Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

ÇARŞAMBA DİVANI KANUNU

Yevm-i mezkûrda şehir kadısı ve Galata ve Havass-ı Kostantiniyye ve Üsküdar kadıları sadrazam hazretlerinin sarayına gelürler.

Sadrazam hazretleri selimi ve erkân kürkü ile divanhaneye çıkub cuma günlerinde olan tertib üzere divan idüb dâva dinlerler ve mesâ-lih-i ibadullahı muktezâ-yı şer'i şerif üzere görür ve fasl-ı husûmet ve kat'-ı niza buyurur ve kavanin-i Os-maniyeyi icra ederler. Sadrazam lazım geldikçe kadı efendilere dahi dinledir. Bâd'e'd-divân taam yenüb dağılurlar.

Ve eğer Sadrâzam hazretleri ka-nun-ı kadim üzere kol dolaşmak murad ederlerse selimi ve erkân kürkü ve divan rantı ile suvar olup (...) hareket buyururlar.

TevkiîAbdurrahman Paşa Kanunnamesi, Ankara, 1935, s. 102-103.

Çarşamba divanı oturumu öncesi, İstanbul'da bulunan beylerbeyleri ile sancak beylerinin yeniçeri ağası ile birlikte sadrazamın huzuruna çıkmaları da bir gelenekti. Divanda görülen şer'i davalar "sicili" denen yargı defterlerine işlendiği halde idari konular ve kararlar için kayıt tutulmazdı. Çarşamba divanı 1834'te pazartesi ve perşembe günlerine alındı ve şeyhülislamlıkta yapılmaya başlandı. Bu oturumlarda, yabancılarla ilgili davalara bakılıyordu.

Bibi. "Tevkiî Abdurrahman Paşa Kanunnameleri", Milli Tetebbular Mecmuası, S. 3 (1331), s. 501-503; Uzunçarşılı, Merkez ve Bahriye, 140-181; Uzunçarşılı, İlmiye, 137, 212; İ. Ortaylı, Türkiye idare Tarihi, Ankara, 1979, s. 157

NECDET SAKAOĞLU

ÇARŞAMBA PAZARI

istanbul'da Fatih İlçesi'nin Çarşamba semtinde çarşamba günleri kurulan ünlü semt pazarı.

Osmanlı döneminde dört idari bölüme ayrılmış olan İstanbul'da haftanın ayrı günlerinde belirli bir semtte olmak üzere pazarlar kurulurdu, örneğin salıları Kadıköy'de, çarşambaları Fatih'te (Çarşamba'da), perşembeleri Azapkapı'da (Perşembepazarı'nda), cumaları Üsküdar'da, cumartesileri Beşiktaş'ta kurulan pazarlar (Perşembe Pazarı hariç) bugün de hâlâ sürmektedir.

Çarşamba Pazarı, Fatih Camii avlusunun duvarından Sultanselim'e (Yavuzse-lim) kadar bir ana sokağı ve yan sokakları içererek uzanırdı. 1990'larm başlarında pazarın yeri kısmen değiştirildi ve genişletildi.

Günümüzde de Salı Pazarı ve Beşiktaş Pazarı ile birlikte İstanbul'un en büyük semt pazarıdır.

Kargaşayı, düzensizliği ifade etmek i-çin kullanılan "Çarşamba pazarı gibi" ya da "Çarşamba pazarına döndü" şeklinde halk diline yerleşmiş deyimlerden de anlaşılacağı gibi, tarihi boyunca kalabalık ve dolayısıyla revaçta pazarlardan birisi olan Çarşamba Pazarı bu özelliğini günümüzde de korumaktadır.

İSTANBUL