Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BASIN MESLEK KURULUŞLARI

Basın mensuplarını bir meslek kuruluşu içinde bir araya getirmek için ilk girişim II. Meşrutiyetin ilanının (1908) ilk günlerinde yapılmış ve Osmanlı Matbuat Cemiyeti kurulmuştur. Ancak siyasi çekişmeler yüzünden cemiyetin yönetim kurulu 11 Haziran 19l4'te oluştumlabilmiş-tir. Mütareke döneminde, Asım (Us), Hakkı Şinasi (Dersan) ve Halil Lütfi'nin (Dördüncü) bazı yabancı gazetecilerle birlikte kurdukları İstanbul Gazete Sahipleri Cemiyeti (l Ekim 1920), Hakkı Tarık'ın (Us) çabalarıyla Osmanlı Matbuat Cemiyeti ile birleştirildi ve böylece Türk Matbuat Cemiyeti doğdu (Ekim 1922). Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) tam kontrolü altındaki dönemde bu cemiyet fazla bir varlık gösteremedi. 27 Haziran 1938 günü hükümet ani bir kararla başına Falih Rıfkı Atay'ın getirildiği Türk Basın Birliği'ni kurdu ve merkezini Ankara'ya taşıdı. Birliğin İstanbul'daki bölge örgütünün başına CHP milletvekili, gazeteci Hakkı Tarık Us getirildi. II. Dünya Savaşı yıllarında çekilen mesleki sıkıntılar karşısında birliğin etkisizliği, hattâ Matbuat Umum Müdürlüğü ile birlikte sansür aracı olarak iş görmesi, tepkiler yarattı. Çokpartili rejime geçilmesiyle beraber basın çevrelerinde, CHP' nin bir organı sayılan Türk Basın Birli-ği'nden kurtulma eğilimleri başladı. Bağımsızlık yanlısı ekibin Türk Basın Birli-ği'nin yönetimini ele geçirmek üzere olduğu fark edilince tek maddelik bir yasa ile birlik lağvedildi. Bunun üzerine başını Sedat Simavi'nin çektiği bir grup 10 Haziran 1946 günü İstanbul Valiliği'ne verdiği bir dilekçe ile Gazeteciler Cemi-

yeti'ni resmen kurdu. Sonradan yeniden oluşturulan Türk Basın Birliği günümüzde sınırlı bir yapı ve faaliyetle yaşamaktadır. Gazeteciler Cemiyeti ise sürekli gelişme göstererek ve Eylül 1993'te Türkiye Gazeteciler Cemiyeti adını almıştır. Cemiyet 1948'de üyelerine sosyal yardım yapmaya başlamış ve o yıl Bayram gazetesini yayımlamayı üstlendiği gibi 24 Temmuz'un Basın Bayramı olarak kutlanmasını da başlatmıştır. 1959' dan beri basın ödülleri vermekte, mesleki ve basın tarihi üzerine yayınlar yapmaktadır. Merkezi olan Basın Sarayı, Cağaloğ-lu'nda Ankara Caddesi ile Türk Ocağı Caddesi'nin kesiştiği köşededir. Çağdaş Gazeteciler Derneği'nin de İstanbul'da bir şubesi vardır.

İSTANBUL