Biofizika fanidan amaliy mashg’ulotlar kitobchasi

Formula [1.8]ga formula [1.6] va v₁, v₂ qiymatlari qo’yilsa quyidagi tenglik hosil bo’ladi:

Formula [1.9]dagi ni T/S orqali ifodalab, T/S ning h ga bog’liqlik grafigini chizish mumkin. Formula [1.9]ning o’ng tomondagi ifodalar kvadratli bo’lgani uchun T/Sning bog’liqligi grafikda parabola shaklida namoyon bo’ladi.
Ma’lumki, parabola shohlarining yo’nalishi formuladagi o’ng tomon ifoda-larining ishorasiga bog’liq. Agarda k₁va k₂ musbat ishoraga ega bo’lsa, parabola shohlari tepaga yo’naladi. Bunday hol entropiya o’sishi tezligining minimal miqdori bilan xarakterlanadigan barqaror statsionar holatga mos keladi.
Agarda naychalardagi oqim tezliklari o’zgartirilsa, II-idishdagi suyuqlik balandligi ham o’zgaradi, ya’ni sistema yangi statsionar рolatga o’tadi. N-idishdagi statsionar holat birdaniga tiklanmasdan, dastlab, ma’lum bir maksimal yoki minimal balandliklar orqali o’tib, so’ngra oldingi holatga yaqin keladigan ma’lum bir balandlikda turg’unlashish orqali tiklanadi.
Bayon etilganlarni yakunlab aytish mumkinki, barqaror statsionar xolatda N-idishdagi suyuqlik satxining har qanday siljishi, albatta uning dastlabi holatga qaytishi bilan tamomlanib, sistema entropiyasining minimal o’sishi bilan xarakterlanadi.
Hisoblab topilgan oqim tezliklaridan foydalanib, ochiq sistemadagi statsionar holatni saqlab turish uchun vujudga keltiradigan enropiya tezligi hisoblab topiladi, ya’ni

1.1-jadval


Barqaror statsionar xolatda suyuqlik satxini aniqlangan
paramertlarini qayd etuvchi jadvali

№	N1, N, N2 -idishlardagi suv balandliklari (h1 h, h2)			Suv balandlik-lararo farqlar			Naychalardagi oqim tezliklari			Entropiya o'zgarishi
	H1	H	H2		∆h1	∆h2		V1	V2

Jadval ma'lumotlari asosida abstsiss o'qiga h- kattaliklari, ordinata o'qiga esa TS qiymatlari tushirilib, TS-h bog'liqlik grafigi chiziladi. Grafikdan h qiymati bo'yicha TS ning shunday bir kichik qiymati topiladiki, у ochiq sistema H-dagi statsionar holatni ta'minlash uchun zarur bo'lgan entropiyaning o'sish tezligini xarakterlaydi.

Nazorat savollari

1. 
   Termodinamik muvozanat holati deganda nima tushuniladi.
   
2. 
   Statsionar holatga ta’rif bering.
   

3.Sistema ichidagi entropiya o’zgarishining tezligi uning tashqi muhit bilan entropiya “almashinuv” tezligiga teng bo’lishi statsionar holatgami yoki muvozanat holatga bog’liqmi.
4. Ochiq sistemaning umumiy entropiyasi qanday tarkibiy qismlardan iborat.
5. Ochiq sistema ichida kechayotgan jarayonlar qaytmas bo’lsa, u holda mazkur jarayonlarga bog’liq ravishda ro’yobga chiqadigan entropiya qanday qiymatgaega bo’ladi.
6.Ochiq sistema ichida kechayotgan jarayonlar o’z tabiatiga ko’ra qaytar bo’lsa, ro’yobga chiqadigan entropiya qanday qiymatga ega bo’ladi.
7. Avtostabillanish nima.
8.Ochiq sistema barqaror statsionar holatining entropiyasini qanday aniqlanadi.