Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

ÇİVİZADE KIZI MESCİDİ

Fatih İlçesi'nde, Davutpaşa semtinde, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sınırları içinde çocuk polikliniği karşısında bulunmaktadır. Cavuşzade veya Ümmü Gülsüm Mescidi olarak da bilinir.

Mescit, Mimar Sinan'ın eseridir. Banisi hakkında iki farklı görüş vardır. Ay-vansarayî'ye göre banisi Ümmü Gülsüm Hatun'dur. Diğer görüşe göre ise, 9797 1540-41'de, Mustafa Çavuş tarafından yaptırılmış olup minberim Ümmü Gül-

süm Hatun koydurmuştur. Mescit zamanla harap duruma gelmişse de 1965' te Vakıflar İdaresi tarafından ihya edilerek yeniden ibadete açılmıştır.

Mescit kaba yontma taş örgülüdür. Çatısı ise basit kiremit örtülüdür. Son cemaat yeri önüne camekânlı bir kısım eklenmiştir. Bu kısmın kapısı batı yönünde ise de son cemaat yeri ve hari-min kapıları mihrap eksenindedir. Son cemaat yerinde biri kapı üzerinde, diğer dördü kapının iki yanında olmak üzere beş adet pencere mevcuttur. Harimin doğu yönünde üç, mihrap yönünde ise mihrabın iki yanında olmak üzere beş adet pencere yer almaktadır. Batı yönü ise sağırdır. Pencerelerin tümünde dökme demirden şebekeler bulunmaktadır. Minare yuvarlak gövdeli, tek şerefeli ve renkli sıva ile kaplıdır.

Ek kısmın girişinin tam karşısında bir kapı ile ayrılmış kısım kadınlar mahfilidir. Son cemaat yerinde de giriş kapısının solundaki kısım bir paravanla ayrılmıştır ve imam odası olarak kullanılmaktadır. Harime girişin üzerinde ahşaptan yapılmış bir mahfil görünümündeki kısım, sonradan cemaatin sığabilmesi için yapılmıştır. Bu bölümün girişi harim kapısı sağındaki bir merdivendendir. Mescidin mihrabı yakın bir tarihte Kütahya çinileriyle kaplanmıştır. Minber ise Ümmü Gülsüm Hatun'un yaptırdığı minberdir. Külah kısmı sonradan eklenmiştir. Son derece sade olan minber, mescidin bütün içi gibi yeşile boyanmıştır. Tavan kaplaması ise ahşaptır.

Cami bahçesi içinde mihrap yönünde Dayı Ömer ve Nafia Hanım Çeşmesi olarak anılan bir çeşme bulunmaktadır. Kitabesi mevcuttur. Bu kitabeye göre çeşme 1881'de Dayı Ömer tarafından yaptırılmıştır. İkinci yaptıranı ise Nafia Ha-nım'dır. Çeşme şu anda kullanım dışıdır. Kesme taştan yapılmış bu çeşmenin haznesi kaba yontma taş örgülüdür.

Bibi. Ayvansarayî, Hadîka, I, 79; Osman Bey, Mecmua-i Cevâmi, I, 28-29, no. 150; Öz, istanbul Camileri, I, 40; Fatih Camileri, 80-81. ESRA GÜZEL ERDOĞAN