Biyolojik bilimler açısından sağlık, bedenin her bir hücresinin en üst düzeyde işlev gördüğü ve hücrelerarası uyumun varolduğu bir durumdur

Biyolojik bilimler açısından sağlık, bedenin her bir hücresinin en üst düzeyde işlev gördüğü ve hücrelerarası uyumun varolduğu bir durumdur.

• Biyolojik bilimler açısından sağlık, bedenin her bir hücresinin en üst düzeyde işlev gördüğü ve hücrelerarası uyumun varolduğu bir durumdur.

• Davranış bilimlerine göre; kişinin çevresiyle uyumu ve beklemediği bir olay karşısındaki savunma potansiyelidir.

İnsan biopsikososyal bir varlıktır.

• İnsan biopsikososyal bir varlıktır.

• Sadece hastalık veya sakatlığın bulunmayışı değil, fiziksel sosyal ve ruhsal açıdan tam bir iyilik hali

• DSÖ (1948)

• İnsanların sosyal ve ekonomik bakımdan üretken bir hayat yaşayabilmelerine olanak tanıyacak bir sağlık düzeyine ulaşması

• DSÖ 2000 yılı için sağlık hedefleri (1997)

Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil; bireyin

• Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil; bireyin

• Fiziksel,

• Sosyal

• Ruhsal yönden tam iyilik halidir.

Fiziksel sağlık (Solunum, beslenme, boşaltım, hareket, uyku, cinsellik gibi ihtiyaçlarını tam olarak yerine getirebilme)

• Fiziksel sağlık (Solunum, beslenme, boşaltım, hareket, uyku, cinsellik gibi ihtiyaçlarını tam olarak yerine getirebilme)

• Ruhsal-duygusal sağlık: Bireyin kendisi ve çevresiyle sürekli uyum içinde olmasıdır.( Olumlu düşünme, yaşamdan zevk alma, başkalarıyla ve yalnız çalışabilme yeteneği, sorumluluk alma vb.)

• Sosyal sağlık: Sevilme, ait olma, ailesiyle ve arkadaşlarıyla ilişkisi, iş durumu, sosyal uğraşıların olması)

• Tıbbi modele göre hastalık, Belirtilerle kendini gösteren patolojik tablodur. İnsan bedenindeki işlevsizlikler organizmadaki biyokimyasal değişmelerle anlaşılır. Hastalık, bakteri, virüs, hatalı gen ya da kazalardan kaynaklanır. Bu görüş insanı sosyal çevresinden, ilişkilerinden ve kimliğinden soyutlanarak ele alınmasına ve bir nesne gibi algılanmasına neden olur.

• Sosyolojik modele göre hastalık; Hastalık kültürel ve sosyal yapıdan kaynaklanır. Bu model sağlığı geliştirmek için yaşam standardı üzerine yoğunlaşmak gerektiğini savunur. (Ekonomik, eğitim vb)

Halk Sağlığı, organize edilmiş toplum çalışmaları sonunda;

• Halk Sağlığı, organize edilmiş toplum çalışmaları sonunda;

• Çevre sağlığı koşulları düzeltilerek

• Bireylere sağlık bilgisi vererek

• Bulaşıcı hastalıkları önleyerek

• Hastalıkların erken tanı ve koruyucu tedavisini sağlayacak

• sağlık örgütleri kurarak

• Toplumsal çalışmaları her bireyin sağlığını sürdürecek bir

• yaşam düzeyini sağlayacak biçimde geliştirerek

• hastalıklardan korunmayı, yaşamın uzatılmasını, beden ve

• ruh sağlığı ile çalışma gücünün arttırılmasını sağlayan bir

• bilim ve sanattır.

1- Çevre Sağlığı 

• 1- Çevre Sağlığı 

• 2- AÇS-AP

• 3- Beslenme                            

• 4- Sağlık Eğitimi ve Sağlığı Geliştirme

• 5- İş Sağlığı

• 6- Toplum Ruh Sağlığı

• …Diğer uygulamalı halk sağlığı bilimleri

Sık görülme,

• Sık görülme,

• Sık öldürme,

• Sık sakat bırakma,

• Sık işgücü kaybına neden olma.

Toplumların sağlık düzeylerini yükseltmede pek çok kişinin rolü ve sorumluluğu vardır.

• Toplumların sağlık düzeylerini yükseltmede pek çok kişinin rolü ve sorumluluğu vardır.

1. Sağlık bir insan hakkıdır.

• 1. Sağlık bir insan hakkıdır.

2. Koruma tedaviden üstündür.

• 2. Koruma tedaviden üstündür.

3. Kişi çevresiyle bir bütündür.

• 3. Kişi çevresiyle bir bütündür.

4. Hastalıkların nedenleri sosyal, biyolojik ve fizik nedenlerdir.

• 4. Hastalıkların nedenleri sosyal, biyolojik ve fizik nedenlerdir.

5. Sağlık hizmetleri kişilerin en

• 5. Sağlık hizmetleri kişilerin en

• yakınlarına kadar götürülmelidir.

O nedenle, hükümetlerin temel sorumluluklarından birisi

• O nedenle, hükümetlerin temel sorumluluklarından birisi

• Ülkedeki herkesin, her zaman ve her yerde sağlık hizmeti alabilmeleri için gereken örgütlenmeyi kurmak
• Sağlık hizmetlerini kişilerin yaşadıkları yerlerin en yakınına kadar ulaştırmak ve
• İyi bir şekilde yürümesini sağlamaktır.

6. Kişinin hastalığı aynı zamanda ailenin sorunudur.

• 6. Kişinin hastalığı aynı zamanda ailenin sorunudur.

7. Kişilerin sağlığı ve hastalığı aynı zamanda toplumun sorunudur.

• 7. Kişilerin sağlığı ve hastalığı aynı zamanda toplumun sorunudur.

8. Sağlık hizmeti bir ekip hizmetidir.

• 8. Sağlık hizmeti bir ekip hizmetidir.

9. Sağlık hizmetleri multi-sektöryeldir.

• 9. Sağlık hizmetleri multi-sektöryeldir.

10. Herkes kendi sağlığından sorumludur.

• 10. Herkes kendi sağlığından sorumludur.

11. Yaşam, doğum öncesinden ölüme kadar bir bütündür.

• 11. Yaşam, doğum öncesinden ölüme kadar bir bütündür.

12. En çok görülen, sakat bırakan ve öldüren hastalık önemli hastalıktır.

• 12. En çok görülen, sakat bırakan ve öldüren hastalık önemli hastalıktır.

13. Halkın sağlık hizmetlerine katılımı esastır.

• 13. Halkın sağlık hizmetlerine katılımı esastır.

14. Sağlık düzeyi ile ekonomik kalkınma arasında iki yönlü ilişki vardır.

• 14. Sağlık düzeyi ile ekonomik kalkınma arasında iki yönlü ilişki vardır.

15. Sağlık evrenseldir.

• 15. Sağlık evrenseldir.

Uzun beklenen bir yaşam süresi ve yaşlanan toplum

• Uzun beklenen bir yaşam süresi ve yaşlanan toplum

• Geniş ve yaygın bir sağlık ve tıbbi bakım sistemi

• Toplumsal ve politik tartışmalarda sağlığın baskın bir konu olması

• Sağlığın bireyin yaşamında ana kişisel hedeflerden biri haline gelmesi

• Toplumların sağlık düzeylerinin yükseltilmesi

• halk sağlığı ilkelerinin uygulanması ile mümkün olabilir.

• Kişilerin ve toplumların:

• -sağlıklarını korumak,
• -hastalandıklarında tedavilerini yapmak,
• -tam olarak iyileşmeyip sakat kalanların başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak,
• -toplumun sağlık düzeyini yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tümüdür.

Koruyucu (temel amacı)

• Koruyucu (temel amacı)

• Tedavi

• Rehabilitasyon

• Kişiye yönelik

• Çevreye yönelik

1- Primordial Korunma

• 1- Primordial Korunma

• 2- Birincil Korunma

• 3- İkincil Korunma

• 4- Üçüncül Korunma

• Risk faktörleri ortaya çıkmadan onların oluşmasını önlemek amaçlanır.

• Obezitenin engellenmesi,

• çocukların sigara kullanmalarını engelleyici okul eğitimleri.

•  

• Risk faktörleri mevcut iken hastalığın oluşmasını ve derecesini azaltmak amaçlanır.

• Obez kişilerde koroner arter hastalığı veya diabet gelişimini engellemek için diyet ve egzersiz önerilmesi, bağışıklama, AP hizmetleri.

Bağışıklama

• Bağışıklama

• Yeterli-dengeli beslenme

• Erken tanı

• Sağlık eğitimi

• Aile planlaması

• İlaçla koruma

Amaç:bulaşıcı hastalıklardan korunma

• Amaç:bulaşıcı hastalıklardan korunma

• Aktif bağışıklama (aşılama)

• Pasif bağışıklama (seroprofilaksi)

• Bireyler tek tek korunduğu gibi toplumun %90-95’i bir hastalığa karşı bağışık hale getirilirse hastalık kontrol altına alınabilir.

Pek çok hastalığın altında yatan temel ve hazırlayıcı neden yetersiz ve dengesiz beslenmedir.

• Pek çok hastalığın altında yatan temel ve hazırlayıcı neden yetersiz ve dengesiz beslenmedir.

Kişinin:

• Kişinin:

• kendi sağlıklarını nasıl koruyabilecekleri

• sağlık hizmetlerini uygun bir biçimde nasıl kullanabilecekleri konusunda bilgilendirilmeleri

• olumlu davranışlar kazandırılmaları için yapılan planlı çalışmalardır.

• Diğer bir amacı ise kişilere kendi sağlıklarından sorumlu oldukları bilincini kazandırmaktır

Tüberküloz – INH

• Tüberküloz – INH

• Meningokok menenjiti – Rifampisin

• Sıtma – klorokin

Hastalıkların presemptomatik dönemde teşhis etmek, onları hastalığın kötü prognozundan korumanın önemli bir yoludur.

• Hastalıkların presemptomatik dönemde teşhis etmek, onları hastalığın kötü prognozundan korumanın önemli bir yoludur.

Çok ve sık doğum yapan kadınların sağlık sorunlarının fazla olması,

• Çok ve sık doğum yapan kadınların sağlık sorunlarının fazla olması,

• Bu annelerden doğan çocuklarının sağlık sorunlarının fazla olması,

• İstenmeyen gebelikte kadının düşük yapmak isterken sakat kalması yada hayatını kaybetmesi,

Amacı asepmtomatik kişilerin tespit edilerek istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasını önleme,

• Amacı asepmtomatik kişilerin tespit edilerek istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasını önleme,

• Kadınlarda periyodik sitolojik muayene (cerviks kanseri)

• Meme kanseri tarama programı

• Akılcı ilaç kullanımı

• Uygun teknoloji kullanımı

• Kanıta dayalı uygulamalar

• Tedavi hakkı

• Hastane tedavisi

Tüberküloz

• Tüberküloz

• HIV / AIDS

Rehabilitasyon, bedence ya da ruhça sakat kalmış olanların başkalarına bağımlı olmaksızın yaşayabilmelerini sağlamak için yapılan bütün çalışmaları kapsar.

• Rehabilitasyon, bedence ya da ruhça sakat kalmış olanların başkalarına bağımlı olmaksızın yaşayabilmelerini sağlamak için yapılan bütün çalışmaları kapsar.

• En iyi tedavi ve rehabilitasyon olanaklarının kullanımıdır.

• Diabeti olan kişinin göz komplikasyonları varken körlüğün

• Diabetik nöropati varken bacak amputasyonlarının engellenmesi.

Amaç: Çevremizdeki olumsuz biyolojik,fiziksel ve kimyasal faktörleri yok ederek, düzelterek yada insanları etkilemelerini önleyerek kişilerin sağlıklarını koruyabilmektir.

• Amaç: Çevremizdeki olumsuz biyolojik,fiziksel ve kimyasal faktörleri yok ederek, düzelterek yada insanları etkilemelerini önleyerek kişilerin sağlıklarını koruyabilmektir.

• Atıkların yok edilmesi

• Besin kontrolü

• Vektörlerin kontrolü

• Çevre kirliliğinin önlenmesi,

• Gıda kontrolü

• Suların arıtılması ve kontrolü

1. basamak

• 1. basamak

• 2. basamak

• 3. basamak

Toplum sağlığına yönelik hizmetler ile

• Toplum sağlığına yönelik hizmetler ile

• kişisel koruyucu,
• tanı koyucu,
• tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini kapsayan,

• Kişilerin sağlık sistemine ilk başvuru noktasında verilen sağlık hizmetleridir.

• Yataklı tedavi kuruluşlarının önünde filtre görevi gören kuruluşlardır

Sağlık Ocağı

• Sağlık Ocağı

• AÇSAP Merkezi

• Verem Savaş Dis.

• Sıtma Birimi

• Kurum Hekimliği

• Sağlık Merkezi

• 112 Acil Hizmetler

• İşyeri Hekimliği

• Özel Sektör

Hastaların tanı ve tedavisinin, birinci basamak sağlık kuruluşları tarafından sağlanamadığı durumlarda,

• Hastaların tanı ve tedavisinin, birinci basamak sağlık kuruluşları tarafından sağlanamadığı durumlarda,

• Teşhis ve tedavi hizmetlerinin verildiği genel hastanelerdir

• Temel işlevi yataklı tedavi kuruluşları olmalarıdır

Devlet hastaneleri

• Devlet hastaneleri

• Sağlık merkezleri

• Özel hastaneler

İkinci basamak sağlık hizmetlerinin kapsamında yer almayıp,

• İkinci basamak sağlık hizmetlerinin kapsamında yer almayıp,

• İleri tetkik ve tedavi yöntemlerini gerektiren,

• Tedavisi özellik arz eden hastaların sevk edildiği,yüksek tıp teknolojisinin uygulandıkları özel dal hastaneleridir.

Doğum ve çocuk bakımevi

• Doğum ve çocuk bakımevi

• Çocuk hastanesi

• Göğüs hastalıkları hastanesi

• Ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesi

• Kemik hastalıkları hastanesi

Rehabilitasyon ( esenlendirme ) , bedence ya da ruhça sakat kalmış olanları başkalarına bağımlı olmaksızın yaşayabilmelerini sağlayabilmek için yapılan çalışmaların tümü.

• Rehabilitasyon ( esenlendirme ) , bedence ya da ruhça sakat kalmış olanları başkalarına bağımlı olmaksızın yaşayabilmelerini sağlayabilmek için yapılan çalışmaların tümü.

- Tıbbi rehabitasyon

• - Tıbbi rehabitasyon

• - Sosyal (mesleki) rehabitasyon

Bedensel sakatlıkların mümkün olduğunca düzeltilmesidir.

• Bedensel sakatlıkların mümkün olduğunca düzeltilmesidir.

• Ekstremite protezleri

• Spastisitelerin yumuşatılması

• İşitme kusurlarının en aza indirilmesi

Sakatlıkları nedeni ile eski işlerini yapamayanlara ya da belirli bir işte çalışamayanlara iş öğretme , iş bulma ve işe uyum sağlamalarına yönelik her türlü hizmeti kapsar.

• Sakatlıkları nedeni ile eski işlerini yapamayanlara ya da belirli bir işte çalışamayanlara iş öğretme , iş bulma ve işe uyum sağlamalarına yönelik her türlü hizmeti kapsar.

HASTANELER

• HASTANELER

• 1. Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi  

• 2. Gazimağusa Devlet Hastahanesi      

• 3. Dr. Akçiçek Hastahanesi 

• 4. Cengiz Topel Hastahanesi 

• 5. Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi   

• 6. Kronik Hastalıklar Hastahanesi (Yaşlı Bakımevi)      

• 7. Thalassaemia Merkezi (Kan Bankası) 

• 8. Onkoloji-Hematoloji Merkezi     

• 9. Endokrin ve Diyabet Merkezi     

• Hastalık riskini arttırıcı sosyal, ekonomik ve kültürel yaşam özelliklerinin oluşmasının engellenmesi

• Kişilerin kendi sağlıklarını korumalarının ve geliştirmelerinin sağlanması
• Toplumsal risk etmenlerine yönelik mücadele

• Sektörler arası işbirliği ve yasal düzenlemeler

Sağlığını kaybeden bundan sorumlu mu?

• Sağlığını kaybeden bundan sorumlu mu?

• Yaşam biçiminin geliştirilmesi sadece bireysel bir sorumluluk olabilir mi?

Epidemiyoloji etimolojik kökenleri epidemiler(bir toplulukta görülen hastalıklar) ve logos(bunların araştırılması) sözcüklerini içerir.

• Epidemiyoloji etimolojik kökenleri epidemiler(bir toplulukta görülen hastalıklar) ve logos(bunların araştırılması) sözcüklerini içerir.

İnsidans:Belirli bir “A” hastalığı olmayan “sağlam” kişilerin ne kadarının, belirli bir sürede bu “A” hastalığına yakalandıklarını gösterir.Bir başka deyişle risk altındaki sağlam bireylerin, belirli bir sürede “A” hastalığına yakalanma olasılıklarını verir. Bir toplumda belirli bir süre içinde saptanan yeni vaka sayısıdır.Şu şekilde hesap edilir:

• İnsidans:Belirli bir “A” hastalığı olmayan “sağlam” kişilerin ne kadarının, belirli bir sürede bu “A” hastalığına yakalandıklarını gösterir.Bir başka deyişle risk altındaki sağlam bireylerin, belirli bir sürede “A” hastalığına yakalanma olasılıklarını verir. Bir toplumda belirli bir süre içinde saptanan yeni vaka sayısıdır.Şu şekilde hesap edilir:

• Bir toplumda belirli sürede saptanan yeni vaka sayısı

• İnsidans ═ ─────────────────────────────────

• Aynı toplumda (yıl ortası) nüfusu veya risk altındaki toplum

Prevelans:Belirli bir süre içinde veya o anda toplumda bulunan toplam (eski ve yeni) vaka sayısının risk altındaki kişi sayısına bölünmesi ile elde edilir.Yani belirli zamanda bir hastalığın toplumda,bir grupta ne sıklıkla görüldüğünü belirtir.İki yönü vardır:

• Prevelans:Belirli bir süre içinde veya o anda toplumda bulunan toplam (eski ve yeni) vaka sayısının risk altındaki kişi sayısına bölünmesi ile elde edilir.Yani belirli zamanda bir hastalığın toplumda,bir grupta ne sıklıkla görüldüğünü belirtir.İki yönü vardır:

• Nokta Prevelans:Toplumda belirli bir andaki, örneğin gün veya bir zaman kesitindeki toplam vaka (yeni + eski) sayısıdır.

• Süre Prevelans:Toplumda belirli bir süre (hafta,ay,yıl) içindeki toplam vaka sayısıdır. Süre prevelans bir hastalığın insidansı ve nokta prevelansına eşittir.

• Sürveyans: Bir toplulukta sürekli, sistematik ve aktif olarak bir hastalıkla ve bu hastalığın oluşma riskini arttıran veya azaltan koşullarla ilgili veri toplanmasıdır.

Nitelikli sağlık kayıtları tutulması

• Nitelikli sağlık kayıtları tutulması

• Hastalık bildirimlerinin düzenli yapılması

Sağlık sorunlarının oluşmasını engellemek

• Sağlık sorunlarının oluşmasını engellemek

• Sağlığın geliştirilmesi
• Birincil Korunma

• Oluşan sorunların hizmetten yararlanmasını sağlamak

• İkincil / Üçüncül Korunma

Bireylerin sağlık durumunu iyileştirmek için;

• Bireylerin sağlık durumunu iyileştirmek için;

• Sağlığı tehdit eden faktörler üzerinde bireylerin kontrollerini arttırmayı sağlayan bir süreçtir.
• Yaklaşık 25 yıldır sağlık sorunlarının kontrolünde temel strateji olarak ele alınmaktadır.

Dünyada kronik hastalıklardaki artış,

• Dünyada kronik hastalıklardaki artış,

• Yeni enfeksiyon hastalıklarının ortaya çıkışı ve kontrol altına alınanlarda tekrar epidemilerin görülmesi,

• Sağlığın biyolojik faktörler yanı sıra sosyal, ekonomik ve kültürel faktörlerle ilişkisinin saptanmasıdır.

1. Bireysel güçlendirme (sağlık okur-yazarlığı ve sağlık davranışı),

• 1. Bireysel güçlendirme (sağlık okur-yazarlığı ve sağlık davranışı),

• 2-Toplumu güçlendirme,

• 3-Sağlık sistemini güçlendirme,

• 4- Sağlıklı toplum politikaları inşa etmek için sektörler arası işbirliği,

• 5-Sağlığı geliştirmede kapasiteyi arttırmak.