Terapist daha sonraki seanslarda, danışanın bazı düşüncelerini ya da inançlarını sınamak ya da atılganlık becerileri gibi yeni öğrendiği bazı davranışları pratik etmesi amacıyla, davranışsal değişimle
Terapist daha sonraki seanslarda, danışanın bazı düşüncelerini ya da inançlarını sınamak ya da atılganlık becerileri gibi yeni öğrendiği bazı davranışları pratik etmesi amacıyla, davranışsal değişimlere vurgu yapabilir
Terapi son aşamasına doğru ilerlerken bir başka değişmede danışanın, terapinin sonlandırılması ve olası kötüye gidişler için hazırlanmasıdır
Bilişsel modele göre, insanın duygularının ve bununla ilişkili fizyolojik ve davranışsal tepkilerini etkileyen şey, herhangi bir durumun kendisi değil, genellikle otomatik düşüncelerle kendisini belli eden, o duruma ilişkin yaptığı yorumlardır. Kuşkusuz, kişiye yönelik bir saldırı, başarısızlık ya da sevilenler tarafından itilmiş olmak gibi bazı olaylar evrensel olarak rahatsız edicidir. Ancak, psikolojik sorunları olan kişilerin genellikle nötr ya da olumlu durumları bile olumsuz olarak algıladıkları bilinmektedir. Sonuçta otomatik düşüncelerinde yanlı olduğu görülür. Bu kişiler, düşüncelerini düzelterek , kendilerini daha iyi hissedebilirler
Otomatik düşünceleri belirlemek öğrenilebilen bir beceridir ve her beceri gibi, pratik yapmayı gerektirir. Bazı kişiler bunu kolayca yapabilir. Diğerleri için ise biraz daha fazla yönlendirme ve pratik gerekebilir.
Otomatik düşünceleri belirlemek öğrenilebilen bir beceridir ve her beceri gibi, pratik yapmayı gerektirir. Bazı kişiler bunu kolayca yapabilir. Diğerleri için ise biraz daha fazla yönlendirme ve pratik gerekebilir.
Bu düşünceleri belirlemenin ilk yöntemi, danışanın seans sırasındaki düşüncülerini yakalamaktır. İkincisi ise ‘’ hatırlama’’, ‘‘imajınasyon’’, ‘‘rol yapma’’ ya da ‘‘ hipotez üretme’’ teknikleri aracılığıyla kişinin seanslar sırasında yaşamış olduğu problemli bir durumla ilgili otomatik düşünceleri bulup, ortaya çıkartmasını sağlamaktır.
Duyguların Belirlenmesi
Bilişsel terapistler için duygular çok önemlidir. Çünkü terapinin temel hedefi kişiyi, yaşadığı rahatsız edici belirtilerden kurtarmaktır. Bunun gerçekleşebilmesi ise danışanın işlevsel olmayan düşüncelerinin değiştirilmesine bağlıdır.
Duyguların belirlenebilmesi için;
Otomatik düşüncelerle duyguları ayrıştırmak
Duygular arasındaki ayrımı yapabilmek
Duyguların yoğunluğunu belirlemek gerekmektedir.
Otomatik Düşüncelerin Değerlendirilmesi
Danışanların gün içinde, kimi işlevsel olmayan pek çok düşüncesi vardır. Terapist daha ekonomik ve etkili olabilmek için, değerlendirmek amacıyla bir seansta bunlar arasından bir ya da birkaçını seçer.
Terapist belirli bir otomatik düşünce üzerinde çalışmaya karar verdikten sonra, bu kararın ne kadar isabetli olduğunu araştırmak için danışana şu soruları sorar:
1. Bu düşüncelere şimdi ne kadar inanıyorsun (%0-%100)?
2. Bu tür düşünceler seni duygusal olarak nasıl etkiliyor?
3. Bu duyguların yoğunluğu nedir (%0-%100)?
Danışanın, bu düşünceye ait inancı çok kuvvetli değilse ve düşüncenin yarattığı sıkıntı çok fazla değilse terapist, bir başka konuya geçmeyi önerebilir. Eğer danışan bu düşünceye çok güçlü bir şekilde inanıyorsa ve yoğun bir sıkıntı yaşıyorsa, şu soruları sorarak o düşünceye odaklanır:
Danışanın, bu düşünceye ait inancı çok kuvvetli değilse ve düşüncenin yarattığı sıkıntı çok fazla değilse terapist, bir başka konuya geçmeyi önerebilir. Eğer danışan bu düşünceye çok güçlü bir şekilde inanıyorsa ve yoğun bir sıkıntı yaşıyorsa, şu soruları sorarak o düşünceye odaklanır:
Bu düşünce aklından ne zaman geçti? Ne olmuştu?
O durumda aklından başka neler geçti?
Bedeninde fark ettiğin bir şeyler oldu mu? (Özellikle kaygı düzeyi yüksek bireyler için)
İşlevsel Olmayan düşünce kayıt formu danışanın otomatik düşüncelerini daha etkili bir şekilde değerlendirerek, sıkıntısını azaltmak için kullandığı bir çalışma formudur.
Problemli bir durumu belirledikten sonra, terapist önce, sadece sözel yöntemleri kullanarak danışana, durumla ilgili otomatik düşünce ve duygularını yakalamaya çalışır. İODKF nasıl doldurulacağın gösterir.
Danışan, ilk dört kolonu kendi başına başarı ile doldurduktan sonra, terapist, bir sonraki haftaya kadar yapabileceği bazı ev ödevleri belirler.
Sonraki seansta, danışanın otomatik tepkileri, fizyolojik tepkileri, duyguları ve durumları doğru bir şekilde tanımlayabildiği kontrol edilir. Eğer sorun varsa, tekrar açıklama yapılır
Eğer danışan ilk dört kolonu başarı ile doldurabilmişse, son iki kolonu nasıl kullanacağı öğretilir.
Eğer danışan ilk dört kolonu başarı ile doldurabilmişse, son iki kolonu nasıl kullanacağı öğretilir.
Ev ödevi olarak verilir
Daha sonra, forma bağlı kalmadan, sözel olarak yapması istenir
Terapist daha sonra yine İODKF kullanıp, danışanın bir başka otomatik düşüncesi üzerinde pratik yapmasını isteyebilir ya da bir başka konuya geçebilir
Ara inançların Belirlenmesi ve Değiştirilmesi
Terapistler ara inançları şu tekniklerle belirler:
