Balkanlardan uluğ TÜRKİstan’a türk halk inançlari II

Hacı Mehmet Efendi, Kazak’da Aslanbeyli köyünde (İnce Deresi) dir. Buraya halk her zaman ve daha ziyade Cuma günleri ziyarete gelir. Burası Nakşi Piri olarak bilinir. Burada kurban kesilir. Sadaka paylanır. Kabir taşı öpülür. Türbenin yanında camiî vardır. Burada gece kalındığı da olur. Seyit Nigari’nin burada gazelleri okunur. Meyhaneler geçilir. “Nigari semahları” yaşanır. Türbenin onarımı yapılır. Burası devlet koruması altındadır.

Borçalı Karapapağ Türklerinde, adak sahibi kimse, adağını pire veya seyide getirince adağı alan kimse alıp kabullendikten sonra tekrar geriye vererek “bunu filâncaya ver onun durumu daha uygun fakirdir. İnşallah Allah adağını kabul etmiştir” diyerek adak sahibine yön verir. Borçalı Türklerinde pir ziyaretine giden kimse yol boyunda bildiği ayetleri okur ve “Allah Allah Allah” diyerek gider. Bir köyden başka köye pir ziyaretine okuyarak giden şahıs yolun nasıl bittiğini fark etmez. Pire gidilirken Allah adının ağızdan düşürülmemiş olması bize göre, pirdeki hikmetin de Allah’dan kaynaklandığına inanmanın bir tezahürüdür.

Borçalı’da pir delisi tanımı ile halk aşığı kastediliyor. Bunlara halk bir niyet tutarak gelir. Birisi test yapmak için bunlara gelirken niyetini değiştirir. Bunlar o şahsın zihniyetini sezgi yolu ile anlayabilirler, inancı vardır. Bunlar kızgın peçin (ocağın) üzerine oturabilirler. Nesip Baba (Deli Nesip) Borçalı’nın Keşeli köyünden yel dağı (yel ocağı) Kazak’ın Kepenekçi köyündendir. Ziyarete gelenler, yolun ağzına nezir koyarlar. Ocağın yel hastalığına şifalı olduğuna inanılır. Buradaki (adak taşı) nın altına para konulur. Bunları fakirler alırlar. Niyet edenler bu parayı alıp niyetlerinde kullanırlar. Bu uygulama şekli özel inanç gizleri saklar. Erbil’de niyetli anne “çocuğum olsun, onun için konuşmadan dileneceğim” şeklinde, Anadolu’da çocuğu yaşamayan anne “kırk kapıdan kırk yama toplayıp kundak bezi yapacağım”, diye, Ankara’da Hacı Bayram’da adak şekerinden alan kimseler kendi adakları için şeker adarlar.