önem­i­ni kavrama;
  
• 
  Mantarların doğada ve insan yaşamındaki önemini kavra­ma;
  
• 
  Zehirli ve zehirsiz mantarları birbirinden ayırt etme;
  
• 
  Çevrede bulunan bazı mantarları tanımlama;
  
• 
  Likenlerin mantar ve su yosunlarından yapılmış olduğunu kavrama;
  
• 
  Çevrede bulunan likenleri tanımlama ve biyoindikatör rol­ünü açıklama;
  
• 
  Kara yosunlarının yapısını kavrama;
  
• 
  Kara yosunlarının yaygınlığını ve önemini kavrama.
  

Program içeriği

• 
  Yeşil Su yosunlarının Yapısı, Beslenmesi, Üremesi ve Ye­r­­y­­üzündeki Yaygınlığı;
  
• 
  Su Yosunlarının Doğa İdaresinde ve İnsan Yaşamındaki (Eko­nomideki) Önemi;
  
• 
  Mantarların Yapısı, Beslenmesi, Üremesi ve Yeryüzü­n­deki Yaygınlığı;
  
• 
  Mantarların Doğa İdaresinde ve İnsan Yaşamındaki (Eko­no­­­­mi­deki) Önemi;
  
• 
  Likenler (sembiyoz bitkiler);
  
• 
  Kara Yosunlarının Yapısı, Beslenmesi, Üremesi ve Yery­ü­­zündeki Yaygınlığı.
  

Davranışlar:

Bu konuyu başarıyla tamamlayan her öğrenci:

• 
  Su yosunları, mantarlar, liken ve karayosunlarının yapısını açıklar;
  
• 
  Su yosunları, mantarlar, liken ve kara yosunlarının besle­nmesini açıklar;
  
• 
  Su yosunlarını, mantarları, liken ve kara yosunlarını birbi­rinden ayırt eder;
  
• 
  Damarsız bitkilerin doğa idaresinde ve insan yaşamındaki önemini açıklar;
  
• 
  Likenlerin su yosunları ve mantarlardan yapılmış oldu­ğunu açıklar;
  
• 
  Mantar talusunu oluşturan emecin hiflerden yapılmış old­u­ğunu açıklar;
  
• 
  Ekmek küfü mantarını ve yeşil su yosunlarını mikroskopta gözler;
  
• 
  Likenler yardımıyla hava kirlilik derecesini saptar.
  

Derslerarası İlişki:

• 
  Ekoloji ile damarsız bitkilerin yeryüzündeki yaygınlığını kav­­ramada;
  
• 
  Eczacılık ile damarsız bitkilerin antibiyotik üretimindeki ro­lünü kavramada;
  
• 
  Paleontoloji ile damarsız bitkilerin filojenisini kavramada;
  
• 
  Biyosistematik ile damarsız bitkilerin sınıflandırılması ve adlandırılmasında.
  

ÖKARYOTLAR - EĞRELTİLER, TOHUMLU BİTKİLER

(Damarlı Bitkiler)

Amaçlar:

• 
  Bitkiler aleminin yeryüzündeki yaygınlığını kavrama;
  
• 
  Bitkiler aleminin önemini açıklama,
  
• 
  Açık tohumlu bitkileri kapalı tohumlu bitkilerden ayırt etme;
  
• 
  Damarlı bitkileri anahtar kitaplar yardımıyla tanımlama;
  
• 
  Çevrede bulunan bitkilerden en yaygın olanlarını tanım­lama ve betimleme;
  
• 
  Bir çenekli bitkileri iki çenekli bitkilerden ayırt etme;
  
• 
  Eğrelti ve tohumlu bitkilerin yapısını, yaygınlığını, üreme ve gelişmesini kavrama;
  
• 
  Tükenmiş olan eğreltilerden birkaçını sayarak tükenme ne­­de­nlerini kavrama;
  
• 
  Tohumlu bitkilerin genel özelliklerini kavrama;
  
• 
  Çiçek yapısını kavrama;
  
• 
  Meyve çeşitlerini kavrama;
  
• 
  Hayvanaların meyvelerin yayılmasındaki önemini kavra­ma;
  
• 
  Biyosistematiğin açık tohumlu ve kapalı tohumlu bitkile­rin sınıflandırılmasındaki önemini kavrama;
  
• 
  Kapalı tohumlu bitkilerinin bir çenekli ve iki çeneklilere sınıflandırıldığını kavrama;
  
• 
  Bitkileri anahtar kitaplar yardımıyla tanımlama;
  
• 
  Önceki sınıflara ait bilgi ve becerileri uygulama.
  

Program İçeriği:

• 
  Yukarı Bitkiler Olarak Eğreltiler;
  
• 
  Polipodyum vulgare Örneğinde Eğreltilerin Yapısı ve Üre­­­­m­esi;
  
• 
  Tohumlu Bitkilerin Genel Özellikleri;
  
• 
  Açık Tohumluların Genel Özellikleri (en önemli family­alar);
  
• 
  Kapalı Tohumlu Genel Özellikleri, Bir Çenekli ve İki Çe­n­e­klilere Sınıflandırılması;
  
• 
  Çiçeğin Yapısı, Çiçek Fomülü ve Diyagramları;
  
• 
  Tozlaşma, Döllenme, Tohum ve Meyve;
  
• 
  Laboratuvar Çalışması: Yaprak ve Çiçek Yapısına Göre Bir Çenekli ve İki Çenekli Bitkilerin Birbirinden Ayırt Edilmesi.
  

Davranışlar:

Bu konuyu başarıyla tamamlayan her öğrenci:

• 
  Kara yosunları ve eğreltiler arasındaki benzerlik ve fark­lılıkları açıklar;
  
• 
  Eğreltilerin yukarı bitki olma nedenlerini açıklar;
  
• 
  Eğreltilerin, açık ve kapalı tohumluların üremesini açıklar;
  
• 
  Açık tohumlu ve kapalı tohumlularda çiçek yapısındaki fa­r­kları açıklar;
  
• 
  Bir çenekli bitkileri iki çenekli bitkilerden ayıran özelli­kleri açıklar;
  
• 
  Meyvenin nasıl meydana geldiğini ve meyve çeşitlerini açı­klar;
  
• 
  Bitki türlerini kullanımlarına göre ayırt eder;
  
• 
  Çevrede bulunan bir çenekli ve iki çenekli bitkileri fami­lya seviyesine dek tanımlar;
  
• 
  Bitkilerin ıslahında gerçekleştirilen yapay tozlaşmanın öne­mini açıklar;
  
• 
  Bir çenekli ve iki çenekli bitkilere ait bitki organlarını (vej­e­tatif organları) ayırt eder;
  
• 
  Tozlaşma, döllenme, tohum ve meyve kavramlarını açık­lar;
  
• 
  Çevrede bulunan ilaçlı ve zehirli bitkilerin bazılarını ayırt eder.
  

Derslerarası İlişki:

• 
  Anatomi, morfoloji, tıp, ormancılık, tarım ile ilaçlı ve bes­le­yici bitkilerin önemini kavramada.
  

PRATİK ÇALIŞMALAR

Öğrencilerin laboratuvar ve doğada gerçekleştirebileceği çalış­m­a­lar­dır. Pratik çalışmalar teorik bilgilerin somutlaştırılması amacıyla yapıl­mak­tadır. Pratik çalışmalarda (derslerde) gerçekleştirilmesi gereken ödev ve uygulamalar (grup ve bireysel olarak) Biyoloji dersinin program içe­rikliğiyle ilgilidir. Basit olan bu çalışmalar (uygulamalar) bir ders saati içinde gerçekleştirilebilir.

Biyoloji dersinde gerçekleştirilmesi mümkün olan pratik çalış­malar:

• 
  Laboratuvar ve doğa çalışmaları sırasında uygulanabilen bazı kurallar;
  
• 
  Laboratuvar araç ve gereçlerinin (büyüteç ve mikrosko­bun) kullanılması;
  
• 
  Soğan zarı hücrelerinin ve emek küfü hiflerinin mikro­sko­pta gözlenmesi;
  
• 
  Dişlerden sıyrılan bakterilerin mikroskopta gözlenmesi;
  
• 
  Kök, gövde ve yaprağın incelenmesi;
  
• 
  Çiçek yapısının büyüteçle incelenmesi;
  
• 
  Çevrede bulunan bazı bitkilere ait tohum ve meyvelerin incelenmesi;
  
• 
  Bitkilerin sınıflandırılmasında uygulanan esas prensipler;
  
• 
  Kiraz, elma, armut, ayva çiçekleri v.b. yardımıyla bu bit­ki­lerin familya, cins ve türlerinin tanımlanması (tanımlama işinde herbaryum bitkileri yada fotoğraf bitikileri de kullanı­la­bilir);
  
• 
  Bazı açık tohumlu bitkilerin anahtar kitap yardımıyla tanı­mlanması;
  
• 
  Bazı kapalı tohumlu bitkilerin (bir çeneklilerin) anahtar kitap yardımıyla tanımlanması.
  
• 
  Odunsu olan bazı kapalı tohumlu bitkilerin (iki çenekli­lerin) anahtar kitap yardımıyla tanımlanması;
  
• 
  Baklagiller familyasına ait bazı bitkilerin anahtar kitap ya­r­­dı­mıyla tanımlanması;
  
• 
  Çevrede bulunan bazı mantarların anahtar kitap yardımı­yla tanımlanması.
  

Öğretmenlere Ait Bazı Öğütler:

• 
  Pratik çalışmalar başlamadan önce teorik bilgiler yok­la­nmalı;
  
• 
  Pratik çalışmaların nasıl yapılacağı anlatılmalı ve gös­terilmeli;
  
• 
  Pratik çalışmalar sırasında edinilen bilgi ve beceriler öğrenciler tarafından deftere kaydedilmeli ve yorumlanmalı.
  

METODOLOJİ

Biyoloji dersi programı, birçok diğer etkinlikler olduğu gibi, de­ği­şik yöntemlerin uygulanması ile gerçekleştirilebilir. Değişik yönte­mlerin uygulandığı derslerin, sadece bir yöntemin uygulandığı dersle­rden çok daha başarılı olduğu bilinir. Her dersin kendine göre öğretim yöntemleri olmasına rağmen, ortak olan öğretim yöntemleri de vardır.

Biyoloji dersinde uygulanabilen öğretim yöntemlerinin bazıları aşa­ğıda verilmiştir:

• 
  Anlatma (monolog) yöntemi;
  
• 
  Konuşma (diyalog) yöntemi;
  
• 
  Metin üzerinde çalışma yöntemi;
  
• 
  Gösteri yöntemi;
  
• 
  İnteraktif yöntem (bilgisayar ve CD’lerin kullanıldığı yöntem).
  

Yukarıda sözü edilen öğretim yöntemlerinden başka eğitim se­mi­­­­­n­e­­rlerine katılan öğretmenler, derslerde ’’Öğrenci Merkezli Eği­tim’’ yöntemini de uygulayabilirler. Bu yönteme göre çalışmalar:

• 
  Bireysel,
  
• 
  Çiftler üzere,
  
• 
  Gruplar üzere,
  
• 
  Tüm sınıfla,
  
• 
  ’’Yaratıcı fikir’’ (brainstorming) üzere gerçekleştiri­lebilir.
  

Her öğretim yönteminin olumlu ve olumsuz tararfları vardır. Ya­lnız bir öğretim yönteminin uygulandığı derslerde öğretim progra­mla­rının öngördüğü amaç ve ödevlerin gerçekleştirilmesi mümkün deği­ldir. Bu yüzden her derste öğretim yöntemlerinin birkaçı uygula­nma­lıdır.

Pratikte yalnız bir öğretim yönteminin uygulandığı dersler gen­elde yok­tur. Aynı bir derste birkaç öğretim yöntemi uygulandığında çalış­malar daha ilginç ve dinamik olur; monotoni kırılır ve öğrenci­lerin başa­rısı düzelir. Çalışmalar sırasında yapılan her değişme çalış­maları can­landırır, ilgi ve bilgiyi artırır. Biyolojiye ait amaç ve öde­vlerin daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için’’Bilinenden bil­i­nmeyene’’, ’’Basitten bileşiğe’’, ’’Somuttan soyuda’’, ’’Özelden ge­nele’’ gibi didaktik prensipler uygulanmalıdır.

KAYNAK VE DERS ARAÇLARI

Program içeriklerinin gerçekleştirilmesinde ders kitaplarından başka kaynak olarak elkitapları (botanik ve zooloji atlasları, terimler söz­lüğü v. B.) da kullanılabilir. Biyoloji derslerinde kullanılabilen ders araç ve gereçlerinden en önemlileri bitki organlarına ait model ve çizi­mler, herbaryum, insektaryum, teraryum, sıvı ve kuru preparatlar, inte­rnet, CD ve başkalarıdır.

Dinamik araç ve gereçlerin kullanılması statik araç ve gereçlerin kullanılmasından daha yararlıdır.

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme derslerin ayrı bir bölümünü oluşturur. Değerle­ndirmenin de kendi amaçları vardır. Değerlendirme gözlem ve sonuç-la­rının bir ölçütle ya da ölçütlerle karşılaştırılıp bir karara varılması işlemidir. Değerlendirme üç ayrı safhada gerçekleştirilebilir:

• 
  Yoklama: Öğrencilerin bilgisi yoklanır;
  
• 
  Ölçme: Yoklama sonuçları ölçme ile değerlen­diri­lir;
  

Öğretmen tarafından yapılan ölçmede değerlendirme aracı olarak puanlar, semboller, özel işaretler v.b. kullanılır;

• 
  Değerlendirme: Öğrenci başarısını değerlendir­mek, onlar hakkında bir değer yargısında bulunmak anlamına gelir. Değerlendirmek yargısında bulunmak, not vermek sure­tiyle yapılır. Kısaca öğrenci başarısını değerlendirme, öğren­ci­lere not verme; karara varmadır.
  

Öğrenci bilgi ve becerilerinin, ayrıca davranışlarının değerle­n­dirilmesinde uygulanabilen birçok teknikler vardır:

• 
  Yazılı değerlendirme,
  
• 
  Sözlü değerlendirme,
  
• 
  Dinleme ile değerlendirme,
  
• 
  Pratik değerlendirme,
  
• 
  Sormaca (anket) değerlendirilmesi,
  
• 
  Ödev ve proje değerlendirilmesi,
  
• 
  Doğa çalışması değerlendirilmesi,
  
• 
  Test değerlendirilmesi,
  

Değerlendirmede birkaç çeşit test uygulanabilir:

• 
  Alternatif cevaplı testler,
  
• 
  Karma testler ,
  
• 
  Çoktan seçmeli testler,
  
• 
  Kısa cevaplı testler,
  
• 
  Doğru – yanlış testleri.
  

Öğrencilerin bilgisi değerlendirildiğinde notlar gerçek, değerlen­dir­me komple olmalıdır; yani değerlendirme araçlarının tümü kullanılma­lıdır. Öğrencilerin sahip olmaları gereken bilgi ve beceriler öğretim pro­gramının’’Öğrenci kazanımları’’ bölümünde verilmiştir.

Değerlendirme:

• 
  Yararlı (ölçme ile sadece gerçek bilgi ve beceriler değerlendirilir);
  
• 
  Güvenilir ( bilgi ve beceriler aynı kriterler üzere değerlendirilir);
  
• 
  Eşit (öğrencilere, bilgi ve beceri edinmede, aynı imkânlar sağ­lanır);
  
• 
  Tarafsız (cinsiyeti ve milli mensubiyeti farklı olan öğrencilerin de bilgi ve becerileri aynı kriterler üzere değer­lendirilir);
  
• 
  Yapıcı (değerlendirme öğrencinin ilerlemesini sa­ğ­­l­­a­­­­ma­lıdır);
  
• 
  Zamana uygun (yarıyıl ya da ders yılı sonunda ya­­pılan de­ğerlendirme öğrencilere başarı düzeltme fırsatını ver­mez. Bu yüzden ders yılı süresince birkaç kez değerle­ndi­rme yapılmalıdır).
  

ÖĞRENCİ BAŞARISININ SAPTANMASI

Biyoloji dersine ait başarının saptanması üç ayrı düzeyde gerçe­kle­ştirilebilir:

A. Bilgi kavrama düzeyi;

B Verileri işleme ve sorun çözme düzeyi;

C. Deney yapma düzeyi.

A. BİLGİ KAVRAMA DÜZEYİ

Bu düzeyde öğrencilerin kavraması gereken konular aşağıda veri­lmiştir:

• 
  Olaylar, kanunlar, süreçler, tanımlar, kavram ve teoriler;
  
• 
  Teknikler, esas ve ek araç ve gereçler;
  
• 
  Sınıf, laboratuvar ve doğa çalışmalarındaki da­v­ra­nışlar;
  
• 
  Çevredeki düzensizlikler, bu düzensizliklerin to­p­­lu­ma zarar­ları ve önlenmesi.
  

Bu düzeye ait bilgilerin saptanmasında en çok kullanılan sözcü­kler şun­lardır: Tanımla, kaydet, betimle, çiz, özürle, uygula, açıkla, belirle, adlandır v.b.

B. VERİLERİ İŞLEME VE SORUN ÇÖZME DÜZEYİ
Bu düzeyde öğrenciler edindikleri bilgi ve becerileri değişik şekilde (şema, grafik, sayı...) ifade ederler. Örneğin:

• 
  Değişik şekilde toplama, çıkarma ve sıralama;
  
• 
  Bir şekilden başka şekile dönüştürme;
  
• 
  Verileri mantıksal kullanma;
  
• 
  Olay ve kanunları mantıksal kullanma;
  
• 
  Öğretim programına ait bölümler arasında ilişkiyi sağla­ma;
  
• 
  Sorun çözme ve sorunları eleştirel inceleme.
  

Bu düzeye ait başarının saptanmasında en çok kullanılan sözcükler şunlardır: Öner, kullan, bağla, anımsa v.b.

C. DENEY YAPMA DÜZEYİ
Bu düzeyde öğrencilerin kavraması gerekenler aşağıda verilmi­ştir:

• 
  Basit deney yapma;
  
• 
  Örnek hazırlama, gözleme, betimleme ve ölçme;
  
• 
  Verileri pratikte uygulama;
  
• 
  Teknik uygulama, laboratuvar ve doğa çalışmalarına ait araç ve gereç, ek araç ve gereç kullanma;
  

Soruları cevaplandırma ya da sorun çözmede bilgi ve bece­rilerin mantıksal, deduktif kullanması gerekir.